Meteoroloji Dairesi Müdürü Güneş: Ocak son 50 yılın en yağışsız ayı oldu, sıcak bir yaz bizi bekliyor

Meteoroloji Dairesi Müdürü Sinan Güneş, küresel iklim değişikliğinin etkilerinin ülkede de son derece hissedildiğini belirterek, bu yılın Ocak ayının, son 50 yılın en yağışsız ayı olduğunu açıkladı.

Üç aylık değerlendirmelere göre kurak bir yıl geçirildiğini belirten Güneş, “Sıcak bir yaz bizi bekliyor.” dedi.

“2024, çeşitli rekorların kırıldığı bir yıl oldu. 2025 Ocak ayında, normallerin eksi 92 oranındaki yağış azlığı da bir rekordu. Martta yaşanan en düşük sıcaklıklar da kayıtlarımıza gelen ölçümler de rekor düzeydeki değişikliklerdi.” diyen Güneş, meteorolojik verilerde son birkaç yıldır rekor üstüne rekor kırıldığını kaydetti.

Dairenin çalışmaları, meteoroloji balonları, “rasat parkları”, “Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi” ve tozlu havalar konusunda da bilgiler aktaran Güneş, dairenin en büyük eksikliklerinden birinin meteoroloji radarı olduğunun altını çizdi.

“Gökyüzünün meteorolojik röntgenini çekiyoruz… Hava tahminlerinde önemli rol oynuyor”

23 Mart Dünya Meteoroloji Günü nedeniyle Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) konuşan Meteroloji Dairesi Müdürü Güneş, meteoroloji balonlarının hava tahminlerinde önemli rol oynadığını belirtti.

Meteoroloji balonlarının yaklaşık 35 kilometre yüksekliğe kadar çıkarak üst atmosferdeki hava olaylarını, hava akımlarını ve meteorolojik parametreleri topladığını kaydeden Güneş, “Bu veriler, uydu aracılığıyla merkezimizde bulunan bilgisayarlara gönderilir. Diyagram halinde veya dijital ortamda elde edilen veriler, daha sonra görevli kişiler tarafından bunlar analiz edilir. Bunlar teknik analizlerdir.” diye konuştu.

Meteoroloji balonlarının “balon ve radyosonde cihazı” olmak üzere iki parçadan oluştuğunu kaydeden Güneş, cihaz üzerindeki çeşitli sensörler tarafından toplanan verilerin merkeze gönderildiğini belirtti.

Meteoroloji balonlarının atmosferin her bir katmanından sıcaklık, nem, basınç, rüzgarın hızı ve yönüne ilişkin verileri anlık olarak Hava Tahmini Merkezi’ne bildirerek, hava tahmini oluşturulmasında önemli rol oynadığını ifade eden Güneş, “Adeta, gökyüzünün meteorolojik röntgenini çekiyoruz.” dedi.

Güneş, Türkiye Cumhuriyeti Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile imzalanan protokol çerçevesinde “balon ve cihazın” hibe olarak temin edildiğini de dile getirdi.

“Meteoroloji balonları, "Greenwich saati" baz alınarak bırakılıyor”

Meteoroloji balonlarının dünya genelinde “Greenwich saati” baz alınarak bırakıldığını belirten Güneş, salındığı andan itibaren balonlardan yükseldikçe veri akışı sağlanmaya başlandığını ifade etti.

Balonların Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın arka bölümünde bulunan Ravinsonde İstasyonu’nun bulunduğu noktadan bırakıldığını dile getiren Güneş, “Burada bir istasyonumuz var. Biz günde bir kez gerçekleştiriyoruz. Normalde her istasyon hem gündüz hem de gece olmak üzere günde iki sefer atar. Ancak Güney Kıbrıs'ta da aynı işlem yapıldığı için onlar da biz de günde bir kez yapıyoruz. Onlar gündüz atıyor, biz gece atıyoruz.” ifadelerini kullandı.

“Cihazların üzerinde bilgilendirici yazılar yer alıyor”

"Basınç sebebiyle bu balonlar belirli noktada patlıyor ve yeryüzüne düşüyor. Kimi zaman çiftçilerimiz, kimi zaman hayvancılarımız veya vatandaşlarımız tarafından bulunuyor. Ne işe yaradığını bilmeyen vatandaşlar, polise haber veriyor ve onlara teslim ediyor.” diyen Güneş, cihazların üzerinde bilgilendirici yazıların yer aldığını dile getirdi.

Veriler Dünya Meteoroloji Teşkilatı’nın harikatlarında da yer buluyor

Meteoroloji Dairesi’nin tüm dünyada hizmet veren küresel meteoroloji alanının bir parçası olduğunu kaydeden Güneş, “Lefkoşa, Girne, Gazimağusa, Güzelyurt ve Ercan Havalimanı olmak üzere personelli 5 istasyonumuz var. Toplamda ise 43 otomatik istasyonumuz mevcuttur. Bunlar, saat başı yapılan rasatla önce Türkiye'ye ardından Dünya Meteoroloji Teşkilatı'na çok hızlı bir şekilde iletilir. Özellikle attığımız balon verileri ise Dünya Meteoroloji Teşkilatı'nın yayımladığı haritalarda yer bulur. İsteyen yararlanabiliyor. Güney Kıbrıs da isterse, bu verilerden yararlanabiliyor.” dedi.

Balonların hava tahminlerde kullanılan unsurlardan sadece biri olduğu dile getiren Güneş, “Aktüel haritalarımız var, uydu görüntülerimiz var… Bütün bunların içinde bir de, balonla elde ettiğimiz veriler var. Bunların hepsi analizler sonucunda harmanlanır ve en sonunda bir rapor ortaya çıkar.” ifadesini kullandı.

Personel tarafından işletilen istasyonların tamamında mekanik aletlerin bulunduğu rasat parklarının yer aldığını kaydeden Güneş, klimatolojik verilerin buralardan temin edildiğini belirtti.

“Dairemizin büyük eksikliklerinden bir tanesi meteoroloji radarı…”

Meteoroloji Dairesi’nin en büyük eksikliklerinden birinin meteoroloji radarı olduğunu belirten Güneş, özellikle erken uyarı sistemlerinde çok önemli bir yere sahip olduğunu vurguladı.

Güneş, “bir sistem yaklaştığı zaman hangi noktaya ne kadar şiddette, ne kadar miktarda, ne kadar süreyle ve hangi tür yağışın alınacağı” konusunda meteoroloji radarlarının çok önemli bir işlevi olduğunu söyledi.

“Meteoroloji radarına sahip olmadığımız için ‘sarı, turuncu, kırmızı’ şeklinde uyarılar çıkamıyoruz”

Değişen iklim koşullarında bunun son derece ihtiyaç olduğunu belirten Güneş, şöyle devam etti:

“İklim değişimleri nedeniyle yağışlar kısa süreli ve şiddetli.... Azalan yağışlar da kısa süreli ve şiddetli olmaya başladı. Bu da doğal afetlere ve çeşitli zararlara neden olan yağışlar haline geldi. Güney Kıbrıs, uyarı ihbarlarında renkli uyarıları kullanıyor; ‘sarı, turuncu, kırmızı’ şeklinde… Onların renklendirilmiş alarmları var. Bu da Meteoroloji radarına sahip olmalarından kaynaklıdır. Meteoroloji radarına sahip olmadığımız için ‘sarı, turuncu, kırmızı’ şeklinde uyarılar çıkamıyoruz. Ancak bu konuda Bakanlığımız aracılığıyla girişimlerimiz oldu. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı, Türkiye Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile yaptığı görüşmede bu konu gündeme getirildi. Türkiye Meteoroloji Genel Müdürlüğü, konuyla ilgili şu anda bir takım çalışmalar yaptı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile online toplantılarımız oldu. Dolayısıyla fizibilite çalışmaları devam etmektedir.”

 “Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi”

1986’dan bu yana ilki Alevkaya Deprem İstasyonu olmak üzere toplamda 7 deprem istasyonunun bulunduğunu kaydeden Güneş, çalışmalarını Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ile yaptıklarını belirtti.

“Dairemizde, ‘Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi’ mevcuttur.” diyen Güneş, ada ve etrafındaki sismik faaliyetlerin tamamının personelleri tarafından çözümlendiğini dile getirdi.

“Küresel iklim değişikliği…Üç aylık değerlendirmelere göre, kurak bir yıl geçiriyoruz”

Küresel iklim değişikliğinin ülkede de etkilerinin son derece hissedildiğini ifade eden Güneş, 2025 Ocak ayında ekstrem değerlere ulaştıklarını ve son 50 yılın en yağışsız ocak ayı olduğunu söyledi.

“2025 Ocak’ta eksi yüzde 92'lik az yağışlı bir durum gerçekleşti. Şubat ayı yağışı normaline yakındı.” diyen Güneş, üç aylık değerlendirmelere göre kurak bir yıl geçirdiklerini belirtti.

Bu durumun iklim değişikliği ve kuraklık endişelerini arttırdığını kaydeden Güneş, “Çok az yağışlı bir süreç geçiriyoruz. Dolayısıyla bu ülkemiz açısından da ciddi bir handikap olacak, üreticimiz açısından…” ifadelerine yer verdi.

En az ve en çok yağış alan bölgeler

Kasım 2024 ile Şubat 2025 tarihlerinde en az ve en çok yağış alan bölgelere de değinen Güneş, “Kasım 2024’te en az doğu sahil, en çok Karpaz, Aralık 2024’te en az Orta Mesarya, en çok Karpaz, Ocak 2025’te en az doğu sahil, en çok Batı Mesarya, Şubat 2025’te en az doğu sahil ve en çok kuzey sahil bölgesi yağış aldı.” dedi.

“Sıcaklık rekorları ve kuraklıkları yaşanması neden olan etken küresel iklim değişikliği”

Sıcaklık rekorları ve kuraklıkların yaşanması neden olan etkenin küresel iklim değişikliği olduğunu ifade eden Güneş, bu alanlarda çalışma yapan kuruluşların yayımladığı raporlarda da açık açık ifade edildiğini dile getirdi.

“Küresel iklim değişikliğinin etkilerini maalesef fazlasıyla yaşıyoruz. En çok etkilenecek bölgelerden ve coğrafyalardan birinde yaşıyoruz. Hem sıcaklıklarda hem yağış rejimlerindeki değişiklikler ile bunu fazlasıyla yaşıyoruz.” şeklinde konuşan Güneş, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Maalesef son yıllarda, küresel şartlardaki iklim değişimleri bizim coğrafyamızda çok önemli etkiler göstermeye başladı. 2024 ise çeşitli rekorların kırıldığı bir yıl oldu. 2025 yılına başladığımızda, ocak ayındaki normallerin eksi 92 oranındaki yağış azlığı da bir rekordu. Mart ayında yaşanan en düşük sıcaklıklarda kayıtlarımıza gelen ölçümler de rekor düzeydeki değişikliklerdi. Son birkaç yıldır rekor üstüne rekor kırıyoruz esasında...”

“Sıcak bir yaz bizi bekliyor”

“Sıcak bir yaz bizi bekliyor.” diyen Güneş, “Suyu çok iyi yönetmemiz ve israfı minimize edecek tedbirler alınması gerekiyor. Bunları, devletimizin kurum, kuruluşları ve belki de odalarla birlikte oturarak planlayabilmemiz lazım…” ifadelerini kullanarak kişisel düşüncelerini paylaştı.

Güneş, mevcut kaynakların uygun bir şekilde yönetilmesi gerektiğini düşündüğünü söyledi.

KKTC’de geçen yıllarda da toz hadiseleriyle karşılaşıldığını belirten Güneş, ancak bu hadiselerin son yıllarda daha uzun süreli olmaya başladığını dile getirdi.

“Önceki yıllarda birkaç gün içinde gelip geçerdi. Ancak son yıllarda 3 gün, 5 gün ve hatta bir hafta boyunca, maalesef bu tozun etkisine maruz kalıyoruz. Dolayısıyla bundan sonra da yine iklim koşullarındaki değişikliğe bağlı olarak devam etmesini bekliyoruz. Bundan son derece etkilenen vatandaşlarımız var.” diyen Güneş, vatandaşların yayımladıkları uyarıları takip etmelerini ve gerekli tedbirlerini almalarını istedi.

Bu yıl 23 Mart Meteoroloji Günü etkinliğini düzenlemeyi düşünmediklerini kaydeden Güneş, “Geçen yıl, güzel bir etkinlik programı hazırlamıştık. Bu yıl bunu pas geçeceğiz. Önümüzdeki yıla daha iyi bir hazırlık yaparak hazırlanmayı düşünüyoruz.” dedi.

“7 gün 24 saat esasına göre çalışmalar yaparak vatandaşlara hizmet veriyoruz”

70 personeli bulunan Meteoroloji Dairesi’nin 7 gün 24 saat esasına göre çalışmalar yaparak vatandaşlara hizmet vermeye devam ettiğini belirten Güneş, vatandaşların Meteoroloji Dairesi’nin özellikle uyarı ve ihbarlarını takip etmelerini istedi.

“Dairemiz, 24 saat telefonları açık olan bir dairedir… Her vatandaşımız, her türlü bilgiye erişim için dairemize ulaşabilir.” Diyen Güneş, ayrıca Meteoroloji Dairesi’nin internet sayfasının sürekli güncellenerek halkın hizmetinde olduğunu belirtti.