Arjantin’de tarihi ekonomik dönüşüm: Milei bir yılda ülkeyi krizden çıkardı

2023 yılı Arjantin için ekonomik felaketin eşiğiydi. Ülke, iflasın kıyısına sürüklenmiş, enflasyon ve yoksulluk rekor seviyelere ulaşmıştı. Ancak Aralık 2023’te Javier Milei’nin devlet başkanı olmasıyla birlikte Arjantin, şimdiye kadarki en büyük ekonomik dönüşümlerden birini yaşadı.

ÇÖKÜŞÜN EŞİĞİNDEKİ ARJANTİN

Milei göreve geldiğinde ülkenin ekonomik durumu içler acısıydı:

• Enflasyon %241 seviyesindeydi.

• Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), önceki on yıla göre %15 düşmüştü.

• Merkez Bankası rezervleri eksi 12 milyar dolar seviyesine gerilemişti.

• Nüfusun %50’si yoksulluk içinde yaşıyordu.

• Kamu maliyesinde %15’lik devasa bir bütçe açığı bulunuyordu (%5 hazine, %10 merkez bankası).

• Merkez Bankası’nın, parasal tabanın dört katı büyüklüğünde faiz ödemesi gereken yükümlülükleri vardı. Bu borçların vadesi geldiğinde para arzı bir gecede beş katına çıkabilirdi.

Hiperenflasyon kaçınılmaz görünüyordu. Ancak Milei radikal reformlarıyla bu gidişatı tersine çevirdi.

RADİKAL REFORMLARLA KURTULUŞ

Göreve gelir gelmez Milei, cesur ve sert bir reform programı uyguladı:

• Bakanlık sayısını 18’den 9’a düşürdü (şimdi 8).

• 50.000 kamu çalışanını işten çıkardı.

• İllere yapılan tüm isteğe bağlı transferleri durdurdu.

• Bayındırlık projelerini askıya aldı.

• Ekonomik sübvansiyonları kaldırdı.

• Devlet destekli sosyal programlardan fonların yarısını çalan aracıları devre dışı bıraktı.

Bu adımlarla Milei, devlet harcamalarında büyük bir kesinti yaparak bütçe disiplinini sağladı.

113 YIL SONRA İK KEZ BÜTÇE DENGESİ

Milei’nin reformlarının etkisi kısa sürede hissedildi. Ocak 2024’te Arjantin, 113 yıl sonra ilk kez bütçe açığı vermedi. Daha önce borçlarını ödemediği dönemler hariç tutulursa, ülke tarihinde mali dengede olan tek yıl bu oldu.

Milei, Arjantin tarihindeki en büyük mali düzenlemeyi gerçekleştirdi. Sadece 6 ayda bütçe açığını GSYİH’nın %15’i oranında azalttı.

EKONOMİK CANLANMA BAŞLADI 

Reformların ardından ekonomi hızla toparlanmaya başladı:

• JP Morgan, Arjantin için büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize etti.

• Piyasalar istikrar kazandı, yatırımcı güveni arttı.

• Hiperenflasyon tehlikesi bertaraf edildi.

Ancak belki de en büyük başarı, Milei’nin bu reformları gerçekleştirmesine rağmen halk desteğini kaybetmemesi oldu.

HALK DESTEĞİ ARTARAK DEVAM EDİYOR

Bugün Milei’nin onay oranı, seçimlerdeki popülaritesini bile aşmış durumda. Üstelik bu başarıyı çok az siyasi destekle elde etti:

• Mecliste yalnızca %15’lik bir temsil gücüyle.

• Senatoda sadece %10’luk bir destekle.

Önceki hükümetler ekonomik istikrar için fiyat kontrolleri, sabit döviz kuru ve hiperenflasyon tetikleyicilerini kullanırken, Milei bunu tamamen mali disiplin ile başardı.

UZMANLARI YANILTTI

Ekonomistler, Milei’nin uyguladığı şok terapinin ülkeyi mahvedeceğini, değişimin yavaş ve kademeli olması gerektiğini savunuyordu. Ancak Milei onların yanıldığını kanıtladı. Ve bunu bir yıldan kısa sürede başardı.

Arjantin, bir yıl önce ölüm döşeğindeyken bugün ekonomik bir yeniden doğuş yaşıyor. Milei’nin reformları, dünya genelinde kriz içindeki ekonomiler için bir model olarak gösteriliyor.