Uzun yaşamın genetik sırrı çıplak kör farede saklı olabilir

Bilim insanları, doğanın en tuhaf hayvanlarından birinin uzun yaşamın sırrını barındırabileceğini ortaya koydu.

Çıplak kör fare güzelliğiyle bilinmese de bu kel kemirgen, kansere karşı direnci ve neredeyse 40 yıla kadar ulaşabilen uzun yaşam beklentisiyle epeydir ilgi görüyor.

Hakemli dergi Science'ta yayımlanan yeni bir çalışmada bu yeraltı hayvanının karmaşık bir DNA onarım mekanizması geliştirdiği tespit edildi ve araştırmacılar bunun, uzun ömürlerinin anahtarı olabileceğini söylüyor.

Çin'in Şanghay kentindeki Tonji Üniversitesi'nden bilim insanları makalede, buruşuk farelerin cGAS proteininde evrimsel mutasyonlar geliştirdiğini söylüyor; cGAS, DNA zincirlerindeki hasarı algılayıp onarmada rol oynayan ve bağışıklık tepkilerini tetikleyebilen bir protein.

Bu mutasyonların, hayvanın yaşlanmaya bağlı genetik hasarı onarma becerisini geliştirebileceğini saptadılar. Öte yandan fareler ve insanlar gibi diğer türlerde cGAS, DNA onarımını baskılayabiliyor.

Çalışmayı yürüten bilim insanları, cGAS'in DNA üzerindeki bu farklı etkisinin, çıplak kör farenin uzun ömrünün yanıtı olabileceğini düşünüyor.

Ayrıca tuhaf görünümüne rağmen hayvanın genetik yapısının farelere kıyasla insanlara "şaşırtıcı derecede" daha çok benzediğini ve bu nedenle uzun yaşamın sırlarını incelemek için "değerli bir model" haline geldiğini belirtiyorlar.

Cambridge Üniversitesi'nde DNA onarımı ve yaşlanma üzerine çalışan Profesör Gabriel Balmus, BBC'ye yaptığı açıklamada keşfin heyecan verici olduğunu ve kemirgenlerin neden bu kadar uzun yaşadığını anlamada "buzdağının sadece görünen kısmı" olduğunu söylüyor.

Prof. Balmus, "Çıplak kör farenin biyolojisini tersine mühendislikle çözebilirsek, yaşlanan toplumun çok ihtiyaç duyduğu bazı tedaviler geliştirebileceğimizi düşünüyorum" diyor.

Yeni keşiflere ileriye dönük bir bakış açısı sunan bir akademik inceleme türü olan Perspective'deki ilgili bir makalede, biyolog John Martinez şöyle diyor:

Chen ve ekip arkadaşlarının bulguları, çekirdekteki çıplak kör fare cGAS'inin uzun yaşamı etkileyen beklenmedik rolünü açıklıyor. cGAS'ın hem kısa hem de uzun ömürlü diğer organizmaların çekirdeğinde oynayabileceği rolleri belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekecek ama cevap başlangıçta tahmin edilenden çok daha karmaşık olabilir.