AB Raporu: Güney Kıbrıs’ta kentler kalkınıyor, kırsal terk ediliyor

Avrupa Komisyonu’nun Güney Kıbrıs’ın Gayrisafi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYİH) 2025’te yüzde 3, 2026’da da yüzde 2,5 artacağını öngördüğü ancak kalkınmanın menfaatlerinin adil paylaşılmadığını ortaya koyduğu bildirildi.

Haravgi “Kentler Kalkınıyor Kırsal Terk Ediliyor” başlıklı haberine göre, AB’nin “Avrupa Yarıyıl Bahar Paketi” raporunda Güney Kıbrıs’ta kentlerin süratle kalkınırken kırsal kesimin olduğu yerde, çağdaş altyapılardan ve ilerlemeyle ilgili gerçek fırsatlardan mahrum kaldığına yer verdi.

Raporda istihdam Rum toplumundaki eşitsizliğin karakteristik göstergesi olarak nitelendirildi ve istihdam olanaklarının herkes için eşit olmadığı, kent merkezlerinde istihdam oranı yüzde 80,3’e dayanırken tarımsal bölgelerde bunun yüzde 77,9’da kaldığına işaret edildi. Raporda istihdamda cinsiyetler arası dengesizlik bulunduğu da belirtildi.

Akademik eğitim oranı 30-64 yaş arası erişkinlerde yüzde 64,4’e ulaşıyor, ancak kentlerdeki oran yüzde 57, kenar mahallerdeki oran yüzde 46,2, kırsalda ise yüzde 37,6. Bu oranlar Güney Kıbrıs’ta coğrafi kökenin eğitim ve sosyal haraketlilik fırsatlarını etkilediğini gösteriyor.

Nüfusun yüzde 51,4’ü temel ya da üst düzey dijital yeteneğe sahip, kentlerdeki dijital yeterlilik oranı yüzde 47,5 (Kırsaldaki oranın daha yüksek olduğu belirtildi ancak oran verilmedi).

Kırsaldaki gündelik hayatın çok demode olduğu, kırsaldaki sakinlerin kentlerdeki temel hizmetlerden bile mahrum kaldığı belirtilerek, kişilerin 10 dakika içerisinde hastaneye ulaşma imkanının kentlerde yüzde 79,7 kırsalda ise yüzde 9,4 olduğu belirtildi. Okullara 15 dakika içerisinde ulaşım olanağının kentlerde yüzde 56 iken kırsalda yüzde 18 olduğu kaydedildi.

Rapora göre kentler ve kırsal arasındaki rekabet düzeyi, hareketliliğin ve temel hizmetlere erişebilirliğin geliştirilmesi şartıyla güçlendirilebilir, buna rağmen hizmet sektörünün kentlerde yoğunlaşması ve desantralizasyon için stratejik plan olmaması dengesizliği azaltmak yerine artırıyor.

Raporda Güney Kıbrıs’ın kritik bir kavşakta olduğu, ya kırsala özlü destek vererek toplumsal açıdan adil bir kalkınmaya gideceği ya da ilerlemenin sadece imtiyazlı kentsel katmanlarda olacağı iki vitesli bir modelde kalacağı sonucuna yer verildi.