Buzulların erimesi Grönland’da sosyal hayatı tehdit ediyor

Danimarka’ya bağlı Grönland'ın doğusundaki turkuaz renkli denize çarpan buzdağlarının sesi, dünyanın en önemli ekosistemlerinden birinin çöküşün eşiğinde olduğu konusunda uyarıyor.

Buzlar eridikçe, son gruplarından birini içeren Itukurtormit köyündeki İnuit balıkçılar, Grönland buz tabakası dünyadaki toplam tatlı suyun 12'de birini depoladığından ve bu da yüzey seviyesini yükseltmeye yettiğinden, gelecekte sularını nereden alacakları konusunda endişe duyuyorlar. Buz tabakasının erimesi halinde denizin yüksekliği yedi metreyi buluyor, dolayısıyla iklim değişikliği nüfusun tek su kaynağını tehdit ediyor.

Soğuk kışlar, katı buz ve büyük miktarlarda kar Scoresby Sound İnuitleri için su ve yiyeceklerini güvence altına almak açısından önemlidir. Ancak Kuzey Kutbu'ndaki sıcaklıklar küresel ortalamadan yaklaşık dört kat daha hızlı artıyor.

En yakın insan yerleşiminden yaklaşık 500 kilometre uzaklıktaki Itukurtormit'te yaşayan 350 kişi tatlı sularını hızla eriyen bir buzulun beslediği nehirden alıyor.

Yerel kamu hizmeti şirketi Nocisurvit'ten Erling Rasmussen, "Buzul birkaç yıl içinde yok olabilir" diyor. "Buz örtüsünün alanı giderek daralıyor ve gelecekte okyanustan su içmek zorunda kalabiliriz" diyor.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre karı suya dönüştürmenin yüksek maliyeti ve bu teknolojinin güvenilmezliği nedeniyle Grönland’daki diğer izole yerli topluluklar tuzdan arındırma yöntemine yönelmeye başladı.

AYI AÇLIĞI

Dünyanın en büyük fiyordu olan Scoresby Sound'da yılda sadece bir ay buz bulunmuyor ve kutup kışları boyunca bölge sakinleri balıkçıların sağladığı ete bağımlı kalıyor.

Yük gemileri boğazın ağzındaki Itukurtormit’e yılda sadece bir kez ulaşmaktadır. Geçidi daraltan devasa buzdağları denizciler için zorluk teşkil etmektedir.

Öğretmen ve köyün eski belediye başkanı Jorgen Yolot Danielsen, "Hayvanlarımızın etine ihtiyacımız var" diyor. "Yalnızca dondurulmuş Danimarka eti satın almaya bel bağlayamayız."

Ancak artan sıcaklıklar nedeniyle buz alanı daraldıkça, fokları buzdaki deliklerden nefes almak için çıktıklarında kovalayarak geleneksel olarak avlamak yerel balıkçılar için daha zor ve tehlikeli hale geldi.

Ayrıca, buz alanlarının azalması, avcıların genellikle güvendiği kızak köpeklerinin kullanımını zorlaştırıyor.

Bu zorluklarla karşılaşanlar sadece insanlar değil; buzların azalması, aç kutup ayılarını yiyecek aramak için köye girmeye zorluyor.

BALIKLAR TEHLİKEDE

Rude Gorge'un kızıl dağları arasında yer alan mavi duvarlı buzullar ekosistemin önemli bir bileşenidir.

Bu alandaki ekstrem koşullar nedeniyle, burası iyi çalışılmış bir yer değildir.

Ancak beş yıllık dikkatli bir planlamanın ardından Fransız bilim girişimi "Greenlandia", çok geç olmadan iklim değişikliğinden en çok etkilenen bölgede neler olduğunu belgelemek için acele ediyor.

Misyon lideri Vincent Iller, misyonun yelkenli teknesi "CAMAC "ta Agence France-Presse'e yaptığı açıklamada, "İklimin ısındığını duyuyoruz ama burada bunu görebiliyoruz" dedi.

Grönland İklim Araştırma Merkezi'nin baş bilim insanı Caroline Bouchard, buz tabakasının geri çekilmesinin Scoresby Boğazı'nda "ekolojik çeşitliliğin azalmasına" yol açacağından korkuyor.

Deniz buzunun çökmesi, eriyen suyun boğazdaki besin açısından zengin suyun üzerine çıkmasına neden oluyor. Buz eridikçe ekosistem bu besin maddelerini kaybederek kutup morinalarının beslendiği planktonların sayısını azaltıyor, bu da Etoquortormit popülasyonunun ana protein kaynağı olan fokları besliyor.

OLUMSUZ ETKİLER

Camak teknesinde Bouchard, parlak güneş "Petri" kutusunun içindeki çok sayıda deniz canlısını aydınlatırken ağlarının içeriğini kontrol ediyor.

Örneklerindeki plankton ve kriller arasında morina larvalarının sayısı geçen yıl 53 iken bu yaz sadece sekize düştü.

Bilim adamı, bu düşüşün nedenlerini belirlemek için kapsamlı bir analiz yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. "Morina sayıları aniden azalırsa, halkalı foklara ve kutup ayılarına ne olacak?" diyor.

Arktik morina popülasyonlarındaki potansiyel bir düşüşün yerel popülasyonlar üzerinde yıkıcı etkileri olabilir.

Grönlandia misyonu tarafından yürütülen yeni araştırma, buz tabakasının geleceğine dair kasvetli bir tablo yansıtıyor. Yüksek sıcaklıklara sahne olan boğazda buzun kırmızıya boyanması, 2019 yılında bilimsel olarak keşfedilen "Sangina nivaloides" adlı kar alglerinden kaynaklanıyor. Bu algler, buzun erime kabiliyetini sınırlandırmada rol oynayan turuncu-kırmızı bir pigment salgılayarak kendilerini güneş ışığından koruyor. Bu pigment güneş ışığını yansıtıyor ve böylece erimeyi hızlandırıyor.

Araştırmacılar bu alglerin Grönland buz tabakasının yıllık yüzey erimesinin yüzde 12'sinden ya da 32 milyar ton buzdan sorumlu olduğunu söylüyor ki bu bilim insanlarına göre çok büyük bir rakam.

Yosunların yayılmasıyla birlikte bilim insanları bir kısır döngüyle karşı karşıya olduğumuzu teyit etmektedir; çünkü artan sıcaklıklar buzun erimesini hızlandırmakta ve yosunların büyümesini teşvik etmekte, bu da buzun erimesini hızlandırmaktadır.

Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nin Araştırma Direktörü Eric Maréchal, “Bir felaketle karşı karşıyayız” diyor. Yosunların izlediği yönün bilimsel olarak kanıtlanmasının 30 yıllık veri gerektirdiğini oysa dünyanın böyle bir zaman lüksü olmadığını belirtiyor. “Burada karşı karşıya olduğumuz tehlike bütün bir ekosistemin yok olması…” diye vurguluyor. Olup bitenleri zamanında durdurmanın mümkün olduğunu düşünmüyorum.”

Vikingborg'da dik bir vadinin dibindeki buzula yaklaşan keşif lideri Ilir, silahını bir kutup ayısının çamurda bıraktığı ize doğrultuyor. Ayı ülkesini geçme riskinin buna değeceğini düşünüyor.

Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi ve Fransız Meteoroloji Servisi Kar Araştırma Merkezi'ndeki ekibi, yosunların davranışını daha iyi anlamak için Grönland’da saha örnekleri toplamak ve uydulardan önceki verileri almak için acele ediyor.

Marechal, “Uyanık olmalı ve bu konuyu ciddiyetle ele almalıyız” diyor. “Grönland'da olup bitenler”, “küresel su döngüsünün bozulması, buzların büyük ölçüde erimesi ve bunun sonucunda okyanus su seviyelerinin yükselmesini” anlamak için çok önemlidir.