EL-SEN Genel Sekreteri Hüseyin Peksever: KIB-TEK’e ait enerji iletim hatlarına müdahale yetkisi sadece ve sadece KIB-TEK’indir

Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (EL-SEN) Genel Sekreteri Hüseyin Peksever, yeniden ülke gündemine oturan yol aydınlatmaları konusunda yaşanan yetki karmaşasına ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.

EL-SEN Genel Sekreteri Peksever, yasalar bağlamında ülkenin aydınlatma sorumluluğunun 3 farklı makama tahsil edildiğini belirterek, “Belediyelere KIB-TEK üzerinden ek gelir sağlamak, faturası daha da kabaracak olan vatandaşı KIB-TEK’e kırdırmaktır!” dedi.

Peksever, “Meskûn mahal aydınlatmaları konusunda belediyelerin yetkilendirilmesi büyük bir güvenlik riskidir; KIB-TEK’e ait enerji iletim hatlarına müdahale yetkisi sadece ve sadece KIB-TEK’indir!” ifadelerini kullandı.

Hüseyin Peksever’in açıklamasının tamamı şöyle:

“Son dönemde ardı ardına yaşanan ölümlü trafik kazaları bağlamında yeniden ülke gündemine oturan yol aydınlatmaları yetki tartışmasına açıklık getirmek, konuya ilişkin yapılan yalan-yanlış beyanlara noktayı koymak ve kamuoyunu doğru bilgilendirmek adına, bu açıklamanın yapılması elzem hale gelmiştir.

Ülkemizde elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtım işlerinin ne şekilde yapılacağı, Fasıl 170 Elektrik Yasası ve Fasıl 171 Elektrik İnkişaf Yasası ile düzenlenmiş olup, kurum ve kuruluşların hizmet, sorumluluk ve yetki alanları da ayrıca çıkarılan ilgili diğer yasalarla belirlenmiştir.

Bu yasalar bağlamında ülkenin aydınlatma sorumluluğu 3 farklı makama tahsil edilip, bunlar aşağıdaki gibidir:

1-KIB-TEK

2-Belediyeler

3-Karayolları Dairesi (Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı)

Karayolları Dairesi Yetki Alanları ve Sorumlulukları:

Şehirler arası tüm yolların aydınlatma işleri, Karayolları Dairesi, yani Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’na aittir. Bahse konu bu aydınlatma sistemlerinin elektrik sayaçları dahi ilgili bakanlığa ait olup, elektrik tüketim bedellerinin faturaları, Ulaştırma Bakanlığı adına çıkmaktadır.

Basit bir örnekle somutlaştıracak olursak, vatandaş kendi konutunda veya işyerinin içerisinde meydana gelen elektrik arızalarını kendi imkanları ve bütçesiyle karşılayıp, gerekli bakımları da kendisi yapmakla mükelleftir; harcadığı enerjinin bedelini KIB-TEK’e ödüyor olması, bu hane içi sorunlarını KIB-TEK’in gidereceği anlamını taşımamaktadır.

Belediye Yetki Alanları ve Sorumlulukları:

Belediyelerin elektrik enerji alanındaki görev yetki ve sorumlulukları, sadece kendi beledi sınırları içerisinde bulunan kendilerine ait park, bahçe ve sosyal alanlardaki aydınlatmaların bakım, onarım ve gelişimini sağlamaktır.

KIB-TEK Yetki Alanları ve Sorumlulukları:

Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu, elektrik enerjisini üreten, ileten, dağıtan ve denetleyen kurumdur. Yine yasa gereği, her bir tüketim ederini, harmanlanmış üretim maliyet bedelleri üzerinden tahsil etme yetkisi KIB-TEK’e ait olup, sokak aydınlatmalarının tüketim bedelinin tahsilatı ve aydınlatma bakım onarım işleri de kurumun sorumluluğundadır.

2010 yılı öncesinde, meskûn mahallerde aydınlatma bakım, onarım ve tüketim tahsilat işleri belediyeler tarafından yürütülürken, toplanan tüketim bedellerinin KIB-TEK’e tahsis edilmemesi, yani üretim hizmetini sağlayan Elektrik Kurumu’nun bu hizmetin maddi karşılığını alamaması, KIB-TEK’in mali yapısına bir külfet olarak yansımıştı. Bunun yanı sıra ve daha da önemlisi bu durum, yetkisiz ve işin ehli olmayan kişilerin KIB-TEK’e ait elektrik dağıtım hatlarına müdahale ediyor olmaları nedeniyle ciddi bir güvenlik tehdidi oluşturmaktaydı. Nitekim KIB-TEK’in havai hatlarına belediye tarafından benzer şekilde yapılan yetkisiz bir müdahale sonucunda sebebiyet verilen hayati bir teknik hatanın bedelini, KIB-TEK emekçisi ÖZKAN GÜRLER canıyla ödemiş, çalışma arkadaşımız GÜRLER, 25.02.2010 tarihinde elektrik akımına kapılarak yaşamını kaybetmiştir. Bu üzücü olayın ardından ilgili yasa yeniden düzenlenmiş ve tüm meskûn mahallerdeki aydınlatma bakım ve onarım işleri KIB-TEK’e devredilmiştir.

İlerleyen dönemde, özellikle de Aralık 2020’de kurulan UBP-DP-YDP Koalisyon Hükümeti’nde Ekonomi ve Enerji Bakanlığı görevini üstlenen Erhan Arıklı döneminde, Arıklı’ya bağlı KIB-TEK’e malzeme alımları, ya çeşitli sebeplerle ihale edilmeyip veya çıkılan ihalelerin yine çeşitli sebeplerle sekteye uğratılması sonucu sağlıklı bir biçimde gerçekleştirilememiş ve bu süre zarfında KIB-TEK, malzeme eksikliği nedeniyle görevini layıkıyla yerine getirememiştir. Bu noktada belediyeler, kendi yetkilerinde olmamasına rağmen halkın mağduriyetinin giderilmesi adına devreye girmiş, malzeme eksikliğini karşılamış ve KIB-TEK personeli ile işbirliği içerisinde aydınlatma arızalarının kısmen giderilmesine katkı koymuştur.

Ancak geldiğimiz nokta itibarıyla, sendikamız EL-SEN’in de yoğun ısrar ve çabası sonucu KIB-TEK yönetimi, mevcut armatürlerin tamirinin yapılabilmesi için gereken malzemeleri, doğrudan alım yoluyla tedarik etmeye başlamış, bu esnada daha çağdaş ve ekonomik led aydınlatma armatürlerinin ihale ile alım süreci de tamamlanmıştır; tüm bu gelişmeler gerek biz kurum emekçileri, gerekse halkımız adına sevindiricidir.

Bu aşamada değinmek istediğimiz bir diğer konu ise, belediyelerin KIB-TEK’ten alacaklı olduğu yönündeki açıklamalardır. İki yıl önce bazı belediyelerin birleştirilmesi amacıyla yasal değişikliğe gidildiği süreçte, belediyelere ek mali kaynak yaratmak adına Meclis, yeni bir yasal mevzuatı yürürlüğe koymuş ve bu düzenlemeyle, KIB-TEK’in her bir elektrik tüketim abonesinden ek bir bedelin tahsil edilip, ilgili belediyelere aktarılması öngörülmüştür. Ancak bu durum birtakım hukuki sorunlar oluşturmakla kalmayıp, KIB-TEK faturalarına ‘Zam’ olarak geri döneceğinden, öngörülen bedel, KIB-TEK abonelerinden tahsil edilmemiştir. Son günlerde yetkili ağızlardan yapılan açıklamalardan anlaşılan odur ki, hükümet ilgili yasayı birtakım güncellemelerle yeniden Meclis gündemine getirerek, tahsilat konusundaki ısrarını sürdürmektedir.

Daha önce de çeşitli vesilelerle ifade ettiğimiz üzere, EL-SEN olarak biz buna karşıyız. Zaten halihazırda KIB-TEK’e olan enerji borçlarını sağlıklı bir şekilde ödemeyerek kurumu ciddi anlamda zarara uğratan pek çok belediye varken, KIB-TEK’i daha da sıkıntıya sokacak böylesi uygulamaları doğru bulmuyoruz. Bizi endişelendiren bir diğer konu da, yeni düzenlemeyle bizi 2010 öncesinde döndürecek benzer uygulamaların yolunun açılması, yani belediyelere bakım-onarım yetkisinin tanınmasıdır. Defalarca söyledik, tekrar söylüyoruz; KIB-TEK’e ait enerji iletim hatlarına müdahale yetkisi sadece ve sadece KIB-TEK’indir ve aksi, güvenlik açısından son derece büyük bir risk barındırmaktadır.”