Çinkılıç: Liyakatsizlik gençlerin ülkede kalmasını zorlaştırıyor, beyin göçünü derinleştiriyor

Genç nüfusun göçü, Kıbrıs’ın her iki tarafında da giderek derinleşen bir sorun olarak öne çıkıyor. Güney Kıbrıs, yurt dışında yaşayan kalifiye bireyleri geri kazanmak için ulusal düzeyde stratejiler geliştirirken, Kuzey Kıbrıs’ta gençlerin neden göç ettiği uzun süredir bilinmesine rağmen kapsamlı bir çözüm üretilmiş değil.

GENÇLERİN YÜZDE 57.3'Ü GÖÇ ETMEYİ DÜŞÜNÜYOR

2023 yılında, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Sivil Büyü Programı kapsamında Dilek Öncül’ün “Çaresiz miyiz?” projesiyle yürütülen bir araştırma, Kuzey Kıbrıs’taki 18-30 yaş arası gençlerin %57.3’ünün yurt dışına göç etmeyi düşündüğünü ortaya koydu.

Statica tarafından yürütülen bu çalışmada, göç eğiliminin başlıca nedenleri arasında maddi sorunlar, gelecek kaygısı ve zorunlu askerlik öne çıktı.

"GÜNEY'DE GENÇLERİ ÜLKEYE GERİ KAZANDIRMAYA YÖNELİK EYLEM PLANI HAYATA GEÇERKEN, KUZEY'DE BENZER BİR ÇALIŞMA ORTADA YOK"

Güney’de ise Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’in “Minds in Cyprus” inisiyatifiyle kalifiye bireyleri ülkeye geri kazandırmaya yönelik dört eksenli bir eylem planı hayata geçirildi. Kuzey’de ise benzer ölçekli bir strateji henüz kamuoyuna yansımış değil. Araştırma, gençlerin büyük çoğunluğunun liyakata dayalı ve demokratik bir sistem kurulması halinde ülkede kalmaya sıcak baktığını da ortaya koyuyor.

GENÇLER LİYAKATA DAYALI BİR SİSTEMDE ÜLKEDE KALMAYA SICAK BAKIYOR

Araştırmanın önemli bir aşaması olan grup toplantısı sırasında "Ekonomik sorunların kötüleşmesi, ancak sosyal hayatta son derece demokratik, özgür ve liyakata dayalı bir düzen kurulması halinde adadan ayrılmayı düşünür müsünüz?" sorusuna tüm katılımcılar "Hayır, düşünmem" şeklinde cevap verdikleri ifade edildi.

HAKKI ÇİNKILIÇ: KAMU KURUMLARINDA YAYGIN OLAN LİYAKAT EKSİKLİĞİ VE NEPOTİZM, GENÇLERİN HAK ETTİKLERİ POZİSYONLARA ULAŞMASINI ZORLAŞTIRIYOR

Konuyla ilgili Kıbrıs Postası'na özel değerlendirmede bulunan Bağımsız Gençlik Derneği (BAGEP) Başkanı Hakkı Çinkılıç, ülkenin son 50 yılda karşı karşıya kaldığı en büyük zorluklardan birinin beyin göçü olduğunu belirterek, bu olgunun KKTC’nin ekonomik gelişmesini ve atılım yapmasını her geçen gün daha da zorlaştırdığını söyledi.

Çinkılıç’a göre, özellikle yurt dışında eğitim almış Kıbrıslı Türk gençler için adaya dönüş ciddi bir soru işaretine dönüşüyor ve bu kararsızlığın temelinde ekonomik koşullar, siyasi belirsizlik, uluslararası izolasyon, akademik altyapı eksikliği ve en önemlisi liyakat sorunu ile yaygın nepotizm yatıyor.

Ekonomik açıdan değerlendirildiğinde, KKTC’deki artan işsizlik ve yetersiz maaşların bireylerin tatmin edici bir yaşam sürmesini engellediğini ifade eden Çinkılıç, nitelikli kişilerin kariyerlerini başka ülkelerde inşa etmeye yöneldiğini vurguladı. Çinkılıç, KKTC’nin uluslararası alanda tanınmıyor olmasının ise bireylerin küresel düzeyde hareket kabiliyetini sınırlandırdığını, bu durumun onları daha fazla fırsat sunan ülkelere yönlendirdiğini kaydetti.

Çinkılıç, yükseköğrenim için yurt dışına giden gençlerin önemli bir kısmının, mezuniyetin ardından ülkelerine döndüklerinde yeterli iş olanakları bulamamalarının geri dönmeme kararlarını kolaylaştırdığını söyledi. Çinkılıç, KKTC’deki sınırlı araştırma imkânları ve bilimsel altyapı eksikliğinin de akademik alanda kalmak isteyen gençleri yurt dışına yönlendiren diğer önemli etkenler arasında yer aldığını belirtti.

Bunun yanında, küçük toplum yapısının yarattığı sosyal baskılar, sınırlı sosyal ve kültürel imkânlar ile yaşam kalitesi konusundaki kaygıların gençleri daha özgür ve çeşitli bir yaşam arayışına ittiğini aktaran Çinkılıç, kamu kurumlarında yaygın olan liyakat eksikliği ve nepotizmin de bireylerin kendi ülkelerinde hak ettikleri pozisyonlara ulaşmalarını zorlaştırdığını ifade etti.

"LİYAKATE DAYALI, ÖZGÜR, ÜRETKEN VE GİRİŞİMCİLİĞİ DESTEKLEYEN BİR GELECEK İNŞA EDİLMELİ"

Tüm bu faktörlerin ışığında, beyin göçünün KKTC açısından çok boyutlu bir sorun olduğunu vurgulayan Çinkılıç, çözüm için yalnızca ekonomik önlemlerin yeterli olmayacağını ifade etti. Gençlere liyakate dayalı, özgür ve üretken bir gelecek vadeden bir sistem kurulması gerektiğini dile getirdi.

Bu bağlamda çözüm yollarının da çok boyutlu ve kararlı bir yaklaşımı gerektirdiğini belirten Çinkılıç, gençlerin ülkede kalmasını teşvik edecek yapısal reformların hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. Ekonomik anlamda, bireylerin mesleklerine uygun, tatmin edici ve sürdürülebilir iş olanaklarına erişimin sağlanması gerektiğine dikkat çeken Çinkılıç, girişimciliği destekleyen mekanizmalarla gençlerin kendi potansiyellerini KKTC’de değerlendirmelerinin mümkün kılınabileceğini belirtti.

Yurt dışında yaşayan eğitimli bireyleri ülkeye geri çekmeye yönelik tersine beyin göçü stratejilerinin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Çinkılıç, bu kapsamda kariyer fırsatları, teşvik programları ve bursların uygulanmasının önemine işaret etti. Çinkılıç ayrıca, yurt dışındaki Kıbrıslı Türk iş insanlarının ülkeye yatırım yapmasının teşvik edilmesi gerektiğini, bu tür girişimlerin tersine beyin göçünü destekleyici bir rol oynayacağını ifade etti.

"ÜNİVERSİTELER İLE ÖZEL SEKTÖR ARASINDA KÖPRÜLER KURULMALI, KKTC'NİN ULUSLARARASI GÖRÜNÜRLÜĞÜNÜ ARTIRACAK POLİTİKALAR UYGULANMALI"

Siyasi ve kurumsal düzeyde liyakatin esas alınması gerektiğini belirten Çinkılıç, gençlerin yalnızca izleyici değil, karar alıcı aktörler hâline gelmesinin önemine dikkat çekti. Şeffaf ve adil bir yönetim anlayışının, gençlerin ülkeye olan güvenini yeniden tesis edebileceğini ifade etti.

Akademik alanda da reform ihtiyacına işaret eden Çinkılıç, araştırma fonlarının artırılması ve üniversiteler ile özel sektör arasında köprülerin kurulmasının bilimsel üretimi teşvik edeceğini belirtti. Çinkılıç aynı şekilde, KKTC’nin uluslararası görünürlüğünü artıracak diplomatik ve kültürel girişimlerin, gençlerin dünyaya entegre olma ihtiyacını ülke içinde de karşılayabileceğini vurguladı.

"BEYİN GÖÇÜNÜN ÖNLENEBİLMESİ İÇİN GÜNÜBİRLİK ÇÖZÜMLER DEĞİL, SAMİMİ BİR REFORM İRADESİ GEREKİYOR"

Sosyal yaşamın, kültürel çeşitliliğin ve toplumsal özgürlüklerin güçlendirilmesinin yalnızca bireyleri ülkede tutmakla kalmayacağını ifade eden Çinkılıç, bu adımların aynı zamanda gençleri ülkeyi yeniden inşa edecek bir kuşağa dönüştüreceğini belirtti.

Sonuç olarak, KKTC’de beyin göçünün önlenebileceğini vurgulayan Çinkılıç, bunun ancak günübirlik çözümler yerine uzun vadeli ve samimi bir reform iradesiyle başarılabileceğini söyledi. Son olarak Çinkılıç, “Gençlere umut veren, onları dinleyen ve destekleyen bir sistem kurulduğunda, ülkeden ayrılmak bir zorunluluk olmaktan çıkar; geri dönüş de mümkün hale gelir” dedi.