Barajlarda alarm seviyesi: Uzmanlar ‘Taşkın riski ciddileşti’ diyor

İnşaat Mühendisleri Odası Su Komitesi, şiddetli yağışlar ve taşkın risklerini değerlendirmek üzere düzenlediği canlı yayında konu hakkında çalışan akademisyenler uyarılarını kamuoyuyla paylaştı. ODTÜ Öğretim Üyesi Dr. Bertuğ Akıntuğ ve ODTÜ Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin Zaifoğlu, hem yerleşim planlamasının hem de baraj güvenliğinin kritik seviyede olduğuna işaret etti.

KENTLEŞMEDE TAŞKIN RİSKİ GÖZ ARDI EDİLMEMELİ

Dr. Bertuğ Akıntuğ, özellikle Boğazköy ve çevresinde gözlemlediği yoğun akışın plansız kentleşmenin bir sonucu olduğunu belirterek şu uyarıyı yaptı:

“Artık tarımsal arazileri kontrolsüz biçimde yerleşime açtığımız için küçük havzalarda biriken suların akışı engelleniyor. Yol ve yapıların yanlış konumlandırılması suyu kesiyor, bu da büyük göllenmelere ve taşkınlara yol açıyor.”

Akıntuğ, yeni parselasyon ve yapılaşma süreçlerinde mutlaka taşkın uzmanlarından görüş alınması gerektiğinin altını çizdi. Normal ve aşırı yağış senaryolarına göre iki ayrı mühendislik hesabı yapılmadan hiçbir hidrolik yapının güvenli kabul edilemeyeceğini dile getirdi.

“AŞIRI YAĞIŞ ARTIK YENİ NORMALİMİZ”

Dr. Hüseyin Zaifoğlu ise Meteoroloji Dairesi verilerinin, yaşanan yağışın “25 yıllık dönüş aralığı” olan bir aşırı yağış olduğunu gösterdiğini belirtti. Zaifoğlu, iklim değişikliği nedeniyle aşırı yağış sıklığında yüzde 20–25 oranında artış beklendiğini kaydetti:

“Geçmişte ‘aşırı yağış’ dediğimiz olaylar artık normallerimiz hâline geliyor. Ekstrem yağışlar daha da ekstrem olacak.”

GÖNYELİ BARAJI’NDA CİDDİ ENDİŞE

Zaifoğlu, Gönyeli Barajı’ndaki dolu savak yapısının 2000 ve 2014’teki olayların ardından hasar gördüğünü ve gerekli iyileştirmelerin yapılmamış olabileceğini söyledi. Bu durumun ciddi risk oluşturduğunu vurguladı:

“Barajın yıkılma ihtimalinden söz etmek istemem fakat mevcut yapısal bozulmalar nedeniyle risk ciddidir. Barajın alt kısmında yoğun bir nüfus yaşıyor ve bu nüfus olası bir arızada tehlike altında kalabilir.”

Barajın dolu savaktan yoğun şekilde boşalma yapmasının, barajın kritik seviyelere ulaştığının işareti olduğunu ifade eden Zaifoğlu, ilgili tüm kurumların —belediyeler, Su Dairesi ve Meteoroloji— üniversitelerle iş birliği içinde acil inceleme yapması gerektiğini söyledi.

“HİDROLİK YAPILAR İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE GÖRE YENİDEN TASARLANMALI”

Her iki uzman da ortak bir noktada birleşti:
Mevcut yağmur suyu sistemleri, menfezler, köprüler ve barajlar artık yeni iklim gerçekliğine uygun değil.

Uzmanlar, tüm hidrolik yapıların bilimsel analizlere dayalı olarak yeniden tasarlanması gerektiğini, aksi durumda hem kırsal hem de kentsel alanlarda taşkın riskinin artarak devam edeceğini belirtti.