İktisatbank piyasa analizi: ABD hükûmeti açıldı, piyasalar kıpkırmızı... Burry’den “Big Exit” uyarısı

İktisatbank'ın 14 Kasım 2025’e ilişkin Günlük Piyasa Analiz ve Yorumu şu şekilde:

ABD’de tarihin en uzun hükûmet kapanışı 43 günün ardından sona erdi. Kapanış süresince hava trafiği aksadı, 42 milyon düşük gelirli Amerikalının gıda yardımları kesintiye uğradı ve 1,4 milyon federal çalışan bir ayı aşkın süredir maaş alamadı. Washington’daki tablo, hükûmetin açılmasına rağmen siyasi uçurumun kapanmadığını gösteriyor. Anlaşma sadece 30 Ocak’a kadar fonlama sağlarken, sonrası için yeni bir kapanış ihtimali de tamamen göz ardı edilmemelidir. 

Hükûmetin yeniden açılmasıyla gözler resmî verilere çevrilse de, 43 günlük kapanmanın yarattığı boşluk bu verilerin güvenilirliğini ciddi biçimde tartışmalı hâle getiriyor. Reuters’a göre, 1948’den bu yana ilk kez hanehalkı anketi yapılmadığı için ekim ayı işsizlik oranının hiç açıklanmama ihtimali bulunuyor; perakende satışlar ve TÜFE gibi kritik verilerin de toplanıp toplanamadığı belirsiz. Özel sektör göstergeleri istihdam piyasasında iyimser bir tablo sunmazken, veri eksikliği Fed’in aralık toplantısına yönelik belirsizliği daha da artırıyor. Sonuç itibariyle hükûmetin açılması önemli bir rahatlama yaratsa da, ekonomi cephesindeki sis henüz dağılmış değil.

Veri akışında yaşanan kopukluk, görünümü haftalar hatta aylar boyunca muğlak bırakabilir. Bu gelişmeler ışığında, Fed’in veri eksikliğiyle nasıl hareket edeceğine yönelik kafa karışıklığı da korunmaya devam ediyor. Bu minvalde, bu sabah itibariyle 10 Aralık olağan FOMC toplantısına yönelik 25 baz puan faiz indirimi beklentisi uzun bir aradan sonra %49,50 seviyesine geriledi (daha basitçe %50,50 indirim olmayacağını düşünüyor). Bir tarafta faiz indirim beklentisinin zayıflaması, öte yandan ABD'de hükûmetin açılacağı yönünde beklentiyi satın alan piyasaların gerçekleşmeyi satmayı tercih etmesi ile (buy the rumor sell the fact) küresel piyasalarda satıcılı bir seyrin hâkim olduğunu görüyoruz.

ABD'de önde gelen borsalar geceyi %1,7 düşüşle tamamlarken, risk iştahı denince akla gelen ve teknoloji hisselerinin işlem gördüğü Nasdaq endeksi %2,3 geriledi. 10 yıllık gösterge tahvil faizi %4,12 seviyesine yükselirken, dolar endeksi (DXY) ise geriledi. EURUSD paritesi 1,1640 ile son iki haftanın en yüksek seviyesine gelirken, geçen günlerde dolar cephesinde yaşanan güçlenmenin Trump'ın zayıf dolar talebi ile pek de kalıcı olmayacağını savunmuştuk. Bu arada The Economist dergisinin 2026 kapağının sırları da çözülmeye çalışılırken, doların değer kaybetmesinin sembollere de yansıdığını gördük. 

Her hafta perşembe günü olduğu üzere, dün de TCMB ve BDDK'nın haftalık verilerini yine enine boyuna takip ettik. 12 Kasım valörlü işlemlere göre, altın fiyatlarının dalgalı seyrine paralel TCMB'nin de yabancı para pozisyonunda volatilitenin devam ettiğini gördük. Manşet veri 47,1 milyar dolar seviyesine toparlarken, yine de kabaca 1 ay önce 53 milyar zirvesinin gerisinde olduğunu not edelim. 7 Kasım ile sona eren haftaya ilişkin haftalık verilere göre, yurt içi yerleşiklerin parite etkisinden arındırılmış DTH hacmi 0,6 milyar dolar azalmış. Alt kırılıma bakınca, düşüşün tümünün tüzel kişiler cephesinde yaşandığını gördük. Gerçek kişilerin ise kuvvetle muhtemel altın iştahının korumasıyla 0,2 milyar dolar arttığını görüyoruz. Yurt dışı yerleşiklerin menkul kıymet pozisyonu ise, geçen hafta ihraç edilen 2036 vadeli eurobondun Hazine'nin kasasına girmesiyle 2,2 milyar dolar iyileştiğini gördük. Genel hatları ile Türk Lirası ilgisinin korunduğunu çok rahatlıkla ifade edebiliriz. 

Veri akışından devam edersek, TÜİK'in açıkladığı Ekim ayı konut satış istatistiklerini her ne kadar bir önceki yıla göre baz etkisi ile %0,5 düşüş kaydetse de, adetsel olarak 164,306 konut satışı ile bu yılın rekoru kırılmış! Kredi imkanlarının bir miktar gevşemesi ile ipotekli satışlar geçen yılın aynı ayına göre %11,53 artış kaydetti. Yabancıya yapılan satış adedinde de bir miktar artış görüyoruz: Ekim ayında satılan 2,106 adet konut her ne kadar son bir yılın en yüksek rakamı olsa da, gelir rakamı olarak baktığımızda çok da bir mânâ ifade etmediğini söylememiz gerekiyor.

Türk mali piyasaları dün fiyatlama eğilimi açısından sakin bir günü geride bıraktı. Yatırım fonları kaynaklı endişelerin devam ettiğini gözlemlerken, havuz misali yeni suyun eklenmediği lâkin eksildiği düşünülürse, zaten sığ olan borsada likiditenin daha da azalması ile BIST100 endeksi günü hafif de olsa düşüşle tamamladı (haftanın ilk dört günün tablosu %2,7 düşüş yönünde). Fon cenahında ilave düzenlemelerin elzem olduğunu düşünüyoruz. Diğer cephelerde ise CDS, tahvil faizleri ve kur yatay bir gün geçirdi. 

Dün gözler, KKTC Cumhurbaşkanı Erhürman'ın bir devlet geleneği çerçevesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın resmî davetlisi olarak Ankara temaslarına çevrildi. Erhürman’ın ziyareti, enerji meselelerinin yüksek perdeden tartışıldığı, Avrupa'nın ise acil gaz ihtiyacına denk geldiği bir döneme denk geldiğini görüyoruz. Cumhurbaşkanı Erhürman, Ankara’daki ortak basın toplantısında Kıbrıs Türk halkının egemen eşitliğinin pazarlık konusu olamayacağını net bir dille ortaya koyarken sırf müzakere olsun diye değil, çözüm olsun diye müzakere mesajı verdi. Yıllardır sonuç üretmeyen yöntemlere geri dönmenin mümkün olmadığını söyleyen Erhürman, kapsamlı ve sonuç odaklı bir müzakere masası kurulursa masada olacaklarını söyledi. Türkiye'nin koşulsuz desteğini de en büyük güvence olarak tanımladı. Adaya dönmesi ardından Ercan Havalimanında basın toplantısı düzenleyen Erhürman, önümüzdeki haftanın ikinci yarısında Kıbrıs Rum Kesimi lideri Christodoulides ile de görüşeceğini söyledi. 

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Erhürman’ın egemen eşitlik vurgusunu isabetli bularak, çözüm iradesinin karşı taraftan da aynı düzeyde görülmesi gerektiğini söyledi. Rum tarafının siyasi güç ve refahı paylaşma isteksizliğinin temel sorun olduğunu belirten Erdoğan, iki devletli çözümün en gerçekçi yol olmaya devam ettiğini ifade etti. Ankara'nın Kıbrıs Türk halkının günlük yaşamını kolaylaştıracak projeleri, izolasyonları hafifletecek adımları ve uluslararası temsiliyeti güçlendirecek çalışmaları sürdüreceğini söyleyerek, “Kıbrıs Türkü’nü asla yalnız bırakmayacağız” mesajını verdi.

Yeni gün başlangıcında, genel hatları ile, ABD Dolarının zayıf seyri, kıymetli metallerin ise yükseliş isteğini korunuyor. Faiz indirimi gerekli olarak görüldüğü bir ortamda, Aralık toplantısına yönelik durumun şimdilik %50-%50 ile ortada olması, kâr satışlarına neden oldu. Hisse senetlerinde egemen olan satıcılı hava kıymetli maden fiyatlarına da yansıdı. Gümüşün ons fiyatı dün sabah saatlerinde 54,38 ile tüm zamanların zirvesi olan 54,47 seviyesinin kıyısına kadar bir kez daha gelirken, altın gümüş rasyosu da benzer bir şekilde bir kez daha oldukça kritik bir seviye olarak gördüğümüz 77,50 seviyesini test etti. Gümüşte asıl patlayıcı hareketin rasyonun 77,50 seviyesini aşağı yönlü geçmesi ile başlayacağını düşünüyoruz. Altının ons fiyatı da dün büyük çaplı gün içi savrulmaya sahne oldu. Öğle saatlerinde 4,244 dolar seviyesini test etmesi ardından günün ikinci yarısında 100 dolar kadar gerileyerek 4,144 seviyesine geri çekildi. 

Beklenti alınır, gerçekleşme satılır prensibi ile ABD'de hükûmetin açılmasının etkisi Asya piyasalarına da sirayet etmiş. Fed üyelerinden faiz indirim aleyhine yükselen seslere ilaveten, bu sabah Çin'den gelen makroekonomik veriler ekonominin zayıf seyrini koruduğunu gösteriyor. Çin’de bu sabah açıklanan sanayi üretimi ve perakende satışlar verilerinin de son bir yılın en zayıf artışını göstererek ekonomide hem iç talep hem de ihracat kaynaklı baskıların arttığını ortaya koydu. İhracattaki sert düşüş, otomotiv satışlarındaki zayıflık ve yatırımlardaki daralma büyümeyi aşağı çekerken, ek teşviklerin ve yapısal reformların şart olduğunu düşünüyoruz. Bu gelişmelerin gölgesinde, gösterge endeks Tokyo borsası %1,6, Güney Kore borsası ise %2,7 düşüş kaydetti. Asya genelinde hâkim renk koyu kırmızı olurken, ABD borsalarının vadeli işlemlerinde ise dün yaşanan satış baskısından sonra yatay bir başlangıç görüyoruz.

Sabah erken saatlerde gümüş 53 dolar seviyesinin üzerinde yer alarak tüm zamanların en yüksek haftalık kapanışına doğru ilerlerken, konsolidasyonun henüz bitmediği bitcoin ise 99bin dolar seviyesinin hemen altına gevşedi. Geride bıraktığımız hafta Bitcoin için aşağıda 97bin dolar seviyesini işaret etmiştik. Haftalık kapanışı önemle takip edeceğiz (bakınız grafik). Büyük resimde fiat para sistemine yönelik endişelerin ya da söz konusu üçlüyü yukarıya taşıyan argümanların yerli yerinde olduğunun altını çizmemiz gerekiyor!

Michael Burry, 2008 krizindeki “Big Short” pozisyonuyla ünlenen ve piyasa balonlarına yönelik sert çıkışlarıyla bilinen isim, Scion Asset Management’ı SEC kayıtlarından sildirdi. Bu adımla fon artık düzenli raporlama yapmak zorunda olmayacak. Son dönemde Nvidia ve Palantir gibi büyük teknoloji şirketlerini hedef alan Burry, yapay zekâ yatırımlarının muhasebe yöntemleriyle olduğundan fazla parlatıldığını savunuyor. Palantir üzerinde aldığı 9,2 milyon dolarlık put pozisyonu da bu temkinli yaklaşımının en somut göstergesi. Burry’nin bu hamlesi, teknoloji hisselerinin taşıdığı rallinin sürdürülebilirliğine dair soru işaretlerinin arttığı bir döneme denk geliyor. S&P 500’de getirinin büyük kısmını AI temalı şirketlerin sağladığı mevcut ortamda Burry, bilançolardaki aşırı iyimserliğin ileride ciddi sorunlara yol açabileceğini düşünüyor. Piyasanın sürekli yukarı yönlü çalıştığı bu dönemde, en ünlü “kısa” yatırımcılardan birinin kenara çekilmesi de dikkat çekiyor.

Mali piyasaların gündeminde bugün Türkiye'de piyasa katılımcıları anketi takip edilebilir.

İktisatbank Günlük Piyasa Analiz ve Yorumu 14 Kasım Cuma