Abdullah Ekinci: Depreme hazırlık konusunda ülkenin notu 10 Üzerinden 5 buçuk

İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Abdullah Ekinci, Canan Onurer'in Kıbrıs Postası TV'de hazırlayıp sunduğu Sabahın Haberleri programına konuk oldu.

Ekinci, Lefkoşa’da hissedilen son depremler sonrası katıldığı programda hem mevcut durum hem de yapılması gereken adımlara dair önemli uyarılarda bulundu. Depremlerin beklenenden düşük şiddette gerçekleşmesinin sevindirici olduğunu belirten Ekinci, ülkedeki yapı stoğunun belirlenmesi, riskli binaların güçlendirilmesi ve devletin dönüşüm sürecine mali destek vermesi gerektiğini vurguladı. Ekinci ayrıca, inşaat malzemesi denetimlerinin bir güvenlik meselesi olduğunu, toplumun bilime kulak verip “talepkâr” olması gerektiğini söyledi.

"DEPREMİN GERÇEKLEŞTİĞİ YAYIN ÜRETMESİ BEKLENEN DEPREM 7 BUÇUK 8 ŞİDDETİNDEDİR"

Ekinci, dün gerçekleşen ve Lefkoşa'da hissedilen depremleri gece boyunca artçı depremlerin de takip ettiğini ifade etti. Bu depremlerin beklenen depremler olduğunu ifade eden Ekinci, depremlerin beklenenden düşük şiddette gerçekleşmesinin "sevindirici" bir haber olduğunu ifade etti. Uzmanlarla görüşmeler gerçekleştirdiklerini söyleyen Ekinci, depremin gerçekleştiği fayın 1953 Baf depremine sebep olan Baf dönüşüm fayı değil de Limasol-Baf arasında kalan Kıbrıs yayı olduğunun görüldüğünü ifade etti. Bu yayın geçmişte ürettiği depremlere bakıldığında üretmesi beklenen depremin 7 buçuk 8 şiddeti olduğunu belirten Ekinci, 5 ile 7 buçuk arasındaki farkın 2 buçuk olmadığını ve 7 buçuktaki bir şiddetin binlerce kat daha şiddetli olacağını ifade etti. "Kimsenin maddi ve manevi olarak hasar almaması sevindiricidir" diyen Ekinci, sonrası için hazırlık vurgusu yaptı.

"SIKINTILI VE GÜÇLENDİRİLMESİ GEREKEN YAPILARIN DURUMUNU BİLMEMİZ GEREK"

Ekinci, Şampiyon Meleklerin de arasında olduğu binlerce kişinin hayatını kaybettiği 6 Şubat depreminin ardından birçok bilimsel toplantı ve çalışmalar yaptıklarını vurguladı. Bilimsel gerçeklikler ve afet döngüsü içerisinde öncelikle "yapı stoğunun" belirli olması gerektiği çağrısı yapan Ekinci, "sıkıntılı ve güçlendirilmesi gereken yapıların durumunu bilmemiz gerek" dedi. Bu yönde özellikle okullarla ilgili çalışmalar yapıldığını ifade eden Ekinci, sadece okullarda yapılan çalışmaların  yeterli olmayacağını ifade ederek, "hastane, kamu binaları ve özellikle de toplumun çoğunun yaşadığı özel binaların" da çalışmalara dahil edilmesi gerektiğini vurguladı. Ekinci, ölçüm aletleriyle tüm bu yapıların deprem dayanıklılığını ölçmek gerektiği vurgusu yaparken, dayanıksız olduğu tespit edilen binaların da bir an önce yasalarla birlikte dönüştürülmesi gerektiğini hatırlattı. 

"İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ÜLKEYE GİRİŞ YAPAN İNŞAAT MALLARININ DENETİMİNE BAŞLADI"

Gereken dönüşümlerin bir de maddi boyutu olduğunu ifade eden Ekinci, halkın kendi başına bu masrafları karşılayamayacağını ifade etti. Bu noktada devletin hibeler ve kredilerle devreye girmesi gerektiğini savunan Ekinci, yapılması gereken imar düzenlemelerinin altını çizerek, "bu alanda rant oluşturulmaması için çok dikkat etmek gerekiyor" dedi. Daha önce bu konuda çalışmalar başlattıklarını duyuran Ekinci, sürecin duraksadığını ifade etti. İnşaat Mühendisleri Odası olarak, Mağusa Limanı'ndan ülkeye giriş yapan inşaat mallarının denetimine başladıklarını duyuran Ekinci, "tam da ithalatçılar tarafından dirençle karşılaşmışken, maalesef deprem kendini hatırlattı" dedi. Bu konuda "İnşaat sektörü sekteye uğrayacak" yönünde haberler yapıldığını vurgulayan Ekinci, inşaat malzemelerinde denetimin bir güvenlik meselesi olduğunu hatırlatarak, insan hayatının kıymetini vurguladı. Ekinci, sosyal medyada birçok emlakçı ve ithalatçının Mühendislik Odası'ndan aldığı sertifikaları sosyal medyada göstererek malzemelerinin güvenli olduğunu topluma gösterebildiklerini gördüklerini belirtti. 

"HİÇBİR DEPREM İYİ DEĞİL, AMA ARA ARA HATIRLAMAMIZ GEREK ÇÜNKÜ ÇOK ÇABUK UNUTUYORUZ"

Depremin kendisini hatırlattığını yineleyen Ekinci, "hiçbir deprem iyi değil; ama ara ara bu noktayı hatırlamamız gerekiyor çünkü yaşanan acıları çok erken unutuyoruz" dedi. Bu alanda populist yaklaşımlar olduğundan da bahseden Ekinci, kulak verilecek noktanın bilim olduğunu vurguladı. 

"KORKMAMIZ AMA TELAŞLANMAMAMIZ GEREK"

İnşaat sektöründeki durumun deprem güvenliği açısından hangi durumda olduğuna dair değerlendirmede bulunan Ekinci, "korkmamız ama telaşlanmamamız gerek" ifadelerini kullandı. Telaşla atılacak adımların doğru adımlar olmayacağını ifade eden Ekinci, henüz istenen seviyede olmasa da okulların güçlendirme çalışmalarının yapılmış olması, gümrük noktalarında yapılan denetimler bize faydadır ama atılması gereken daha çok adım var. Yerinde dönüşüm yasasının hemen yapılması gerektiğini vurgulayan Ekinci, yapı envanteri stoğunun da belirlenmesi gerektiğini ifade etti. Şehir planlama konusunda çalışmalar yapılması gerektiğini vurgulayan Ekinci, bunun deprem sonrasında ne yapılacağını belirleme konusundaki önemine dikkat çekti.

"10 PUANLIK BİR SKALADA NOTUMUZ 5 BUÇUK 6"

Ekinci, 10 puanlık bir skalada bakılacak olursa, ülkenin notunun 5 buçuk 6 olacağını düşündüğünü belirtti ve "daha yapacak işimiz çok" diyerek atılan adımların yavaş olduğunu kaydetti. Dün gerçekleşen depremlerin hatırlatıcı nitelikte olduğunu yineleyen Ekinci, aynı noktalardan çok daha büyük depremlerin beklendiğini ve toplumun "talepkar"  olması gerektiğinin altını çizdi. Vatandaşın binası ve yapacağı binalarla ilgili, belediyeyi ve inşaat mühendislerinin sahada olması ile projenin vizeli olmasından sorumlu kişileri araması gerektiğini hatırlatarak, "bizi kurtaracak olan bunlardır" dedi. 

LEFKE GAZİ LİSESİ'NİN DURUMU

Lefke Gazi Lisesi için statik raporun 2024'ün 6. ayından beridir bekletildiğini ifade eden Ekinci bu raporda binanın yıkılması gerektiği vurgusu yaptı. Herhangi bir binanın yeniden yapım masrafının yüzde 40'ı güçlendirme bedeline denk geliyorsa o binanın yeniden yapılması gerektiğini vurgulayan Ekinci, öte yandan bu binanın tarihi bir yapı olduğu dolayısı ile yıkılmayarak güçlendirilmesi için bir çağrı yapıldığını ifade etti. Bu yönde güçlendirme projesinin de hazırlanıp vizesinin de alındığını ifade eden Ekinci, konu hakkında alınan Anıtlar Yüksek Kurulu kararı ile binanın listelendiğini belirtti. Binanın bu sebeple tarihi yapı olarak güçlendirilmesi durumunun ortaya çıktığını vurgulayan Ekinci, "Tarihi yapının ayakta durması mı yoksa insan hayatı mı önemlidir" sorusunu yöneltti. Ekinci, tarihi yapının ne derece önemli olduğu da bir sorudur diyerek, "işlerin estetiğe bakmadan en hızlı biçimde bitirilmesi gerek" dedi. AYK kararının yanlış olduğunu düşündüğünü belirten Ekinci, binanın boşaltılması gerektiğini ve ardından güçlendirme çalışmasının yapılması gerektiğini, tarihi bina ise de yıkılıp birebir aynısının yeniden yapılması gerektiğine inandığını ifade etti.