Ekonomist Mertkan Hamit: Çok maliyetli hükümet, kötü hizmet

Ekonomist Mertkan Hamit, Ulaş Barış’ın Kıbrıs Postası TV’de hazırlayıp sunduğu Gündem programına konuk olarak, Türkiye’de izlenen ekonomik politikaların ilk başta uygulanamayacağının belli olduğunu ifade ederek, “Programın yüzde yüz uygulanamayacağını biliyorduk ancak bazı adımlar atıldı ve bu adımların özellikle Merkez Bankası döviz rezervleri açısından karşılığı oldu” dedi.

Düşük faiz politikasından vazgeçilmesinin önemli bir gelişme olduğunu belirten Hamit, “Ekonomi biraz soğutularak yeniden yapılandırılmaya çalışıldı. Bu anlamda kısmi bir başarı görüldü; enflasyon oranı düştü. Özellikle dövize bağlı artışlar görece azaldı” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de fiyatların görece normalleşmesine rağmen Kuzey Kıbrıs’ta aynı güven ortamının oluşmadığını vurgulayan Hamit, “Asgari ücret artışı dışında ciddi bir ekonomik politika yok. Asgari ücret artışı da doğrudan pahalılığın yansıtılması anlamına geliyor. Bunun dışında üretimi, maliyeti veya yapısal sorunları ele alan hiçbir politika uygulanmıyor” dedi.

2026 bütçesine ilişkin tartışmalara da değinen Hamit, “Bütçenin gayrisafi milli hasılaya oranı yüzde 78 civarında. Bu oran anormaldir. Böyle bir bütçe, borçlanmadan sürdürülemez. Harcamalar vergilerle karşılanamaz hale gelir” diye konuştu.

“ÇOK MALİYETLİ HÜKÜMET, KÖTÜ HİZMET”

Hamit, kamu maliyesindeki tabloyu şöyle özetledi:
“Çok maliyetli bir hükümeti, kötü hizmet alarak ödüyoruz. Hükümetin maliyetini vatandaş ödüyor. Gelir vergisi, kurumlar vergisi ya da dolaylı vergiler yoluyla herkes bu yükün altına giriyor. Ancak buna rağmen kamu hizmetlerinde ciddi bir iyileşme yok.”

Bu durumun özel sektörü de olumsuz etkilediğini vurgulayan Hamit, “Firmalar yüksek vergi ödeyeceğini, maliyetlerin artacağını ve yapısal dönüşüm olmayacağını biliyor. O yüzden fiyatları düşürme eğiliminde değiller. Türkiye’de enflasyon düşse bile burada pahalılık devam edecek” dedi.

“EURO BAZINDA ALIM GÜCÜ YÜZDE 30 AZALDI”

Kuzey Kıbrıs’ta hayat pahalılığının Türkiye’den de fazla olduğuna dikkat çeken Hamit, “2024 Ocak ayında maaşı 1000 Euro olan birinin alım gücü 2025 sonunda yüzde 30 azaldı. TL kazananlar bunu fark etmiyor olabilir ama Euro bazında bu ülke 24 ayda yüzde 30 daha pahalı hale geldi” dedi.

Turizm sektöründeki tabloya da değinen Hamit, “Avrupa’dan gelen turist sayısı azaldı. Türkiye’den gelen arttı ancak yüksek harcama yapan Avrupalı turist gelmiyor. Çünkü verilen hizmet o fiyatı hak etmiyor” ifadelerini kullandı.

“YOKSULLAŞMA VE EŞİTSİZLİK DERİNLEŞİYOR”

Hamit, artan fiyatlara karşın maaşların aynı hızda yükselmediğini belirterek, “Özel sektörde ücretler geride kaldı. Bu da toplumdaki eşitsizlikleri derinleştiriyor. Buna dair hiçbir önlem alınmıyor” dedi.

Kıbrıs Cumhuriyeti’ni örnek gösteren Hamit, “Güney’de enflasyon sorunu yok, bütçesi fazla veriyor ve temel ihtiyaçlarda KDV’yi sıfırlıyor. Biz ise vergileri artırmak zorunda kalıyoruz. Bu da alım gücünü daha da azaltıyor” değerlendirmesinde bulundu.

“TEK KAYNAĞA BAĞIMLILIK BÜYÜK RİSK”

Türkiye’ye ekonomik bağımlılığın artık gizlenemez hale geldiğini söyleyen Hamit, “Her ülkenin başka ülkelere bağımlılık ilişkileri vardır. Ancak sağlıklı olan çoklu ilişkiler kurmaktır. Kıbrıs Cumhuriyeti hem Yunanistan’la hem Almanya’yla hem de Amerika’yla ilişkiler kuruyor. Biz ise tek bir yapıya bağımlı hale geldik” dedi.

Bu durumun ülkeyi “çoklu düşünme” yeteneğinden uzaklaştırdığını belirten Hamit, “Tek kaynağa bağımlı yaşarsanız, zor bir hayatı seçmiş olursunuz. Oysa düşük ve dengeli bağımlılıklar arasında denge kurmak gerekir” ifadelerini kullandı.

Ekonomist Hamit, iyi yönetime ve şeffaflığa dayalı bir ilişki kurulmadığı sürece ekonomik bağımlılığın anlamlı bir fayda üretmeyeceğini söyledi.
“Türkiye’den para almak tek başına çözüm değil. Bu kaynaklar iyi yönetilmediği sürece değer yaratmaz. Ancak siyaset öyle bir noktaya geldi ki, bunları konuşmak bile olağanüstü sayılıyor. Oysa imar ve ekonomik düzenlemelerde yapısal değişiklik şart” dedi.