Şükrü Umarbeyli: Faizle enflasyon yenilemez

Ekonomist Yrd. Doç. Dr. Şükrü Umarbeyli, Kıbrıs Postası’na enflasyon ve faizler üzerindeki ilişkileri değerlendirerek, faiz indirimlerinin getirdiği sonuçlar ve ekonomik büyüme üzerindeki etkiler üzerine açıklamalarda bulundu.

Umarbeyli, faiz indirimi sürecinde tasarrufa yönelen hane halkının enflasyonu kontrol edemediğini fark ettiğinde döviz, altın ve mal alımlarına yöneldiğini belirtti.

Umarbeyli, "Bu süreçte stok yapma alışkanlığı arttı. Tüketiciler dayanıklı ve dayanıksız mallara yatırım yaparken, talep artışı enflasyonda patlamalara neden oldu" dedi.

Umarbeyli, faiz oranlarının hala enflasyonu karşılayacak seviyelerde olmadığını, ancak döviz kurlarındaki dalgalanmanın nispeten azaldığını ifade etti.

Bu durumu değerlendiren hane halkının tasarrufa yönelip tüketimi kıstığını belirten Umarbeyli, tüketim kısıldıkça üretim ve satışların azaldığını, bunun da ekonomik büyümeyi yavaşlattığını vurguladı.

Umarbeyli, “Talep enflasyonu gerilerken, baz etkisiyle enflasyonda bir miktar düşüş görülebilir. Ancak bu düşüş, Haziran, Temmuz ve Ağustos 2023'teki yüksek enflasyon oranlarından kaynaklanan bir baz etkisidir” diye ekledi.

İthal girdilerdeki maliyetlerin yükselmesi nedeniyle Türkiye'de ihracatta düşüş yaşandığını belirten Umarbeyli, enflasyonu düşürmek için uygulanacak politikaların ekonomik büyümeden taviz vermeyi gerektirdiğini söyledi.

Özellikle yılın son çeyreğinde, mevcut durumun daha kötüye gidebileceğine dikkat çeken Umarbeyli, “Bir tercih yapılmalı: Enflasyon mu, yoksa büyüme mi öncelik olacak?” diye sordu.

“HANE HALKI VE TİCARİ KESİM FAİZ İNDİRİMİ BEKLENTİSİNDE”

Umarbeyli, faiz indiriminin daha fazla kredi olanağı sağlayarak paranın maliyetini düşüreceğini, öte yandan enflasyonun bu durumda ikinci planda kalabileceğini belirtti. Ancak esas sorunun yıl sonuna kadar beklenen 500 baz puanlık faiz indiriminin bu sorunları çözüp çözemeyeceği olduğunu ifade ederek, “Bu oran bizi kurtarır mı? Bunu zaman gösterecek” dedi.

“FAİZLE ENFLASYON YENİLEMEZ”

Umarbeyli, enflasyonun neden bir türlü düşmediği sorusuna yanıt verirken, yüksek ve dirençli enflasyon dengesiyle karşı karşıya olduğumuzu belirtti.

Umarbeyli, “Sadece faizle enflasyonu kontrol edemezsiniz. Reel faiz oranlarının pozitif olması gerekir ve tüketimi yavaşlatmak temel bir şarttır. Ancak şu an bu dengenin tam olarak oturmadığını görüyoruz” dedi.

Maliye politikalarının da hızla devreye girmesi gerektiğini savunan Umarbeyli, kamu tasarrufları ve vergi sisteminin gözden geçirilmesi gerektiğini vurguladı.

Özellikle kayıt dışı ekonomiyle etkin mücadele yapılması gerektiğini belirten Umarbeyli, sıkılaştırıcı para politikalarına rağmen internet alışverişlerinin hız kesmediğine dikkat çekti.

Son dönemde temel gıda fiyatlarındaki ciddi artışa da değinen Şükrü Umarbeyli, market raflarındaki etiket değişikliklerinin asgari ücrete yapılan bir artış olmadan gerçekleştiğini söyledi.

Umarbeyli, “Gıda fiyatlarındaki artış hız kazandı ve birçok ürünün fiyatı yükseldi” diye konuştu.

Umarbeyli, “Market yetkilileri, fiyat artışlarının üretim maliyetleri, lojistik giderler, depolama ve enerji maliyetlerindeki yükselişten kaynaklandığını ifade ediyor. Yetkililer, bu artışların fırsatçılıkla ilgili olmadığını, işletmelerin sürdürülebilirliği için zorunlu adımlar olduğunu savunuyor. Kira ve diğer giderlerdeki artışların da fiyatları etkilediğini, ayrıca toptancı ve üreticiden gelen ürünlerin fiyatlarının da yükseldiğini belirtiyor” dedi.