Bilim insanları "canlı robotlara" düzenleme istiyor

Araştırmacılar, "canlı robotların" geliştirilmesinde daha fazla düzenleme ve daha iyi etik çerçevelerin gerekli olduğunu söylüyor.

Mühendisler, sadece yapay parçalara değil aynı zamanda laboratuvarda oluşturulan ve kabiliyetlerinden yararlanılabilen canlı doku ve hücrelere dayanan robotlardan giderek daha fazla üretiyor.

Ancak birden fazla akademik disiplinde çalışan araştırmacılardan oluşan bir ekip bu teknolojinin büyümesinin, teknolojilerin sunduğu etik ve yönetim kaygılarının anlaşılmasıyla orantılı olmadığına dair önemli bir uyarıda bulunuyor.

Bilim insanları, teknolojinin başka türlü mümkün olamayacak faydalar sağladığını belirtiyor. Ancak tehlikelerin de yeterince dikkate alınmadığını söylediler.

Örneğin, teknolojiyi inceleyen 1500'den fazla yayından sadece 5'inde robotik makinelerde canlı doku kullanımının etik yönü ayrıntılı bir şekilde ele alınmış.

Makalenin başyazarlarından, Southampton Üniversitesi'nden Rafael Mestre, "Biyo-hibrit robotların denetlenmesinde karşılaşılan zorluklar, biyomedikal cihazların, kök hücrelerin ve diğer yıkıcı teknolojilerin düzenlenmesinde karşılaşılanlardan farklı değil" dedi.

Ancak tamamen mekanik veya dijital teknolojilerin aksine, biyo-hibrit robotlar biyolojik ve sentetik bileşenleri daha önce görülmemiş biçimlerde harmanlıyor. Bu da benzersiz olası faydaların yanı sıra muhtemel tehlikeleri de beraberinde getiriyor.

Olası etik sorunlar ve sorular geniş kapsamlı. Ancak bunlar arasında böyle bir sistemin ne zaman bilinçli kabul edilebileceği ve hangi ahlaki statüye sahip olabileceğine dair sorular da yer alıyor.

İspanya'daki Bask Ülkesi Üniversitesi'nden ve makalenin başyazarlarından Aníbal M. Astobiza, "Biyo-melez robotlar benzersiz etik ikilemler yaratıyor" dedi.

Üretimlerinde kullanılan canlı doku, bilinç kazanma potansiyeli, çevreye farklı etkisi, sıradışı ahlaki statü ve biyolojik evrim veya adaptasyon kapasitesi, tamamen yapay veya biyolojik teknolojilerin ötesine geçen benzersiz etik ikilemler yaratıyor.

Araştırmacılar, yapay zeka ve insan klonlama gibi diğer yeni teknolojilerle ilgili benzer tartışmalara işaret etti. Etik soruların bu diğer yenilikler ölçeğinde olduğunu ancak bu sorulara ilişkin tartışmaların çok daha az olduğunu söylediler.

"Ethics and responsibility in bio-hybrid robotics research" (Biyo-hibrit robot araştırmalarında etik ve sorumluluk) başlıklı makale Proceedings of the National Academy of Sciences akademik dergisinde yayımlandı.