KUŞKOR: Haspolat önemli kuş alanında neler oluyor?

Kuzey Kıbrıs Kuşları ve Doğayı Koruma Derneği (KUŞKOR), 2009-2010 yılları arasında tüm Kıbrıs’ta önemli kuş alanlarının belirlendiğini hatırlattı.

BirdLife Cyprus iş birliği ve AB finansmanı ile gerçekleştirilen bu proje sayesinde Haspolat Lagünleri’nin, Balıkesir Sulak Alanı ve bu bölgede yer alan Kanlıdere uzantısını içerisine kalan bölgenin Önemli Kuş Alanı (ÖKA) olarak belirlendiğini ve 2014 yılında uluslararası kabul gördüğünü belirtti.

Bu alanın Önemli Kuş Alanı olarak kabul edilmesindeki en önemli nedenlerden birisinin de Haspolat Atık Arıtmanın bir parçası olan 77 hektarlık alanı kaplayan Haspolat Lagünleri ve barındırdığı türler olduğuna dikkat çeken KUŞKOR, “Özel Kuş Alanları başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede, doğal hayatı koruma ilkelerine uyularak özenle yönetilen bölgelerdir” açıklamasını yaptı.

“2017 YILINDA ALANIN 27 HEKTARI KURUMAYA BIRAKILDI”

Yine 2014 yılında AB finansmanı ile Yeni Lefkoşa Atıksu Arıtma Tesisini geliştirme projesi yapılmasının planlandığına işaret eden KUŞKOR, “AB ve Lefkoşa Belediyesi tarafından yeni sistem sonucunda lagünlere ihtiyaç kalmayacağı için bu lagünlerin büyük bir kısmının kurutulacağı belirtiliyordu. Bunu takibe KUŞKOR hemen bir rapor hazırlayıp bu bölgenin önemi hakkında ilgili mercileri bilgilendirdi” ifadelerine yer verdi.

Öneriler arasında, alanın temiz su verilerek sulak alan yapısını koruması, bazı düzenlemelerle kuşlar için güvenli alanların yaratılması ve kuş gözlemcilere uygun hale getirilmesi olduğu anımsatılırken, “Bu konuda hiçbir merciden net bir cevap alamadık. Sonuç olarak, 2017 yılında alanın 27 hektarı kurumaya bırakıldı” denildi.

KUŞKOR’dan yapılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“Bu dönemde de ilgili kurumlara raporlar verildi, görüşmeler yapıldı ve defaten alanın kurutulmasının kuş varlığı açısında sakıncaları anlatıldı, çözümler önerildi. Sonunda, projenin AB finansmanı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafında yürütülecek altyapı projeleri kapsamında gerçekleştirileceği belirtildi ve konuyla ilgili değerlendirme toplantılarına davet edildik. Bu toplantılarda da daha önce yaptığımız gibi lagünlerin kurutulmasını sakıncaları hakkında bilgi verdik. Ayrıca, mal varlığı sürecinden dolayı bunun yapılması uluslararası yasalarla mecbur bırakılıyorsa, bu durumda alternatif alanların yaratılıp, çözümlerin üretilmesi konusundaki aciliyeti dile getirdik. Bu süreci izleyen Çevre Etki Değerlendirme toplantısına da katıldık.

Toplantı sırasında projenin gerçekleştirilebilmesi için alanın 18 ay boyunca tamamen kurutulması planlandığı söylendi. Bu büyük bir felaket demekti. ÇED raporu sürecinde alana dair tüm kuş verisinin tarafımızca ÇED raporunu hazırlayanlarla paylaşılmasına rağmen, raporda proje sürecinin kuşlara vereceği zarardan gereği gibi bahsedilmemiştir. Bunun üzerine KUSKOR’un çabalarıyla yeniden görüşmeler ve toplantılar yapıldı. Bu sayede 2014 yılında belirtilen projenin 2024 yılında hayata geçirileceği açıklansa da alanın %27’sinin kuşların yaşamını mümkün kılacak şekilde uzun süreli korunacağını ve 18 ay boyunca kurutulması kararından da vazgeçildiğini belirttiler.

Bu gelişmeler mutluluk vermesine rağmen kaybedilecek alanın çok büyük olduğu, mal varlığı sorunlarının yaban hayattan daha önemli olmadığını, istimlak mümkün değilse acilen alternatif alanlar yaratılması konusunda ciddi adımlar atılması gerektiğini belirttik. UNDP ile iletişime geçip, AB kapsamındaki yaban hayatı korumaya yönelik ulusal ve uluslararası anlaşmaları hatırlatarak gerekli önlemlerin alınmadığına dikkat çektik.

“15 YILLIK ÇABAMIZI VE MEVCUT DURUMU TÜM DOĞA SEVERLERLE PAYLAŞMAK İSTEDİK”

Ayrıca kalan ~%27’lik alanın kuşların maksimum kullanımını sağlamak adına doğru yönetilmesi için Lefkoşa Türk Belediyesine ek finansman çıkarılması gerektiğini vurguladık. 2023 yılında Lefkoşa Türk Belediyesi’ne korunması planlanan lagünün kuşlar için kapasitesinin nasıl artırılabileceği hakkında tavsiyeler verdik. Ayrıca alanda yaşanan küçülmenin etkilerini ortadan kaldırmaya yönelik çözümler için de görüşmelere devam ediyoruz.

Ancak şunu belirtmek isteriz ki, bugün geldiğimiz durumu kesinlikle kabul edilebilir bulmuyoruz. Bu alan AB finansmanı desteği ile önemli kuş alanı ilan edilebilmiştir. Şu anda AB finansmanı ile gerçekleştirilen bir proje sonucunda alan kaybının yaşanıyor olması şaşırtıcıdır. Atıksu artıma sistemlerinin geliştirilmesi tabi ki ülkemiz ve adamız için gereklidir.

Ama alanın kurutulmasına dair önlemlerin gereği gibi alınması da aynı derecede önemlidir. Bu konuya dair Bern Konvansiyonu’na şikâyette bulunduk. Kısacası, bu durumun uluslararası merciler tarafından değerlendirilmesi için işlemler başlattık. KUSKOR olarak Haspolat Lagünlerinin ve bu alandaki kuş varlığının korunması için yaklaşık 15 yıllık çabamızı ve mevcut durumu tüm doğa severlerle paylaşmak istedik”