Oğuz Vadili: Böyle bir coğrafyada depremi konuşmamak, hiçbir şey yapmamak ile eş değer

Yerbilim Mühendisleri Odası Başkanı Oğuz Vadili, Kıbrıs Postası TV’de yayınlanan ve Gökhan Altıner’in hazırlayıp sunduğu ‘Sabah Postası’ isimli programa katıldı.

Vadili, öncelikte bütün Türkiye, KKTC hatta dünya için baş sağlığı diledi. Suriye’nin de bu depremden çok etkilendiğini ve oradaki çalışmaların Türkiye’deki gibi olmadığını dile getiren Vadili, bunun çok acı bir dönem olduğunu ifade etti.

“BU COĞRAFYADA DEPREMİ KONUŞMAMAK, HİÇBİR ŞEY YAPMAMAK İLE EŞDEĞER”

Deprem bölgesinde olunduğunu dile getiren Vadili, böyle bir coğrafyada depremi konuşmamak, felaketlere önlem almamanın hiçbir şey yapmamak ile eş değer olduğunu kaydetti.

“Anadolu plakası hat boyunca ege denizine doğru kayma eğilimi gösterir, Bingöl noktasında kesişen fay ile beraber Türkiye’nin kuzey doğusundan güney batısına doğru ilerleyen de bir hat vardır bu hatta doğu anadolu fayı vardır” şeklinde konuşan Vadili, bu fayların tarihsel geçmişlerine ve son 100 yıldaki deprem kayıtlarına bakıldığında kuzey anadolu fayının 1839’dan 1999’a kadar 7 tane 7’nin üzerinde deprem ürettiğini dile getirdi.

1999 yılında gerçekleşen Gölcük depreminden bahseden Vadili, Düzce depreminin de bu depremden 1 ay sonra gerçekleştiğini bununda ortada bir ‘enerji aktarımı’ olduğunun göstergesi olduğunu kaydetti.

Vadili, “Türkiye gibi bir ülkede 6,5 büyüklüğünde olan depremler önemlidir, Japonya’da olsa bu rakamlar 9’dur ama yapıları daha iyidir” diyerek, Elazığ depremi ile doğu anadolu fayı uyandı dediklerini Elazığ’dan sonra ise Maraş’ta deprem gerçekleşmesinin bir kanıt olduğunu söyledi.

Bir diğer depremin ise Hatay ve Adana bölgesinde olacağından bahseden Vadili, "Bu bizim için Elazığ depreminde sezmediğimiz, Kahramanmaraş depremi ile korkuya vardığımız depremin daha yüksek şiddetle hissedileceği anlamına gelir” dedi.

“BİRKAÇ GÜN KONUŞULUP UNUTULUYOR”

7 büyüklüğünde ve üzeri bir deprem gerçekleşirse korkulması gerektiğini, eğer daha küçük olursa bir kaç gün konuşup unutulacağını ifade eden Vadili, depremin 7 üzerine çıkması halinde sürecin bundan öncekiler gibi geçmeyeceğini belirtti.

Vadili, “Rakamlar çok fark yaratır, 3 büyüklüğü deprem ve 6 büyüklüğündeki deprem arasında 30 bin kat fark vardır. 6.7-7.9 arasında 700 kat fark vardır...” şeklinde konuşarak asılı cisimlerin sallanacağını, dolaplardaki eşyaların düşebileceğini ve bunların yaşandığını kaydetti.

Deprem bilimcilerin gözlemleyerek karasal hatlarda notlar alıp belirli analizler yapabildiğini ama deniz için bunun çok mümkün olmadığını dile getiren Vadili, bir an önce gerekli ekipmanlar ile bölgenin durumunun ortaya çıkarılması gerektiğinden bahsetti.

Kıbrıs adasını hilal gibi saran bir ‘dalma batmaz unu’ olduğunu söyleyen Vadili, “Depremler, çizginin  üzerinde 0 noktasında gerçekleşmeyebilir 100 KM derinlikte diğer temas ettiği noktada deprem gerçekleşirse bunun merkez üstü Lefkoşa olabilir” şeklinde konuştu.

Baf açıklarında yaşanan deprem denildiğinde onun daha sığ olmasıyla ilgisi olduğunu ifade eden Vadili, “100-150 KM derinlikte olsa o deprem buraya vuracak” dedi.

Vadili, depremin büyüklüğünün, ivmesinin, süresinin, zeminin fiziksel yapısının, binanın sağlamlığının oldukça önemli olduğunu ve bunların hepsinin birbirini tamamladığını kaydetti. Vadili, Hiç birinin göz ardı edilemeyeceğini edilmesinin de en büyük yanlış olduğunu söyledi.

“JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI KAHRAMANMARAŞ’TA DEPREM OLACAĞI KONUSUNDA UYARI YAPMIŞTI”

Maraşta’ki yanlışın da yukarıda bahsettiği konu olduğuna vurgu yapan Vadili, “2021 yılında Türk Mühendis ve Mimar Odaları’na bağlı Jeoloji Mühendisleri Odası ‘benim topluma olan görevim kamuyu bilgilendirmektir, bu amaçla deprem bölgesinde olan iller bazında bilimsel araştırmalar yapacağız dediler’ bunlardan biri Maraştır” ifadelerini kullandı.

Araştırma sonucu ortaya çıkan raporda, 1513 yılında 7.4 deprem gerçekleştiği bu bölgede yine 6.5’in üzerinde bir depremin olmasının kuvvetle muhtemel olduğunun yazıldığını dile getiren Vadili, Jeoloji Mühendisleri Odası’nın buna uygun inşaatların yapılması gerektiğini söylediklerini kaydetti.

“DEPREM ÖLDÜRMÜYOR, ÖNLEM ALMAYAN TOPLUM VE DEVLET ÖLDÜRÜYOR”

Japonya’nın çok sağlam yapıları yapmayı başardığını 9 büyüklüğündeki depremi burunları kanamadan geçirdiklerini de hatırlatan Vadili, “Demek ki deprem öldürmüyor, önlem almayan toplumlar ve devlet idareleri öldürüyor” dedi.

“1999’DAN 2023’E KADAR DERS ALINMADI, 2043’TE DE Mİ ALINMAYACAK”

Vadili, yaşanan olaylardan ders almak zorunda olunduğunu ancak 1999 yılından, 2023 yılına kadar ders alınmadığını, 2043 yılında da mı alınmayacağını sordu.

“BAZI MOLOZLARIN İÇİNDE DEMİR BİLE YOK”

Vadili, “Yaşanan felaketi duygularım ile tarif edemiyorum, bazı molozların içinde demir bile görünmüyor demekki hırsızlık olayı var...” şeklinde konuştu.

“İSİAS OTELİN TEMELİ PROBLEMLİ”

Kıbrıs kafilesinin bulunduğu Adıyaman İsias Otel’in temelinde problem olduğunu dile getiren Vadili, kolonlarında problem olduğunu hatta internet sitesinde kolonların park için beton arme kısmından inceldiğinin göründüğünü söyledi.

Vadili, “Bu katilliktir, yıkılma ondan oldu demiyorum ama olmama ihtimali zaten yoktur... Ayrıca kaçak kat çıkıldığı da söyleniyor” dedi.  

“GEREKLİ PROSEDÜRLER UYGULANIRSA, DUVARLAR ÇATLASADA EVDEN CANLI ÇIKARSINIZ”

1999 Gölcük depreminden sonra KTMMOB’nin gerekli kuralları uygulamaya başladığını dile getiren Vadili, gerekli prosedürlerin uygulanması halinde de bu civarda yaşanacak her türlü depremden bina sallansa da duvarlar çatlasa da canlı şekilde çıkılabileceğini söyledi.

“DEPREM İLK 8 SANİYEDE MAXİMUM SEVİYEYE GELMİŞTİR”

“Bu işin ulusallığı, ideolojisi yoktur Maraş’ta gerçekleşen deprem 3-4 metre genişliğinde bir fayın 40 metre uzanması boyunca gerçekleşti, adanın içinden geçmesi şart bizde bu etkiyi yaratması için” diyen Vadili, sismogram ölçümünden yaptıkları değerlendirmelere baktığını ve depremin ilk 8 saniyede ivmesinin maximuma, o yıkıcılığa ulaşmış olduğunu söyledi.

“Bu ekstrem bir depremdir, her şey bir arada bulunuyor incelenmelidir...” ifadelerini kullanan Vadili, doğanın insanoğlunu çok zorladığını ve insanoğlunun çok hazırlıksız yakalandığını bu yüzden belki de 10 binlerin konuşulacağını söyledi.

“İSİAS OTELDE KALANLARIN KAÇMAK İÇİN ZAMANI OLMADI”

“Adıyaman’da ki otelde kalanların hiç zamanı olmadı maalesef” diyerek enkaz altında kalan kişilere dikkatleri çeken Vadili öte yandan da, Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’nin dayanıklılığı, okulların dayanıklılığı testinin yapılması gerektiğini ve iyileştirilmesi gerektiğini kaydetti.

“BUGÜN BAŞLANMADIYSA 1 GÜN GEÇ KALINDI”

Hatta yıkılması gerekirse yıkılıp yeniden yapılması gerektiğini de dile getiren Vadili, “Hatay-Adana depremine en yakın bölgelerdeki binaların hepsi devlet tarafından gözden geçirilmelidir” diyerek, bugün başlanmadıysa 1 gün geç kalındığını ifade etti.