Doğu Akdeniz’in neolitik tarımına tarihi örnek: Mersin'de 9 bin yıllık buğday türleri keşfedildi

Mersin’in tarihi Yumuktepe Höyüğü'nde gerçekleştirilen arkeobotanik araştırmalar, 9 bin yıl öncesine ait iki buğday türünün tespit edilmesine olanak sağladı. Yüzyıllardır birçok medeniyetin izlerini taşıyan bu höyükte, buğday tohumlarının antika DNA çalışmaları tamamlandı.

TARİHSEL ÖNEMİ VE ARAŞTIRMALAR

1937'den beri kazıların yapıldığı Yumuktepe, Neolitik Dönem'den Orta Çağ’a kadar uzanan birçok tabakayı barındırmaktadır. İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Burhan Ulaş önderliğinde gerçekleştirilen çalışmalarda, 10 kişilik bir ekiple buğday tohumları toplanmıştır.

YENİ KEŞİFLER

Laboratuvar analizi sonunda, buğdayların Triticum timopheevii (Yeni tip kaplıca buğdayı) ve Triticum spelta (ilk ekmeklik buğday türü) olarak isimlendirildiği belirlenmiştir. Bu yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "Geleceğe Miras" projesi kapsamında kazı çalışmaları sürmektedir.

NEOLİTİK TARIMIN ROLÜ

Doç. Dr. Ulaş, Yumuktepe'nin Neolitik tarımın yayılımı açısından önemli bir konuma sahip olduğunu vurguladı. Sonuçlar, buğday türlerinin Doğu Akdeniz'den Balkanlar aracılığıyla Avrupa'ya yayılmasında önemli bir rol üstlendiğine işaret ediyor. Ayrıca, Triticum spelta türü, tarih kitaplarında düşündüğümüzden çok daha önce tarımının yapıldığını ortaya koydu.

BULGULARIN ÖNEMİ

Ulaş, bu yeni bulguların tarihi değerlendirmeler açısından son derece değerli olduğunu belirtti. Triticum timopheevii türünün artık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu ve yalnızca Gürcistan'da tarımı yapıldığı ifade edildi. Ayrıca, Triticum spelta türünün daha önce Bronz Çağı’na ait olduğu düşünülse de, yapılan araştırmalar bu türün tarımının, Bronz Çağı'ndan 3-4 bin yıl önce yapıldığını göstermektedir. Bu durum, Neolitik tarımın kökenleri ve yayılımı hakkında tekrar düşünmemizi sağlıyor.