Hellimde küçükbaş sütü çıkışı: Güney 2029’u göremiyor, Kuzey’de de tablo aynı

Güney Kıbrıs yönetimi, hellimde küçükbaş sütü oranını 2029 yılına kadar yüzde 50’ye çıkarma hedefini yakalamanın neredeyse imkansız hale geldiğini açıkladı.

Rum basınında yer alan haberlere göre, Menşe İsmi Korumalı (MİK) hellim standardına ulaşmakta zorlanan Rum yönetimi, tarım sektörüne 60 milyon euroluk yeni bir destek paketi açıkladı.

Bu bütçenin 30 milyon eurosu, küçükbaş hayvan sütü üretiminin artırılması amacıyla kullanılacak. Ancak, Rum Tarım Bakanlığı yetkilileri dahi bu hedefin “zorluklar nedeniyle gerçekçi olmadığını” ifade etti.

Güney’de hellim sektörünün 15 bin kişiye istihdam sağladığı, ancak üretimin standarda uyum sağlayamaması durumunda MİK sertifikasının kaybedilme riski bulunduğu belirtiliyor.

KÜÇÜKBAŞ-BÜYÜKBAŞ GERİLİMİ DERİNLEŞİYOR

Sektör içi dengeler de alarm veriyor.

Büyükbaş hayvan besicileri, verilen tüm teşviklere rağmen küçükbaş sütü üretiminde kayda değer bir artış olmadığını savunuyor.

Öte yandan küçükbaş üreticiler, Rum yönetiminin göz yummasıyla büyükbaş üreticilerinin yurt dışından hayvan ithal ederek üretimi ikiye katladığını, bunun da piyasa dengesini bozduğunu iddia ediyor.

Sonuç olarak, Güney Kıbrıs’ta hellim üretiminde küçükbaş sütüne dayalı geleneksel formül korunmakta zorlanıyor.

KUZEYDE TABLO BENZER: DESTEK VAR, ARTIŞ YOK

Kuzey Kıbrıs’ta da tablo çok farklı değil.

Genel olarak ithal politikası eleştirilere konu olurken, “üretimin artmadığı” bizde de dillendirilen bir gerçek…

Son yıllarda Tarım Bakanlığı eliyle yapılan destek ödemelerine ve Asaf koyunu ithalatı girişimine rağmen, süt üretiminde kayda değer bir artış gözlenmedi.

Üreticiler, verilen desteklerin verimlilikle ölçülmediğini, bunun da yerli üretim zincirinde “sürdürülebilirlik” sorununa yol açtığını vurguluyor.

HELLİMİN GELECEĞİ “YAPI DÖNÜŞÜMÜNE” BAĞLI

Uzmanlara göre, hellim üretiminin geleceği sadece teşvik bütçesine değil, tarımsal yapı dönüşümüne de bağlı.

Küçükbaş üretiminin artırılması için mera alanlarının genişletilmesi, üreticiye destek verilmesi ve ithalat bağımlılığının azaltılması gerekiyor.

Aksi halde hem kuzeyde hem güneyde hellim üretiminin geleneksel kimliği kaybolabilir.

“KÜÇÜKBAŞ, COĞRAFİ KİMLİĞİN TEMELİ”

Ziraat mühendisleri, hellimin Avrupa Birliği’ndeki “Menşe İsmi Korumalı Ürün” statüsünün küçükbaş sütü oranına dayandığını hatırlatıyor. AB standartlarına göre hellimde en az yüzde 51 koyun-keçi sütü bulunması gerekiyor.

Bu oranın tutturulamaması halinde ürünün “coğrafi kimliğini” kaybetmesi söz konusu.

Güney Kıbrıs 60 milyon euroluk bütçeyle hedefe koşmaya çalışıyor; Kuzey Kıbrıs’ta ise yıllardır verilen teşviklere rağmen üretim artışı sınırlı, planlama eksik.

İki yaka da aynı soruyla karşı karşıya:

“Hellim mi hayvancılığı taşıyacak, yoksa hayvancılık mı hellimi kurtaracak?”

Öte yandan Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, 2025 Yılı Küçükbaş Hayvan Başı Desteklerinin II. taksit ödemesinden faydalanamayan üreticiler için 1 günlük ek beyan süresi verildiğini duyurdu.

Bakanlık’tan yapılan açıklamada, 30 Ekim Perşembe günü, Haziran 2025 beyan döneminde Hayvan Kayıt Sistemine kayıtlı olmasına rağmen bildirimini zamanında gerçekleştiremeyen ve bu nedenle Temmuz-Aralık 2025 dönemine ait destek ödemesinden yararlanamayan küçükbaş hayvan yetiştiricileri için ek beyan açılacağı belirtildi.

Açıklamada, üreticilerin, Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği’nden temin edecekleri güncel üyelik belgeleri ile Kaza Veteriner Daireleri’nden alınacak bildirim formunu eksiksiz ve doğru şekilde doldurarak, tüm hayvanlarına ait kulak numaralarını beyan etmeleri gerektiği kaydedildi.