Okandan: Ocak 2024'ten, Ağustos 2025'e maaş nitelikli transfer harcamaları yüzde 80 arttı!

Eski Enerji ve Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı Erkan Okandan, Kıbrıs Postası TV’de Canan Onurer’in sunduğu "Sabahın Haberleri" programına konuk oldu.

Programda ilk olarak Okandan, Maliye Bakanlığı’nın TL ve döviz cinsinden toplam 2 milyar TL, 25 milyon Dolar, 15 milyon Euro ve 15 milyon Sterlin borçlanmaya gitmesini değerlendirdi. Bakanlığın, 19 Eylül itibarıyla daha önceki borçlanmaların geri ödemesinin geldiğini belirten Okandan, bu nedenle borçlanmanın süreceğini söyledi.

"2025'TE AÇIKLAMACAK TARİHİ BÜTÇE AÇIĞI VE 2026'YA SARKAN BORÇLANMALARLA BİRLİKTE 'DENK BÜTÇE' SÖYLEMİ GERÇEKÇİ DEĞİL"

Yapılacak borçlanmanın geri ödemesinin 9 Ocak 2026’ya kalacağını ifade eden Okandan, sadece Kasım 2025’te 5-6 milyar TL’lik borç ödemesi yapılacağını vurguladı.

Aylık geliri 6-7 milyar TL olan bir yapının borçlanmaması ihtimal dışı olduğunu söyleyen Okandan, “2025’te açıklanacak tarihi bütçe açığı ve 2026’ya sarkan borçlanmalarla birlikte Maliye Bakanı’nın ‘denk bütçeye ulaşacağız’ söylemi gerçekçi değildir” dedi.

"GELİRİN SADECE YÜZDE 20'Sİ VERGİ OLARAK TOPLANIYOR, HASBELKADER TOPLANAN BU VERGİLER DE ADİL DEĞİL"

Vergi toplama kapasitesine de değinen Okandan, 2023 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 20,48’i kadar vergi toplandığını, bu oranın oldukça düşük olduğunu söyledi. Avrupa Birliği’nde bu ortalamanın yüzde 40 olduğuna dikkat çeken Okandan, toplanan vergilerin de adil dağılmadığını kaydetti.

Dolaysız vergi olan kurumlar vergisinin geçmiş yılın cirolarına göre hesaplandığını ve 2025’te iki taksit halinde ödendiğini söyleyen Okandan, buna rağmen kurumlar vergisi gelirlerinin reel olarak dolaylı vergi niteliğindeki Fiyat İstikrar Fonu’ndan (FİF) yaklaşık 400 milyon TL daha düşük olduğunu ifade etti.

Gerçek ve tüzel kişilerin hem kurumlar vergisi hem de dolaylı vergi niteliğindeki FİF yükümlülüklerini yerine getirdiğini belirten Okandan, kurumlar vergisinin kendi iç dağılımında da ciddi sorunlar bulunduğunu kaydederek, bu noktada verginin yaklaşık yarısının bankalar tarafından ödendiğini vurguladı.

Gelir toplamadaki yetersizliklerin yanı sıra giderlerdeki kronikleşmiş maaş nitelikli transferler ve disiplinsiz harcamaların bütçe açığını artırdığına dikkat çeken Okandan, bu yapının kamu maliyesinde sürdürülebilir bir denge yaratmadığını ifade etti.

"OCAK 2024'TEN, AĞUSTOS 2025'E MAAŞ NİTELİKLİ TRANSFER HARCAMALARI YÜZDE 80 ARTTI"

Ocak 2024’ten Ağustos 2025’e maaş nitelikli transfer harcamalarının yüzde 80 arttığını belirten Okandan, “Böylesi bir artış dünyada hiçbir yerde yoktur. Bunun en büyük sebeplerinden biri kullanılan para birimidir. Kamu maliyesi bu enflasyonla mücadele edememektedir” dedi.

Bu sarmalın uzun süredir devam ettiğini söyleyen Okandan, önümüzdeki yıllarda da harcamaların enflasyonun üzerinde artabileceğini dile getirdi.

"ÜLKEDE YÜZDE 80 ORANINDA KAYIT DIŞI EKONOMİ VAR; KKTC, SEFALET ENDEKSİNDE DÜNYANIN EN SEFİL 9. ÜLKESİ"

Okandan, ayrıca Steve Hanke’nin sefalet endeksine de değindi.

Veriker KKTC’ye endekslendiğinde listede dünyanın en sefil 9. ülkesi konumunda olduğunu ifade eden Okandan, ülkede yüzde 80 oranında kayıt dışı ekonomi bulunduğunu ve bunun aynı zamanda Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) tarafında da dile getirildiğini belirterek, “Veriler ışığında objektif bir şekilde bakıldığında ülke maliyesi kötü bir durumdadır” diye konuştu.

"TL'NİN KULLANILDIĞI SÜRECE BÜTÇE DENKLİĞİNİN SAĞLANMASI ÇOK ZOR; BU BAĞLAMDA ATIMLAR ATILMALIDIR"

Programda son olarak olası çözüm önerilerini de değerlendiren Okandan, TL'nin kullanıldığı sürece bütçe denkliğinin sağlanamayacağını ifade etti. Bu bağlamda TL'nin kullanımı hakkında bir önlem alınması gerektiğini ifade eden Okandan, ülkenin de ithalat ağırlıklı bir ekonomi olduğuna da dikkat çekerek gelirler konusunda adım atılması gerektiğini vurguladı.