Burkina Faso, ‘Fransız varlığına’ karşı kampanyasını sürdürüyor

Burkina Faso ile Fransa arasındaki uçurum, siyasi gerilimlerin ardından günden güne büyüyor. Bunu, Batı Afrika'nın eski kolonisindeki Fransız askeri varlığının sona ermesi izledi. Ouagadougou'daki askeri yetkililer, Fransız medyasına karşı bir kampanya yürütürken, bu kampanyaların sonuncusu Fransız gazetesi Le Monde ve Liberation gazetesinin muhabirlerinin sınır dışı edilmesi oldu.

‘Fransızca olan her şeye’ karşı kampanya, ülkenin askeri liderliği ile Burkinabe halkı arasındaki uyumun ortasında geliyor. Şarku'l Avsat'a konuşan siyasi analistler, Burkina Faso yetkililerinin eylemlerinin, aslında bir süredir Fransız varlığını reddeden genel bir popüler tutuma bir yanıt olduğunu düşünüyor.

Fransız Le Monde gazetesinin internet sitesinde yayınlanan habere göre, Le Monde Burkina Faso muhabiri Sophie Douce ve Liberation muhabiri Agnès Faivre ile Burkina Faso'dan sınır dışı edildi. AFP’nin haberine göre Le Monde gazetesi, bu hareketi ‘keyfi’ ve ‘kabul edilemez’ olarak nitelendirerek reddetti.

Öte yandan Liberation gazetesi tarafından yapılan açıklamada, “Yaptırım, Burkina Faso'da basın özgürlüğünün ciddi şekilde tehdit edildiği iddiasını da beraberinde getirdi. Agnès Faivre ve Sophie Douce tam anlamıyla dürüst gazeteciler, Burkina Faso'da yasal olarak çalıştılar. Burkina Faso hükümeti tarafından verilen geçerli vizeleri ve güvenceleri vardır” ifadelerine yer verildi.

İki gazeteci, Ouagadougou'daki Ulusal Güvenlik Departmanı tarafından çağrıldıktan ve 24 saat içinde Burkina Faso'yu terk etmeleri emredildikten sonra Pazar günü erken saatlerde Paris'e geldi. Liberation tarafından 27 Mart'ta yayınlanan bir analiz, Burkina Faso'daki iktidardaki askeri konseyi kızdırdı. Analiz, ‘askeri kışlalarda en az bir asker tarafından infaz edilen çocuk ve ergenleri’ gösteren bir video içeriyor. Burkina Faso hükümet sözcüsü Jean-Emmanuel Ouedraogo, "Hükümet, ülkenin dürüst insanlardan oluşan imajını lekelemek için basın tarafından gizlenen bu manipülasyonları şiddetle kınıyor" ifadelerini kullandığı bir açıklamada bulunarak ordunun ‘uluslararası insani hukuka sıkı saygı’ çerçevesinde hareket ettiğini vurguladı.

Burkina Faso'daki askeri cunta, Afrika'daki El Kaide lideriyle röportaj yaptıktan sonra geçtiğimiz Pazartesi günü France 24 kanalının tüm programlarını askıya aldı. Geçtiğimiz Aralık ayında askeri cunta, France 24 ile aynı grup olan France Médias Monde'a ait Radio France Internationale'in (RFI) yayınlarını askıya almıştı. Radyo istasyonu, bir ‘terörist lider tarafından verilen gözdağı mesajını’ yayınlamakla suçlandı.

Paris ile Ouagadougou arasındaki ilişkiler, Eylül sonundaki askeri darbeden bu yana kötüleşti. Komutan Brahim Traoré'nin ülkenin geçici cumhurbaşkanı olarak görevi devralmasına sekiz ay içinde ikinci kez izin verildi.

Geçtiğimiz Şubat ayında, Burkina Faso'daki Ordu Kurmay Başkanlığı, Fransız askeri gücünün (Saber) Burkina Faso topraklarındaki operasyonlarının sona erdiğini duyurdu. Geçiş hükümeti, Paris ile Ouagadougou arasındaki savunma anlaşmalarını da iptal etti.

Fransa ‘terörist’ gruplara karşı koymakta başarısız olmakla suçlanıyor ve Burkina Faso Başbakanı Appolinaire Joachim Kyelem de Tambela geçtiğimiz Kasım ayında ülkesinin ‘bazı uluslararası ortaklarının’ militan gruplarla mücadelede ‘her zaman sadık olmadığını’ söyledi. Herhangi bir ülkenin ismini zikretmeyen De Tambela “Terörün 2015'ten beri bir kayıtsızlık ortamında ülkemizi yozlaştırmasını, kendilerine ortağımız diyen bazılarının suç ortaklığıyla değil de nasıl açıklayabiliriz? Ortaklarımızla ilişkilerimizde çok saf değil miydik? Hiç şüphe yok” dedi.

Afrika meselelerinde uzman olan Çadlı siyasi analist Dr. Muhammed Şifa, Burkina Faso'da ve bazı eski Fransız kolonilerinde, son dönemde oluşan olumsuz imaja dayalı olarak, Fransızca olan her şeyi, hatta ticareti bile reddetme yönünde siyasi ve popüler bir arzu olduğunu düşünüyor.

Şifa, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Bu ülkeler, Paris'i yalnızca oradaki terörist yayılmayla mücadelede başarısız olmuş olarak görmüyorlar. Ekonomik iş birliği de sonuçsuz. Bunların altyapıya, ekonomik kalkınmaya veya karşılıklı ticari ilişkilere gerçek yatırımı içermeyen çok az yardım ve hibe sağlamaya dayandığını düşünüyorlar” dedi.

Afrika meselelerinde uzmanlaşmış Sudanlı araştırmacı Muhammed Turshin, “Resmi temsil ve halk uyumu, Burkina Faso ile Fransa arasındaki düşmanca konumu güçlendirecektir. Özellikle de Traore, ekonomik ve siyasi zorluklar karşısında kendi içindeki varlığını ve popülaritesini artıracak güçlü bir iç cephe oluşturmaya çalıştığı için bu uyum daha fazla tırmanışa neden olacak adımlara yol açabilir” ifadelerini kullandı.