DAÜ Hemşirelik Bölümü'nden "1-31 Ocak Serviks Kanseri Farkındalık Ayı"na ilişkin açıklama

Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Öğretim Görevlisi Emine Temizkan Sekizler, "Bir Test, Bir Aşı, Bir Hayat!" sloganıyla 1-31 Ocak Serviks Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında açıklamalarda bulundu.

Yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Serviks (rahim ağzı) kanseri, uterusun vajinaya bağlanan alt kısmı olan rahim ağzındaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması ile oluşmaktadır. Serviks kanseri, kadınlarda görülen kanserler arasında dünyada dördüncü, Türkiye’de onuncu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde dokuzuncu sıradadır. Serviks Kanserine dikkat çekmek için, 1-31 Ocak Serviks Kanseri Farkındalık Ayı olarak belirlenmiştir.

Serviks kanserinin nedenleri incelendiğinde, İnsan Papilloma Virüsü’nün (Human Papilloma Virus-HPV) serviks kanserlerinin %99'unun fazlasından sorumlu olduğu bildirilmektedir. HPV ile enfekte olan kadınlarda serviks kanseri gelişme riski, olmayanlara göre 250–400 kat daha yüksektir. HPV ayrıca bulaş olasılığı durumunda cilt, dış genital bölgeler, anüs, ağız içi ve boğazda da enfeksiyon ve kanser yapabilen cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Bu özelliği ile sadece kadınları değil, erkekleri de tehdit etmektedir. Kadınlarda yüksek riskle HPV ile devam eden enfeksiyon, anormal hücrelerin gelişmesine ve bu hücrelerin kansere dönüşmesine neden olabilmektedir. Serviks kanseri oluşumu için risk faktörleri arasında; HPV tipinin onkojeniklik derecesi, bağışıklık durumu, diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların varlığı, doğum sayısı, ilk gebeliğin genç yaşta olması, hormonal kontraseptif kullanımı ve sigara kullanımı yer almaktadır.

Serviks kanseri, yavaş seyirli bir kanser türü olmakla birlikte; kanser gelişiminden önce rahim ağzı dokusunda anormal hücreler görülmektedir. Kanser oluşmaması için bu hücrelerin tespit edilip tedavi edilmesi önem taşımaktadır. Serviks kanserinin önlenmesinde ve tedavisinde bazı stratejiler belirlenmiştir. Bunlar; HPV’ye karşı aşılanma ve rahim ağzı dokusunun periyodik olarak taranmasıdır.

HPV aşıları, serviks kanserine neden olan HPV tip 16 ve 18'e karşı koruma sağlamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, HPV aşısının hem kadın hem de erkeklere 9-14 yaşlarında yapılmasını, 15 yaş ve üstünde aşılama gerekiyorsa 3 dozluk bir şema uygulanması gerektiğini önermektedir. Amerika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), bu öneriye ek olarak aşının 26 yaşına kadar yapılabileceğini ancak cinsel aktivite başlamadan önce daha etkili olduğunu belirtmektedir. Türkiye’de ve KKTC’de bazı girişimler olsa da HPV aşıları ücretli ve isteğe bağlı olup, ulusal aşı takviminde henüz yer almamaktadır.

Serviks kanseri tarama programları, erken tanı açısından önem taşımaktadır. Tarama prosedürleri, ülkelere ve kılavuzlara göre değişiklik göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü servikse bağlı hastalıkların ve kanser oluşumunun tespit edilmesi için, 30 yaşından itibaren cinsel birlikteliği olmuş her kadına, her 5-10 yılda bir Pap-smear testini ve 35 yaşına kadar en az iki kez, 45 yaşına kadar bir kez daha HPV testi yapılmasını önermektedir.

Serviks kanseri, önemli bir halk sağlığı sorunudur. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon hastalıklarından korunmak için kondom gibi bariyer tip yöntemleri kullanılması, tek partnerli cinsel yaşam, cinsel ilişki yaşının geciktirilmesi ve doğurganlığın planlanması, sağlıklı beslenme, sigara ve alkol kullanmama, menstrüel siklus dışı anormal kanama ve akıntılara dikkat edilmesi, Pap-smear test kontrollerinin sağlanması, kişisel hijyene önem verilmesi, riskli grupların taranması, serviks kanseri erken belirtileri ve aşılama programları konusunda bilgi verilmesi korunma ve önlemede önem taşımaktadır. Bireylerin farkındalıklarının artırılması, bilgiye ve sağlık hizmetlerine erişimin sağlanması, serviks kanserini yaşam boyu önlemede ve kontrol edilmesinde anahtar roldedir.”