Enerji Dairesi ile Enerji Üst Kurulu yasası hazır ama iki yıldır mecliste yatıyor!

İki kritik yasa adeta mecliste kayboldu.

“Enerji Dairesi Yasası” ve “Enerji Üst Kurulu Yasası” enerji sektörünü kurumsal ve düzenleyici açıdan yönetecek yapılar açısından çok kritik düzenlemeler içermesi bekleniyor.

Enerji Dairesi Yasası, enerji politikalarının hazırlanması, uygulanması, izlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu teknik bir dairenin kuruluşunu ve işleyişini belirleyen yasa…

Yasai enerji arz-talep projeksiyonları yapma; Yatırım alanlarını belirleme; Yenilenebilir enerji politikalarını uygulama; Lisans, denetim ve izin süreçlerini yönetme; Verimlilik, tasarruf, fiyatlandırma gibi alanlarda strateji üretme gibi temeli yani sadece elektrik üretmekle sınırlı kalmayan, genel politika üreten bir teknik yapıyı hedefliyor.

Bunun yanı sıra bakanlıkların yükünü azaltma, teknik karar alma mekanizmasını güçlendirme, Enerji verimliliği, güneş enerjisi, atık enerji gibi alanlarda uzmanlaşmanın da önünü açöası beklenen bir yasa…

KKTC’de enerji ile ilgili konular parça parça birçok kurumun arasında dağılmış durumda…

Enerji Dairesi ile bu dağınıklığı toparlayan teknik bir yapının oluşması; enterkonnekte bağlantılar, enerji projeksiyonları gibi işlerin koordineli yapılabilmesi hedefleniyor…

ENERJİ ÜST KURULU YASASI NEDİR?

Enerji Üst Kurulu Yasası, enerji sektörünü düzenleyen, denetleyen ve yönlendiren bağımsız veya yarı-bağımsız bir düzenleyici kurulun hukuki temelini oluşturacak bir yasa…

Elektrik tarifelerinin denetlenmesi ve onaylanması; Kıb-Tek gibi üretici ve dağıtıcı kurumların maliyet yapısının incelenmesi; Tüketiciyi koruma, fiyat artışlarını kontrol etme; Serbest piyasa mekanizmaları gelişirse lisans verme, bu kapsamda olası rekabeti denetleme gibi ülkemiz nezdinde oldukça “tartışmalı” alanları düzenlemesi bekleniyor….

Söz konusu yasalar, siyasi müdahaleleri azaltması, kararları teknik ilkelere dayandırması;  Tüketici haklarını güvence altına alması ve uzun vadeli yatırım planları için güven ortamı oluşturması için de son derece gerekli…

KIB-TEK’in tarifeleri yıllardır tartışmalı şekilde belirleniyor.

Fiyatların nasıl belirlendiği, sübvansiyonlar, özel sektör lisansları gibi konularda bağımsız bir düzenleyici kurulun varlığını tescillemesi beklenen ve vadedilen ilgili yasa, yani Enerji Üst Kurulu’un, bu belirsizlikleri ortadan kaldırması umuluyor…

Enerji Üst Kurulu Yasası ile Enerji Dairesi Yasası’nın enerji alanında teknik uygulama ve koordinasyonda parçalı yapıyı toplaması, veri ve planlama üretmesi, potansiyel enerji piyasasını düzenlemesi, denetlemesi, fiyatları, yatırımları ve tüketici haklarını denetlemesi bakımından en kritik yasalar olarak görülüyor…

Kıbrıs Postası’nın edindiği bilgiye göre “Enerji Dairesi Yasası” ve “Enerji Üst Kurulu Yasası” ilgili bakanlık tarafından tam iki yıl önce tamamlandı ve meclise gönderildi. Ancak bir türlü Nisan 2022’den beri komiteye ve dolayısıyla Meclis Genel Kuruluna gelmiyor.

HÜKÜMET PROGRAMINDA “ENERJİ BAŞLIKLARINI” HATIRLAYALIM

KKTC hükümet programında Ekonomi ve Enerji Bakanlığı altında enerji verimliliği ve enerjiye dair yer alan vaatleri şunlar;

• Enerji Verimliliği Yasası’nın kısa vadede tamamlanması sağlanacaktır.
• Bu yasa ile enerji israfının önlenmesi ve sürdürülebilir enerji kullanımı hedefleniyor.
• Elektrik enerjisi politikası, 10 yıllık bir master plan dahilinde oluşturulacak.
• Kıb-Tek yapısal olarak güçlendirilecek.
• Fiyat düzenlemeleri, Kıb-Tek’in sürdürülebilirliğini koruyacak şekilde yapılacak.
• Sanayi, tarım, turizm gibi sektörler için indirimli tarifeler uygulanacak.
• Kıb-Tek’in üretim kapasitesinin artırılması amacıyla:
• Mevcut üretim modeli kapsamında ilave yatırımlar yapılacak.
• Teknecik Santrali’nin kapasitesi artırılacak.
• Türkiye ile yapılan anlaşmalar doğrultusunda üretim birimlerinin tahsisi sağlanacak.

YENİLENEBİLİR ENERJİ VE YEŞİL MUTABAKAT

• Yeşil Mutabakat Strateji Belgesi hazırlanacak.
• Serhatköy GES sahası, yüksek gerilim bağlantılı GES merkezine dönüştürülecek.
• Makine hatlarının gaz çevrimine dönüştürülmesi çalışmaları başlatılacak.
• Tüm atıkların elektrik enerjisi üretiminde kullanılmasına yönelik Kamu-Özel İşbirliği modeli oluşturulacak.

ALTYAPI VE ŞEBEKE YATIRIMLARI

• İletim ve dağıtım ağları nüfus artışı ve ekonomik büyüme öngörülerine göre güçlendirilecek.
• Yeni ve teknolojik yatırımlar yapılacak.
• Türkiye’den kablo ile elektrik enterkonnekte bağlantı çalışmaları sonuçlandırılacak.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ YASASI NEDİR, NEYİ AMAÇLAR?

Enerji Verimliliği Yasası, hem kamu kurumlarının hem de özel sektörün enerji tüketimini azaltmak, enerji kullanımını daha planlı ve bilinçli hale getirmek için hazırlanır. Bu yasa, birçok alanı kapsıyor;

Binalarda enerji tasarrufu: Yeni yapılacak binalarda ısı yalıtımı, aydınlatma sistemleri, pencere camları gibi konularda enerji tüketimini azaltıcı standartlar getirilir. Eski binaların verimlilik açısından iyileştirilmesi teşvik edilir.

Sanayide verimlilik uygulamaları: Fabrikaların üretim hatlarında enerji kayıplarını azaltacak yöntemler uygulanır. Geri dönüşüm, atık ısı kullanımı gibi yöntemler özendirilir.

Ulaşımda tasarruf: Yakıt tüketimini düşüren toplu taşıma, elektrikli araçlar gibi çözümlere destek verilir.

Kamu kurumları örnek olacak: Devlet daireleri, okullar ve belediyeler enerji verimliliği konusunda öncü olmak zorunda kalacak. Yüksek fatura ödemek yerine, tasarrufa gidecekler.

Enerji verimliliği denetimleri: Kurumların enerji kullanım alışkanlıkları denetlenecek, belirli hedeflere ulaşmaları istenecek.

Vatandaşa teşvik: Düşük enerji tüketen ev aletleri, yalıtım malzemeleri veya güneş enerjisi sistemleri gibi yatırımlar için vatandaşa teşvikler getirilebilecek.

Enerji Verimliliği, sadece bir tasarruf önlemi değil, aynı zamanda ülkenin enerji geleceğini şekillendirecek stratejik bir adım. Hem bireyler hem işletmeler hem de devlet bu süreçten kazançlı çıkar.