Güney Kıbrıs'ta hellim tescilinde kriz: Bakanlığın notu “ürünün kimliğini zedeliyor” tepkisi

Rum Ticaret, Sanayi ve Turizm Bakanlığının, Meclis Tarım ve Doğal Kaynaklar Komitesine yönelik bilgilendirme notunun ciddi sıkıntılara neden olduğu belirtildi.

Fileleftheros gazetesi “Hellimin Temeline Bomba” başlıklı haberinde, Ticaret, Sanayi ve Turizm Bakanlığının, “Coğrafi İşaretler” ile ilgili yasa tasarısının görüşülmesi çerçevesinde Rum Meclisi Tarım ve Doğal Kaynaklar Komitesine gönderdiği bilgilendirme notunun ciddi sıkıntılara neden olduğunu yazdı.

Ticaret Bakanlığının tutumunun, belgenin içeriğinin Menşe İsmi Korumalı (POP) ürün olarak tescil edilen hellimin özünü ve kimliğini etkileyebileceğini yazan gazete, bunun ayrıca geleneksel Kıbrıs ürününün, MİK kimliğinin temeline bomba koyduğunu belirtti.

Habere göre ilgili belgede, “Kıbrıs standardı CYS 94: 1985’in öngörülerinin, söz konusu MİK ürününün hükümleriyle farklılık gösterdiğine” işaret edilirken “1985 prototipi temelinde bugün üretilecek ürünün, MİK spesifikasyonlarını karşılamadığını, MİK olarak tescillenmesinin ve 'hallumi/hellim' ismini taşımasının mümkün olmadığına” da vurgu yapıldı.

Bu görüşün, resmi politika olarak benimsenmesi halinde, bunun; bugün piyasada dolaşan binlerce ton hellimin, Avrupa spesifikasyonu kapsamında olmadığı anlamına geldiğini yazan gazete, Ticaret Bakanlığının, keçi-koyun sütü oranlarının düzenlenmesine ilişkin uygulamanın “Menşe İsmi Korumalı” ürün konusunda yetkili merci olan Tarım Bakanlığı yerine, doğrudan Ticaret bakanlığı kararnameleriyle sürdürülmesinin hem hukuken hem de idari açıdan yanlış olduğunu ortaya koyduğunu belirtti.

Bahse konu belgede, Ticaret Bakanlığının, Tarım Bakanlığına düzenleyici bir yetki devri yapılmasını önerdiğini belirten gazete, böylece geçiş dönemine ilişkin teknik ayrıntılarının düzenlenmesinin, Ticaret Bakanlığı tarafından değil, MİK yetkili kurumu olan Tarım Bakanlığı tarafından yapılmasının sağlanacağını belirtti.

Gazete bu düzenlemenin; kurumsal düzenin ve hukuki güvenliğin yeniden tesis edilmesi açısından gerekli olarak addedildiğini de yazdı.

Ek olarak yasa tasarısına özel bir madde eklenmesinin de önerildiğini yazan gazete, bu maddenin Tarım Bakanlığına, keçi-koyun sütü oranları, geçiş sürecinde özel uyum süreciyle ilgili konularda kararnameler çıkarması yetkisi vereceğini belirtti.

Ortaya çıkan temel soru işaretinin, “devletin, Ticaret Bakanlığı aracılığıyla, 1985 prototipiyle üretilen ürünlerinin MİK olmadığını kabul ederken hellim ismini nasıl koruyacağı” şeklinde olduğunu yazan gazete, buna eş zamanlı olarak Ticaret Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı arasında çelişen yetkilerin, hukuki ve idari açıdan karmaşa yarattığını ayrıca MİK statüsünün Avrupa düzeyindeki geçerliliğini zayıflattığını ve özellikle AB 2024/1143 sayılı yeni yönetmenlik uyarınca artan denetimler karşısında ürünün uluslararası pazarlardaki sürdürebilirliğini tehdit ettiğini belirtti.

Ticaret Bakanlığının sunduğu bu belgenin hukuki açıdan net olmasına karşın, hellimin MİK ürünü olarak yönetiminde yıllardır süregelen derin bir kurumsal uyumsuzluğu da ortaya koyduğunu yazan gazete, Avrupa Birliğinin sıkı denetimler, şeffaflık ve tek bir otorite altında yönetim talep ettiği bir sırada Güney Kıbrıs’ın iki farklı yaklaşım sergilemesinin yalnıza hellimin ticari itibarını değil aynı zamanda hukuki varlığını da riske attığını belirtti.