İran'dan Hürmüz Boğazı tehdidi: Gemi geçişleri durabilir

İsrail’in İran nükleer tesislerine ve stratejik noktalardaki hedeflerine yönelik saldırılarına İran cephesinden yanıtlar gelmeye devam ediyor.

İRAN HÜRMÜZ BOĞAZI'NI KAPATMAYI DÜŞÜNÜYOR

İran Parlamentosu'nun Güvenlik Komisyonu üyesi, milletvekili İsmail Kosari, ülkesinin Hürmüz Boğazı'nı gemi geçişlerine kapatabileceğini dile getirdi.

Stratejik açıdan büyük öneme sahip, Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Hint Okyanusu'na açılan Umman Körfezi'ni birbirine bağlıyor. Hürmüz Boğazı, dünya petrol ticareti açısından da en önemli geçiş noktası olarak görülüyor.

AKARYAKIT TİCARETİ TEHDİT ALTINDA

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Denizi ve Hint Okyanusu’na bağlayan dar bir geçit olup, bölgedeki petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatında kritik bir rol oynuyor.

PETROL FİYATLARI 130 DOLARA TIRMANABİLİR

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma olasılığının, küresel petrol arzının yaklaşık yüzde 20’sini olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor. JP Morgan’ın Haziran ayında yayımladığı analizde, böyle bir senaryonun petrol fiyatlarını varil başına 120 ila 130 dolara kadar çıkarabileceği öngörüldü.

HÜRMÜZ BOĞAZI KRİZİ

1983 yılında İran Meclis Başkanı Ayetullah Rafsancani, dönemin Ruhani Lideri Hamaney’in temsiliyle Tahran’da, “Gemi geçişini toplarla engelleriz; Kalaşnikof yeter” diyerek Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceklerini ilan etmişti. 2011 yılında ise, ABD’nin İran petrolüne yönelik yaptırım planları doğrultusunda, dönemin Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi, “Boğaz’ı kapatır, bir damla petrol bile gönderilmez” diyerek tehditte bulundu.

TATBİKATLAR VE RETORİK

İran Deniz Kuvvetleri ve Devrim Muhafızları, Hürmüz Boğazı’nı kapatma amacına yönelik tatbikatlar yaptı. Komutanların “Boğaz’ı kapatmak su içmek kadar kolay” ifadeleri dikkat çekti. ABD’den yanıtlar gecikmedi; dönemin Savunma Bakanı Leon Panetta ve 5. Filo yetkilileri, boğazın askeri angajman için kırmızı çizgi olduğunun altını çizdi.

RUHANİ’NİN TEHDİTLERİ

ABD’nin İran petrol ihracatını sıfırlamaya yönelik yürüttüğü adımlar sonucunda Ruhani, “İran petrolü engellenirse diğer bölge petrolü de ihraç edilemez” diyerek Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinde bulundu. Devrim Muhafızları Komutanı İsmael Kevseri, “Petrol sevkiyatı engellenirse dünya için boğazın kapatılacağı” sinyalini verdi. ABD ise bölgede askeri güç kullanarak “seyir özgürlüğü”nü koruyacağını açıkladı. Pentagon Sözcüsü Bill Urban, “Tankerlerin transitini engellemek yasa dışı” ifadelerini kullandı.

HÜRMÜZ BOĞAZI’NIN STRATEJİK ÖNEMİ

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında yer alıyor ve dünya petrol ve LNG ticaretinin ana çıkış noktasıdır. İran, Suudi Arabistan, BAE gibi üreticilerin %80’i bu koridordan geçiyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin verilerine göre, 2016 yılında günlük ortalama 18,5 milyon varillik petrol buradan sevk edildi. Boğazın en dar noktası 50 km, savaş gemileri için ayrılan seyrüsefer koridorları ise 3 km genişliğinde iki yönlüdür. Alternatif olarak tesis edilebilecek Trans Arabistan Petrol Boru Hattı (1947) istenen kapasiteye ulaşamadığı için boğazın stratejik değeri artıyor.

BLOKAJIN PRATİK ZORLUKLARI

2009 tarihli bir analiz, İran’ın mayınlama veya abluka ile Hürmüz Boğazı’nı kapatmasının ciddi teknik ve taktik engellerle karşılaşacağını belirtiyor. Uzun süren mayın yerleştirme işlemleri, sığ sular nedeniyle denizaltı operasyonlarının zorluğu ve yüksek görünürlükteki füzelerle olası blokaj girişimlerinin tespit edilebilme riski vurgulanıyor. ABD’nin gerekirse burayı yeniden kontrol altına almak için her türlü askeri tedbiri alacağı da ifade ediliyor.