Stewart gidiyor: Sırada Kıbrıs’ta yeni dönem, yeni temsilci var!

BM Kıbrıs Özel Temsilcisi, son kez Güvenlik Konseyi’ni bilgilendiriyor. Adaya veda ziyareti bekleniyor. Yerine atanacak isim yaz sonunda belli olacak.

Yeni temsilci, Ekim sonunda KKTC’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçiminden çıkacak toplum lideriyle çalışacak.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve BM Barış Gücü Misyon Şefi Colin Stewart, görev süresinin sonuna yaklaştı.

Stewart, önceki gün New York’ta BM Güvenlik Konseyi’ni son kez bilgilendirdi ve bu yaz adaya veda etmek üzere dönecek. Kıbrıs sorununa dair son yıllarda yaşanan diplomatik durgunluğun tam ortasında görev yapan Stewart, hem kuzeyde hem güneyde zaman zaman eleştirilerin hedefi oldu.

VEDA TEMASLARI YAPACAK

Rum Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre, Stewart’ın adaya 7 Ağustos’tan önce dönerek resmi temaslarını tamamlaması ve kurumlara veda ziyaretlerinde bulunması bekleniyor.

Görev teslim süreci ise yaz sonunda başlayacak. Stewart’ın yerine atanacak yeni temsilci, BM Genel Sekreteri tarafından belirlenecek.

YENİ TEMSİLCİ, KKTC’DEKİ SEÇİMLE EŞ ZAMANLI BELİRLENECEK

Ülkemizde Ekim ayı sonunda yapılması planlanan Cumhurbaşkanlığı seçimleri, BM nezdinde de dikkatle izleniyor.

Yeni özel temsilcinin, KKTC’de belirlenecek yeni toplum lideriyle çalışma dönemi başlayacak. Diplomasi kulislerinde, BM’nin yeni dönemde liderliği üstlenecek kişiyle daha güçlü bir temas kurmak istediği belirtiliyor.

Colin Stewart, 2021 sonunda görevine başladığında, Kıbrıs sorununda yeni bir ivme beklentisi vardı.

Ancak görev süresi boyunca ne resmi müzakere süreci yeniden başlatılabildi, ne de taraflar arasında anlamlı bir yakınlaşma sağlanabildi.

PİLE KONUSUNDA TAVIRLARI “BATAKLIĞA” BENZETİLMİŞTİ

Stewart, özellikle Pile yoluyla ilgili gerginlik sürecinde, Kuzey Kıbrıs tarafından ağır şekilde eleştirilmiş; BM Barış Gücü’nün taraflı davrandığı yönündeki iddialar zaman zaman gündemi meşgul etmişti.

Güney’de ise Stewart, zaman zaman “fazla dengeci” olmakla ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik alanlarını yeterince savunmamakla eleştirildi.

Stewart’ın Pile’deki gerilimin tırmanmasının önlenmesi için yürüttüğü temaslar “bataklığa” benzetilmişti.

TEMSİLCİ KONUSU KUZEYDE VE GÜNEYDE TARTIŞMA KONUSU

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi atamaları, geçmişte olduğu gibi bugün de hem Kuzey’de hem Güney’de farklı algılanıyor.

Kuzeydeki siyasi aktörler, temsilcinin adil ve tarafsız olması gerektiğini vurgularken; Güney Kıbrıs yönetimi, temsilcinin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin tanınmış statüsüne uygun davranmasını bekliyor.

“TEMSİLCİ Mİ, KİŞİSEL TEMSİLCİ Mİ, ÖZEL DANIŞMAN MI?”

Son dönemde ise, “temsilci mi, kişisel temsilci mi, özel danışman mı?” tartışmaları bu bürokrasi içinde tartışmalara sahne oldu.

Özellikle Ankara’nın itirazları sonrası, BM’nin önceki süreçte Kıbrıs için “Kişisel Temsilci” formülünü tercih etmesi dikkat çekmişti. Bu yüzden yeni temsilcinin sıfatı ve görev tanımı da diplomatik bir tartışma başlığı olmaya devam edecek gibi görünüyor…

KIBRIS POSTASI TUTANAKLARI YAYINLAMIŞ, EİDE SON DANIŞMAN BENİM DEMİŞTİ

2014’te Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanı olarak Norveç'in eski Dışişleri Bakanlarından Espen Barth Eide, Kıbrıs Postası’nın o dönem yayımladığı gizli tutanaklara göre “Kıbrıs’ta son danışman benim” ifadelerini kullanmıştı.

Eide’den sonra Ada’ya özel danışman gelmedi.

YENİ TEMSİLCİDEN NE BEKLENİYOR?

Yeni atanacak temsilcinin, sadece mevcut durumu yönetmekle değil, Kıbrıs sorununda yeni bir diplomatik açılım yaratma sorumluluğu da taşıyacağı ifade ediliyor.

Bu bağlamda, atanacak ismin diplomatik ağırlığı ve taraflarla kuracağı ilişkiler, sürecin seyrini belirleyebilir.

Daha teknik konulara hâkim, kriz yönetimi deneyimi olan ve hem Ankara hem Atina ile eş zamanlı diplomasi yürütebilecek “dengeci ama proaktif” bir profil arandığı konuşuluyor.

Colin Stewart’ın görevden ayrılması, ilk bakışta bir nöbet değişimi gibi görünse de, hem BM hem de taraflar açısından yeni bir başlangıç için fırsat olarak da görülüyor.

Ancak bu fırsatın somut adımlara dönüşmesi için, başta Cumhurbaşkanlığı seçimi olmak üzere Kıbrıs’taki siyasi iradelerin ne yönde şekilleneceği belirleyici olacak.