Zaman tanrısı Titan yeni mücadele alanı: Kronos gaz yatağı

Güney Kıbrıs'ta “Kronos” doğal gaz yatağının ticari kullanımı için anlaşmalar imzalandı

Rum Enerji Bakanlığı, sözde MEB’deki 6’ıncı parseldeki “Kronos” doğal gaz yatağının ticari kullanımına ilişkin üç anlaşmanın Limasol’daki Doğu Akdeniz Enerji Konferansı’nda imzalandığını açıkladı. İlk üretimin 2027’de başlaması öngörülüyor.

2027’de ilk gaz: “Cronos”, Doğu Akdeniz enerji denklemini yeniden şekillendirebilir.

Güney Kıbrıs Enerji Bakanlığı, sözde Münhasır Ekonomik Bölge’de (MEB) bulunan 6’ncı parseldeki “Kronos” doğal gaz yatağı için ticari üretim sürecine geçişe dair üç ayrı anlaşmanın Limasol’daki Doğu Akdeniz Enerji Konferansı sırasında imzalandığını açıkladı.

İlk üretimin 2027 yılında başlaması planlanıyor.

Rum Enerji Bakanı Yorgos Papanastasiou, imzalanan anlaşmaların ülkenin enerji bağımsızlığı ve bölgesel enerji güvenliği açısından “stratejik önemde” olduğunu belirtti. Anlaşmaların, İtalyan ENI ve Fransız TotalEnergies konsorsiyumu tarafından yürütülecek saha geliştirme planının temelini oluşturduğu bildirildi.

Gazete, Rum Enerji Bakanlığı’nın dünkü açıklamasına dayanarak verdiği haberinde, anlaşmaların “Mısır Doğal Gaz Devlet Şirketi (EGAS)” ile 6’ıncı parselde yetki sahibi “TotalEnergies” ve “Eni” şirket yetkilileri arasında, Rum ve Mısır Enerji Bakanları’nın da hazır bulunduğu törende imzalandığını belirtirken bu anlaşmaların, 2025 yılı Şubat ayında Rum Yönetimi Lideri Nikos Hristodulidis ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah El Sisi arasında imzalanan anlaşmanın devamı niteliğinde olduğunu aktardı.

“CRONOS” İSMİNİN KÖKENİ: YUNAN MİTOLOJİSİNDEN ENERJİ POLİTİKASINA

“Cronos” (Yunanca: Κρόνος), Yunan mitolojisinde Zaman Tanrısı olarak bilinen Titan’ın adıdır.

Bu isim seçimi, Güney Kıbrıs Enerji Bakanlığı’na göre “bölgenin enerji geleceğinde yeni bir zamanın başladığını” simgeliyor.

Sahanın ismi aynı zamanda, yakınındaki “Zeus” ve “Aphrodite” sahalarıyla mitolojik bir bütünlük oluşturuyor.

Doğu Akdeniz enerji haritasında Kronos sahası, 2022 yılında keşfedilen ve yaklaşık 2,5 trilyon fit küp (TCF) doğalgaz rezerviyle öne çıkıyor. Bu miktar, Güney Kıbrıs’ın yıllık enerji ihtiyacının 20 katına denk geliyor.

6’NCI PARSEL VE ENI-TOTAL ORTAKLIĞI

Güney Kıbrıs’ın sözde MEB’inde yer alan 6’ncı parsel, İtalyan ENI ile Fransız TotalEnergies ortaklığında işletiliyor. Saha, 2022’deki ilk sondajın ardından yapılan testlerde ticari üretime uygun debi ve basınç değerleri gösterdi.

Anlaşmalar kapsamında konsorsiyum, saha geliştirme altyapısı, deniz altı boru hatları ve sıvılaştırma (LNG) tesislerine entegrasyon için planlama aşamasına geçti. Rum Enerji Bakanlığı, önümüzdeki üç yıl içinde altyapı yatırımlarının hızlanacağını ve ilk üretimin 2027’de başlamasının hedeflendiğini bildirdi.

POLİTİK VE EKONOMİK ETKİLER

“Cronos” sahası, Doğu Akdeniz’de İsrail’in Leviathan ve Tamar sahaları ile Mısır’ın Zohr sahası arasında stratejik bir konumda bulunuyor.

Uzmanlara göre bu saha, bölgedeki enerji trafiğini Kıbrıs-Mısır-Yunanistan hattına yönlendirme potansiyeline sahip.

Enerji uzmanı Dr. Antonis Kakkouras, Fileleftheros’a yaptığı açıklamada “Cronos sahasının ticari üretime geçmesiyle Kıbrıs, Doğu Akdeniz enerji oyununda aktif oyuncu statüsü kazanacak. Ancak bu durum, Türkiye ve KKTC’nin deniz yetki alanı itirazlarını yeniden gündeme getirebilir.” dedi.

Güney Kıbrıs, ilk keşif olan Aphrodite sahasını 2011’de açıklamış, ardından “Zeus”, “Calypso” ve “Cronos” sahalarıyla enerji portföyünü genişletmişti. Ancak ticari üretime geçilememesi, uzun yıllar boyunca altyapı ve finansman eksikliklerine bağlanmıştı.

“Cronos” sahasının 2027’de faaliyete geçmesiyle, Rum Yönetimi ilk kez doğrudan enerji ihracatına geçmeyi planlıyor. Bu gelişmenin, AB’nin Rus gazına bağımlılığını azaltma stratejisiyle de örtüştüğü değerlendiriliyor.

KUZEY’DEN BAKIŞ: MEB HAKLARI VE DOĞU AKDENİZ DENGELERİ

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) makamları ise, Güney Kıbrıs’ın tek taraflı MEB ilanlarının uluslararası hukuka aykırı olduğunu vurguluyor.

KKTC, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile birlikte kendi kıta sahanlığında eşdeğer sondaj haklarını sürdürürken, Rum tarafının “tek taraflı enerji politikası”nın çözüm sürecine zarar verdiği yönünde açıklamalar yapıyor.

UZMANLAR UYARIYOR: “ENERJİ MÜCADELESİ YENİ BİR SAFHAYA GİRİYOR”

Jeopolitik analizlere göre 2027 sonrası dönem, Doğu Akdeniz’de yeni bir enerji mücadelesinin başlangıcı olabilir. Avrupa Birliği’nin enerji arz güvenliği hedefleriyle Yunanistan-Güney Kıbrıs-İsrail üçgeni daha da sıkı iş birliğine giderken, Türkiye’nin bölgesel enerji koridoru rolü daha fazla tartışılacak.