Olgun Önal: Devletin son 12 yıldaki borçlanması 49,9 milyon dolar seviyesinde

Bankalar Birliği Başkanı Olgun Önal, Kıbrıs Postası haberine yaptığı yorumla KKTC’de bankacılık sektörünün kârlılık oranlarına yönelik eleştirileri değerlendirdi.

Önal, bankaların ticari kuruluşlar olarak faaliyet gösterdiğini vurgulayarak, sektörün kârlılık seviyesinin reel verilerle analiz edilmesi gerektiğini belirtti.

"BANKALAR TİCARİ KURULUŞLARDIR, KAR ELDE EDİYOR DİYE ELEŞTİRİLMEMELİDİR"

Bankaların ticari kuruluşlar olduğunu vurgulayan Önal, kârlılığın doğal bir işleyiş sonucu oluştuğunu belirterek, “Bir bankanın özkaynaklarını koruması için enflasyonun üzerinde kâr elde etmesi gereklidir. Aksi takdirde, özkaynakları küçülür ve sektördeki kabiliyetler kısıtlanır” dedi.

Olgun Önal, bankacılık sektörüne yönelik eleştirilerin dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, ticari kuruluşların doğası gereği risk yönetimi yaparak kâr elde etmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade etti. “Bankaların sadece kârlı değil, aynı zamanda ‘yeterli’ kârlılıkla faaliyet göstermesi zorunludur. Çünkü bankaların kabiliyetleri, özkaynaklarının büyüklüğüyle doğrudan ilişkilidir. Zarar etmeleri halinde, finansal sistemin sağlığı açısından olumsuz etkiler ortaya çıkar” diye konuştu.

KKTC bankalarının orantısız kârlılık elde ettiğine dair yorumları da değerlendiren Önal, enflasyondan arındırılmış kârlılık oranlarına bakıldığında sektörün bazı yıllarda negatif, bazı yıllarda ise ölçülü seviyelerde kâr ettiğini söyledi. Önal, “Özkaynak kârlılığı, enflasyon ve reel kârlılık oranlarına bakıldığında, bankaların aşırı kârlı olduğu yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığı görülecektir” dedi.

“DİĞER KREDİLERİN PAYI YALNIZCA %4, KÂRLILIK BURADAN GELMİYOR”

Önal, Prof. Dr. Engin Kara’nın dikkat çektiği “Diğer Krediler” kalemine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. Bu kategorideki kredilerin toplam krediler içindeki payının yalnızca %4 olduğunu belirterek, “Karlılığı bu kredilerdeki büyümeye bağlamak doğru bir yorum olmaz. Ayrıca, bu kategoride herhangi bir bilgiyi gizlemek gibi bir niyet olduğunu da düşünmüyorum” dedi.

“DEVLETE VERİLEN BORÇ SENETLERİ, 'KREDİLER' HESABINDA DEĞİL, MENKUL KIYMETLER CÜZDANINDA İZLENİYOR"

Bankaların kamuya sağladığı kredilerle ilgili konuşan Önal, son 12 yıldır doğrudan devlet borçlanmalarının yalnızca iç borçlanma senetleri aracılığıyla gerçekleştiğini ve bunun toplamda 49,9 milyon dolar seviyesinde olduğunu belirtti. Önal, “Bu senetler, krediler hesabında değil, menkul kıymetler cüzdanında izlenmektedir. Bankaların toplam aktif büyüklüğünün 10 milyar dolar seviyesinde olduğu düşünüldüğünde, kamuya sağlanan borçlanmanın makul seviyelerde olduğu görülecektir” ifadelerini kullandı.

“2013 ÖNCESİ KREDİLERDEN KAYNAKLI BİRİKİM YANLIŞ YORUMLANMAMALI”

Önal, kamuya sağlanan kredilerin büyük bir kısmının 2013 yılı öncesine dayandığını belirterek, “Hâlihazırda kamu kurumlarının (örneğin KIB-TEK ve belediyeler) kullandığı kredilerin toplam stok değeri yaklaşık 19 milyar TL’dir. Ancak bunun yalnızca %15’lik kısmı 2013 sonrası kullandırılan kredilerden oluşmaktadır. Bu nedenle yeni bir kamu borçlanması gibi yorumlanması doğru olmaz” dedi. Ayrıca, 2013 öncesi kamu borçlanmalarının bir itfa planına bağlanarak küçültülmesi gerektiğini ve bankaların bu süreci desteklediğini ifade etti.

Önal, son yıllarda kredilerin toplam aktifler içindeki payının azaldığını ve bankaların çok daha likit bir bilanço ile faaliyet gösterdiğini vurgulayarak, “2024 yılı sonunda kredilerin toplam aktiflere oranı %38 seviyesine gerilemiştir. Bankaların kredi kullanımını azaltma yönünde bir tercihi yoktur, bu daha çok müşteri tercihlerinin bir sonucudur” dedi.

Son olarak, kredilerin ortalama getirisindeki artışın da enflasyonun oldukça altında kaldığını belirten Önal, “2024’te kredilerin ortalama getirisi %15,79 iken, getirideki yıllık artış %33,92 seviyelerinde kalmıştır. Bu durum, bankaların enflasyonun çok üzerinde kâr elde ettiğine yönelik iddialarla çelişmektedir” ifadelerini kullandı.