15 milyon kişilik araştırma: Ruh sağlığı sorunları kime aşık olacağınızı nasıl etkiliyor?

Avrupa ve Asya'dan yaklaşık 15 milyon kişi üzerinde yapılan bir araştırma, psikiyatrik bozukluğu olan kişilerin aynı rahatsızlıktan muzdarip biriyle evlenme ihtimalinin, bu sorunu yaşamayan biriyle evlenme olasılığından daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Bu eğilim nesiller ve kültürler arasında da tutarlılık gösterdi.

Bulguları hakemli dergi Nature Human Behaviour'da yayımlanan çalışmada Tayvan, Danimarka ve İsveç'teki kişilerden elde edilen veriler kullanıldı.

Çiftlerde bu 9 psikiyatrik bozukluktan birini taşıyan kişilerin oranı incelendi: şizofreni, bipolar bozukluk, depresyon, anksiyete, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), otizm, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), madde kullanım bozukluğu ve anoreksiya nervoza.

Bilim insanları, bir kişide psikiyatrik bozuklukların ortaya çıkmasına neyin yol açtığını kesin bir şekilde bilmese de genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığını düşünüyorlar.

Laureate Beyin Araştırmaları Enstitüsü'nde popülasyon ve genetik çalışmalar yürüten, makalenin ortak yazarı Chun Chieh Fan, bilimsel dergi Nature'a yaptığı açıklamada şöyle diyor:

Ana sonuç, bu örüntünün ülkeler, kültürler ve tabii ki nesiller boyu geçerli olması.

Psikiyatrik tedavide son 50 yılda meydana gelen değişikliklerin bu eğilimi değiştirmediğini de sözlerine ekliyor.

9 psikiyatrik rahatsızlıktan sadece OKB, bipolar bozukluk ve anoreksiya nervoza ülkeler arasında farklı örüntüler gösterdi. Tayvan'da evli çiftlerin ikisinde de OKB olma olasılığı, İskandinav ülkelerindeki çiftlere göre daha yüksekti.

Araştırmacılar verileri 1930'lardan 1990'lara kadar 10'ar yıllık aralıklarla doğum kümelerine ayırdı. Bu sayede özellikle madde kullanımıyla ilgili rahatsızlıkları olanlarda, eşlerin ikisine de aynı tanı konması ihtimalinin her 10 yılda biraz daha arttığı saptandı.

Çalışmada ayrıca aynı sorundan muzdarip iki ebeveyne sahip çocukların, bu rahatsızlığa yakalanma olasılığının iki kat daha fazla olduğu tespit edildi.

Gözlemsel nitelikteki çalışma, psikiyatrik bozukluğu olan kişilerin neden sıkça birbirleriyle eşleştiklerini kesin bir şekilde açıklayamasa da araştırmacılar, buna dair birkaç olası neden öne sürüyor.

Nature'a konuşan Dr. Fan "Belki de ortak acıları nedeniyle birbirlerini daha iyi anlıyorlar, bu yüzden birbirlerini çekici buluyorlar" diyor.

Dr. Fan, insanların kendilerine benzeyen kişilerden etkilenebileceğini ya da ortak bir çevrenin partnerleri birbirine daha çok benzetebileceğini öne sürüyor. Ayrıca psikiyatrik bir rahatsızlığa sahip olmanın yarattığı toplumsal damganın, kişinin eş seçme olanaklarını daralttığını da ekliyor.

Farklı psikiyatrik bozuklukların yaygınlığı Birleşik Krallık'ta değişkenlik gösteriyor.

Ruh sağlığı alanında faaliyet gösteren yardım kuruluşu Mind'a göre, İngiltere'de kişilerin yaklaşık 4'te biri her yıl bir tür ruh sağlığı sorunu yaşıyor.

İngiltere'de herhangi bir hafta içinde yetişkinlerin yaklaşık yüzde 3'ü depresyon, yüzde 6'sı da yaygın anksiyete bozukluğundan muzdarip.