Nisan Erkan: Çocukların yalnızca korunmaya değil, duyulmaya da ihtiyaçları var

Bugün 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü. Çocuk ve ergenlerle çalışan Uzman Psikolog Nisan Erkan, her gün görüştüğü çocukların gözlerinde aynı soruyu gördüğünü belirterek, bunun “Beni duyuyor musunuz?” şeklinde olduğunu kaydetti.

Çocuk haklarının çoğu zaman yalnızca “koruma” üzerinden tartışıldığını söyleyen Erkan, “Oysa bir çocuğun büyümesi için yalnızca korunmaya değil; duyulmaya, anlaşılmaya, eğlenmeye ve nefes almaya ihtiyacı var” dedi.

“KÜÇÜK ÇOCUKLAR İÇİN: OYUN BİR ‘ETKİNLİK’ DEĞİL, NEFES ALMA ALANIDIR”

Erkan, erken çocukluk döneminde oyunun sadece eğlence olmadığını ifade ederek şunları kaydetti:

“Oyun, çocuğun kendini tamir ettiği, öğrendiği, rahatladığı, gerçek hayatın provasını yaptığı ve dünyayı anlamlandırdığı bir deneyimdir. Oyun, çocuğun en doğal dili ve işidir. Ancak ebeveynlerden ‘İyi davrandı, ödül olarak oyun oynayacak’ veya ‘Bugün yaramazlık yaptı, oyuna izin vermedim’ gibi ifadeler duyuyorum. Oysa oyun bir ödül değil; en temel haktır.”

Oyun eksildiğinde yalnızca eğlencenin değil; duyguları düzenleme becerisinin, özgüvenin ve sosyal gelişimin de eksik kaldığını vurgulayan Erkan, “Bir çocuk güvenli bir ortamda anne ve babasıyla yargılanmadan oyun oynayabiliyorsa, bu ona verebileceğimiz en büyük gelişim hediyelerinden biridir” dedi.

“ERGENLER İÇİN: EN ÇOK İHTİYAÇ DUYDUKLARI ŞEY ‘CİDDİYE ALINMAK’”

Erkan, ergenlik döneminde oyunun yerini ifade edilme ihtiyacına bıraktığını belirterek şöyle devam etti:

“Bu yaş grubuyla çalışırken en çok duyduğum cümle ‘Kimse beni dinlemiyor, anlamıyor.’ Bu bir isyan değil; duyulma ve ciddiye alınma ihtiyacı. Gençlerle sohbet ederken konuşmayı değil, gerçekten duymayı seçtiğimizde bağ ciddi şekilde güçleniyor.”

Ergenlerin fikrinin “çocuksu” bulunarak geçiştirildiğine dikkat çeken Erkan, “Oysa bu yaşın en önemli haklarından biri katılım hakkıdır. Evde ve okulda duygularının dikkate alınması, onların kendine güvenmesini sağlar” dedi.

“KATILIM HAKKI: ÇOCUĞU BİREY OLARAK GÖRMEKLE BAŞLIYOR”

Katılım hakkının çoğu zaman unutulduğunu ifade eden Erkan, çocuğun yalnızca yetişkinlerin yönettiği bir varlık olmadığını vurguladı:

“Hangi kıyafeti giymek istediği, hangi etkinliğe katılmak istediği, bir konuda ne hissettiği… Bunlar onun fikir alanı. Fikrinin değer gördüğü ortamlarda özgüveni güçlü, duygularını ifade edebilen, sorumluluk sahibi çocuklar yetişiyor. Bu, çocuğu başıboş bırakmak değil; bir birey olarak kabul etmektir.”

“MÜLTECİ VE GÖÇMEN ÇOCUKLAR: KKTC’DE GÖRÜNMEZ OLANLAR”

Erkan, KKTC’de sayıları giderek artan mülteci ve göçmen çocukların en az duyulan grup olduğuna dikkat çekti:

“Birçoğu dil bilmeden okula başlıyor, bazıları travma geçmişiyle geliyor, kimisi ayrımcılıkla karşılaşıyor ve çoğu görünmeden büyüyor. Oysa ülkede yaşayan her çocuk—vatandaş olsun olmasın—aynı haklara sahiptir.”

Dil desteği, rehberlik ve psikososyal programların birer “yardım” değil, bu çocukların hak ettiği eşitlik olduğunu belirten Erkan, “Bir çocuğun dil bilmediği için derse katılamaması, oyun grubuna alınmaması, yalnızlığa terk edilmesi hepimizin sorumluluğudur” dedi.

“ÇOCUKLUK BİR DÖNEM DEĞİL, BİR HAK ALANIDIR”

20 Kasım’ın çocukluk üzerine düşünmek için bir davet olduğunu söyleyen Erkan, şu ifadeleri kullandı:

“Bugün çocuklara gerçekten ne verdiğimizi düşünme günü; sonraki günler ise bunları hayata geçirme zamanı. Oyuncak, kıyafet, aktivite sunuyor olabiliriz ama gerçekten dinliyor muyuz? Onlara nefes alacak alan veriyor muyuz? Duygularını küçümsemeden kabul edebiliyor muyuz?”

Erkan, çocuk haklarının yalnızca kağıt üzerinde değil, günlük davranışlarda hayat bulduğunu vurgulayarak sözlerini şöyle tamamladı:

“Bir çocuğu duymak, ona alan açmak, fikrine saygı duymak gerçek hak temelli yaklaşımın başlangıcıdır. Bir çocuğun iyi olma hali ise bir toplumun geleceğinin aynasıdır.”