Güney Kıbrıs'ta hellim tartışması

Güney Kıbrıs’taki Avrupa Komisyonu Ofisi başkanlığını vekaleten yürüten Nikolaos Isaris, AB’nin Rum yönetiminin oluru ile Kıbrıslı Türk hellim üreticilerine 39,5 milyon Euro mali yardımda bulunarak haksız rekabet koşulları yarattığı gerekçesiyle 3 Ekim’de Rum Başkanlık Sarayı önünde protesto eylemine hazırlanan Kıbrıslı Rum sığır besicilerine sert cevap verdi.

Isaris, Fileleftheros’a verdiği özel söyleşide, AB’nin Güney Kıbrıs’taki hayvan besicileri ve hellim imalatçılarına sağladığı maddi yardımın yıllık ortalama 63 milyon euro olduğuna dikkat çekerek AB’nin Kıbrıslı Türklere verdiği toplam 39,5 milyon euroluk maddi yardımının yalnızca 6,5 milyonluk bölümünün Kıbrıslı Türk hellim üreticilerine gideceğini açıkladı.

Kıbrıslı Türklere yönelik mali yardımın, Rum sığır besicilerinin iddia ettiği gibi yüzde 100’ünün değil yüzde 16,5’inin menşe ismi korumalı ürün imalatı için harcanacağına dikkat çeken Isaris, bunun aksine Rum tarafındaki üreticilerin AB’nin birçok programından mali yardım aldığına dikkat çekti. Isaris, 2024’te Kıbrıslı Türklere aktarılmakta olan 6,5 milyon Euronun tamamının menşe ismi korumalı ürün olarak hellim imalatı dışında tarımsal kalkınma ve gıda güvenliği standartlarının iyileştirilmesi için de harcanacağını söyledi.

Isaris “Komisyon Kıbrıslı Türk üreticilere üretilen süt düzeyine göre doğrudan gelir desteği vermiyor. Yardım programı aracılığıyla, ürünleri AB’nin sağlık ve gıda güvenliği standartlarına uyabilsin diye yatırım ve teknik yardım ödeneği veriyor.” dedi.  

Menşe ismi korumalı hellim üretme lisansı alan sadece 3 Kıbrıslı Türk hellim imalatçısı olduğunu, onların da, AB’nin gıda güvenliği ve hayvan sağlığı standartlarına henüz uymadıkları için şu anda AB pazarına erişimi olmadığını belirten Isaris, an itibarıyla sadece lisanslı 60 Kıbrıslı Rum hellim imalatçısının AB pazarına erişime sahip olduğunu, bunun da Rum üreticilere rekabet avantajı sağladığına vurgu yaptı.

Nikolaos Isaris, Güney Kıbrıs’taki 60 hellim imalatçısı ve hayvan besicilerinin AB’nin Ortak Tarım Politikası programından, yılda ortalama 63 milyon Euro ödenek aldığını belirtti. Ortak Tarım Politikası’nın toplam stratejik planının 2023-2027 dönemi için toplam 452 milyon 358 bin Euro olduğunu  kaydeden İsaris, bu meblağın 372 milyon 700 bin 535 Eurosunun AB finansmanından geldiğine işaret etti.

Nikolaos Isaris, menşe ismi korumalı hellim ürünü standart ve gereklerinin Kıbrıslı Türkler için de Rumlar için de aynı olduğuna ve Kıbrıslı Türk imalatçıların, ürünlerini AB piyasasına Yeşil Hat üzerinden ihraç edebileceğine işaret etti.