Sevim Öksüz: Kemik sağlığını korumanın en etkili yolu düzenli egzersizdir

DAÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dünya Osteoporoz Günü ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sevim Öksüz, Dünya Osteoporoz Günü ile ilgili açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Öksüz yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

KIRILMADAN YAŞAMAK: GÜÇLÜ KEMİKLER İÇİN HAREKET ET!

“Osteoporoz kemik kütlesinin azaldığı ve kemik yapısının bozulduğu ve bunlara bağlı olarak kırık gelişme riskinin arttığı özellikle yaşlı nüfusu etkileyen metabolik bir kemik hastalığıdır. Dünya genelinde 200 milyondan fazla osteoporozlu birey olduğu bilinmektedir. 50 yaş üzerindeki kadınların %30’unu ve erkeklerin %6’sını etkilemektedir. Ayrıca her yıl 9 milyon osteoporotik nedenli kırık meydana gelmektedir.

Osteoporoz gelişimine neden olan başlıca faktörler arasında ileri yaş ve menopoz yer almaktadır. Bunların yanı sıra fiziksel aktivite azlığı, endokrin ve gastrointestinal nedenler, beslenme bozuklukları ve ilaç yan etkileri de osteoporoz gelişimine neden olabilir.

Osteoporoz genellikle kırık başlangıcına kadar asemptomatiktir bu nedenle “sessiz hırsız” diye tanımlanır. Kırılganlık kırıkları ve komplikasyonları, osteoporozun ilk klinik bulgusu olabilir.

Gelişen kırıklarla birlikte büyük ölçüde fiziksel fonksiyonda azalma, ekonomik sıkıntı, yaşam kalitesinde azalma gibi faktörleri beraberinde getirmektedir.

Osteoporoz, kırık olsun veya olmasın ağrıya neden olabilir, kısa süreli aktivitelerde (ör. ayakta dururken ve yürürken) bile bel ağrısı görülebilir. Ağrının yanı sıra boy kısalması, duruş bozuklukları (sırtta kamburlaşma), sırt kaslarında spazm ve denge kayıpları gelişebilir. Denge kayıpları nedeniyle kırık riski artar, hareket kabiliyeti ve fiziksel performans azalır, sosyal izolasyon, hareket korkusu ve özgüven kaybı gerçekleşir.

Kemik yoğunluğunun belirlenmesi ve takibi için ilgili doktorun yönlendirmesiyle birlikte risk grubundaki bireyler her yıl düzenli DEXA taraması (kemik taraması) yapmalıdır. Tarama sonrasında doktorun uygun gördüğü medikal tedaviyle birlikte diyetisyenlerin uygun gördüğü beslenme planı ve fizyoterapistlerin güvenli egzersiz program ile çok yönlü sürece başlanmalıdır.

Osteoporoz başlangıcını önlemek veya yavaşlatmak için risk faktörleri elimine edilmelidir.  Osteoporoz gelişmiş ise kemik kütlesinin oluşumunu teşvik etmek (ör: egzersiz ve fiziksel aktivite), düşme ve kırık riskini azaltmak (ev içi düzenlemeler, ayakkabı), ağrıyı azaltmak, kas kuvvetini artırmak ve bireyin yaşam kalitesini iyileştirmek hedeflenmektedir.

Osteoporoz gelişimini önlemek için veya geliştikten sonra kemik kütlesi ve fiziksel durumu geliştirmek için uygulanacak egzersiz ve fiziksel aktivite program fizyoterapistle birlikte yapılmalıdır. Kuvvetlendirme egzersizleri (2-3 gün/ haftada), yürüyüş gibi aerobik egzersizler (4-7 gün/haftada), denge, germe ve postür egzersizlerinin düzenli uygulaması önerilmektedir. Egzersizler fizyoterapist eşliğinde bireysel yapılabilmekle birlikte grup olarak de yapılabilmektedir. Ayrıca bireye uygun görülmesi durumunda güneşli bir günde (D vitamini açısından önemli), uygun zeminde, uygun ayakkabı ve kıyafet ile doğa yürüyüşleri ve yüzme gibi aktiviteler de önerilebilmektedir.

Egzersiz programı, hastanın tercihlerine, sağlık ve fiziksel durumuna göre bireysel planlanmalı ve çok bileşenli olmalıdır. Egzersizlerin güvenli koşullarda ve fizyoterapist denetimi altında yapılması, olası düşme ve yaralanma risklerini en aza indirdiği unutulmamalıdır.”