19 Ekim sonrasına kalan en zor dosya: Bütçe ve borçlar

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ekonomik göstergeler giderek daha kaygı verici bir tabloya işaret ediyor. Yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı, kamu çalışanlarının maaşlarını eritiyor; reel gelir hızla düşüyor. Asgari ücretlilerin durumu ise çok daha çarpıcı. Temel gıda ve barınma maliyetlerindeki artış, dar gelirli kesimlerin alım gücünü neredeyse sıfırlıyor.

Ülke siyaseti 19 Ekim’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimine kilitlenmiş durumda.

Meclis yeni yasama yılına dün seremonik açılışla girerken, bütçe konusundaki belirsizlik sürüyor. Hükümet ortakları ve siyasi kulislerde konuşulanlara göre, Cumhurbaşkanlığı seçimi tamamlandıktan sonra bütçe çalışmaları hız kazanacak ve seçim tarihine ilişkin takvim de netleşecek.

MALİYE’NİN BORÇ YÜKÜ 19 MİLYAR TL’YE DAYANDI

Ekonomideki kırılganlığın en somut göstergelerinden biri, Maliye Bakanlığı’nın hızla artan borç yükü…

2025 yılı içinde Maliye’nin aldığı borç miktarı yaklaşık 19 milyar TL’ye ulaştı.

11 Şubat–25 Ağustos arasında yapılan iç borç ihalesi sayısı 22’ye çıktı.

Haziran ayında KKTC Merkez Bankası üzerinden çıkılan döviz cinsinden borçlanma, 2,4 milyar TL’lik yeni bir halka daha ekledi.

Bu tablo, kamu maliyesinin sürdürülebilirliği konusunda soru işaretlerini artırıyor.

KREDİLER PATLADI: 164 MİLYAR TL’YE YÜKSELDİ

KKTC Merkez Bankası verileri de, halkın ve işletmelerin artan borçluluğunu gözler önüne seriyor. 2025 yılı Haziran sonu itibarıyla bankacılık sektörünün verdiği krediler, geçen yılın aynı dönemine göre %55 artarak yaklaşık 164 milyar TL’ye çıktı.

• İşletme kredileri: Mart sonunda 106 milyar TL iken, Haziran’da 120 milyar TL’ye yükseldi. Yıllık bazda %61 artış gösterdi ve toplam kredilerin %73’ünü oluşturdu.
• Tüketici kredileri: 28 milyar TL seviyesine çıktı; bir yılda %56 artış yaşandı.
• Kredi kartı borçları: 8,5 milyar TL’ye ulaştı; geçen yılın aynı dönemine göre %69 artış kaydetti.

Ekonomistler, tabloyu “borç–kredi sarmalı” olarak nitelendiriyor…  Artan borç ve yüzde 80’e varan kayıt dışı ekonomi nedeniyle 2026’dan itibaren hedeflenen denk bütçeye kısa vadede ulaşmanın zor olduğunu vurguluyor.

Cari açık ve borç stokundaki artışa dikkat çeken uzmanlar, vergi adaleti sağlanmadan ekonomik dengelerin kurulamayacağı görüşünde.

Hane halklarının krediye bağımlı hale gelmesi, ekonomik kırılganlıkları daha da artırıyor.

Seçim sürecine kilitlenen siyasi gündem, ekonomik sorunların ertelenmesine neden oluyor.

Ancak uzmanlara göre seçimden sonra hükümetin önünde çok daha ağır bir sınav olacak: yüksek borç stoku, bütçe açığı ve kredi balonunun kontrol altına alınması.