Uzmanlara göre su zammı doğrudan Türkiye'nin yeni fiyat politikasıyla ilgili

Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği Başkanı Mahmut Özçınar’ın “Enerji maliyetlerindeki artış, Türkiye’den gelen suyun fiyatını da etkiliyor” yönündeki açıklaması, kamuoyunda su fiyatlarına ilişkin tartışmaları yeniden alevlendirdi. Ancak uzman değerlendirmeleri ve teknik veriler, yapılan bu açıklamanın eksik bir temele dayandığını ortaya koyuyor.

TÜRKİYE’DEN GELEN SUYA YÜZDE 86 ZAM

Bilindiği üzere Türkiye’den KKTC’ye denizaltından borularla taşınan içme suyunun ton başına belediyelere satış fiyatı, son bir yıl içerisinde 9,80 TL’den 18,28 TL’ye yükseltildi. Bu artış oranı, yaklaşık yüzde 86’ya denk geliyor. Artış, doğrudan Türkiye tarafından belirlenen satış tarifesine dayalı olarak uygulanıyor.

Özçınar’ın açıklaması, bu ciddi artışın enerji maliyetlerinden kaynaklandığını ima ediyor. Ancak konuya ilişkin teknik analizler, bu gerekçenin fiyat artışını tam olarak açıklamakta yetersiz kaldığını gösteriyor.

KKTC’DE ENERJİ MALİYETLERİ GERÇEKTEN YÜKSELDİ

KIB-TEK’in akaryakıtla çalışan santraller üzerinden sağladığı elektrik üretimi nedeniyle, KKTC’deki enerji fiyatlarında son yıllarda ciddi artışlar yaşandı. Elektrik zamları belediyelerin su arıtma, pompaj ve dağıtım süreçlerindeki maliyetlerini artırıyor. Bu durum, suyun vatandaşa ulaştırılmasındaki toplam maliyet üzerinde etkili.

Ancak bu artışlar, Türkiye’den gelen suyun temel tedarik fiyatına doğrudan yansıyan bir faktör değil.

ENERJİ ETKİSİ DOĞRUDAN DEĞİL, DOLAYLI

Su arıtma tesislerinin işletilmesi, dağıtım hatlarının çalıştırılması gibi işlemler enerjiye bağlı olduğu için, KKTC’deki belediyelerin su hizmet maliyetleri enerji artışlarından doğrudan etkileniyor. Bu noktada Özçınar’ın açıklaması teknik olarak geçerli kabul edilebilir.

Ancak Türkiye’den gelen suyun fatura bedelindeki artışın kaynağı, esasen Türkiye Cumhuriyeti’nin belirlediği yeni fiyatlandırma politikasıdır. Dolayısıyla enerji maliyetleri bu artışta yalnızca dolaylı bir etken olabilir.

SİYASİ VE EKONOMİK BOYUT GÖZ ARDI EDİLİYOR

Uzmanlar, Özçınar’ın açıklamasının teknik bir gerekçeyi öne çıkararak, suya yapılan zammın siyasi ve merkezi ekonomik kararlarla bağlantısını gölgelediğini belirtiyor. Türkiye’den gelen suyun fiyatının neredeyse iki katına çıkması, enerji maliyeti gibi tekil bir parametreyle açıklanamayacak ölçüde yüksek.

ŞEFFAFLIK VE İŞBİRLİĞİ ÇAĞRISI

Sektör temsilcileri, Türkiye ile su temini konusunda yapılan anlaşmaların ve fiyat belirleme süreçlerinin kamuoyuyla açık şekilde paylaşılması gerektiğini savunuyor. Belediyelerin ise, bu artışların halkın faturalarına minimum düzeyde yansıması için merkezi hükümetten destek alması gerektiği vurgulanıyor.

Öte yandan, su maliyetlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak adına yerel kaynakların daha verimli kullanımı, enerji tasarruflu altyapılar ve uzun vadeli su politikaları geliştirilmesi gerektiği de sıkça dile getiriliyor.