“R-0” kaç dediniz? Pardon?

Kıbrıs Genç TV’de önceki geceki programında oldukça değerli iki konuğum vardır. Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan ile TDP Genel Sekreteri Dr Halil Hızal. Dr Hızal ile ağırlıklı olarak Korona virüsünü konuştuk ve Halil bey önemli bir noktaya dikkat çekti. Salgının R 0 değerinin kaç olduğunun son derece önemli olduğunu ve 1 rakamının altına düşmediği sürece salgının tehlikenin devam ettiğini, sonuçların negatif çıkmasının bir anlam ifade etmediğini söyledi. Kıbrıs Postası’nda dün sabah ki yayınımda da bu konuya dikkat çektim ve gündeme getirdim. Belki Sağlık Bakanlığı belki de Başbakanlık konuyu fark etmiş olacak ki Başbakan bu konuyla ilgili bir açıklama yaparak R 0 değerinin 1 rakamının altına düştüğünü açıkladı.

Başbakan Tatar’ın bunu hangi bilimsel verilere dayanarak açıkladığını bilemem zaten son derece kısa bir açıklama yaptı ama eğer gerçekten 1 rakamının altına düşmüşse salgın şu an için ülkemizde bitti demektir.

Başbakan Tatar beni yanlış anlamasın ama ben bu sonuçları yeteri kadar tatmin edici bulmuyorum. Bu konu çok ciddi bir konudur aman Ersin Bey yaş tahtaya basmasın.

Açıklamalar tamam değil bakın uyarıyorum. PCR testlerinin % 25 yanılma payı var. Dahası Lefkoşa Belediye çalışanlarında 10 kişi pozitif sonra negatif çıktı. Bu insanlarla ilgili herhangi bir takip yapılmadı. Bunlar hep tehlike. Rum tarafında sayı yükselirken biz de sayının hep negatif çıkması da düşündürücüdür. Bakın net söylüyorum eğer bu toplum bağışıklık sağlamamışsa bu hastalığa ayvayı yediğimizin daniskasıdır.

Benden söylemesi!

400 bin nüfusu olan bir ülke de 9 bin test yaparak R 0 değeri 1 rakamının altındadır diye kimse açıklama yapamaz. Bu çok büyük sorumluluktur.

R-0 DEĞERİ 1’İN ALTINDA MI GERÇEKTEN?

Peki gerçekten öyle mi? Yani bu açıklamayı Başbakan Tatar yerine Sağlık Bakanı Ali Pilli’nin ya da Konsey Başkanı Dr. Siber’in açıklamasını ben tercih ederdim. Zira birkaç gün sonra yapılacak testlerde ardı ardına 4-5 vaka çıkarsa başbakan yalan söylemiş durumuna düşecek ve Başbakan tartışma konusu olacak. Keşke bu inisiyatifi bir başkası üstlenseydi başbakan yerine. Çünkü bu açıklama birkaç cümle olmasına rağmen çok ama çok önemli bir açıklamadır.

Siz bir nevi salgının ortadan kalktığını söylüyorsunuz ve bu söylem gerçekten doğruysa evet çok önemli bir açıklamadır. Ama sonrasında bu açıklamanın altında kalmak da var. İşte o zaman eleştiri tahtasında bir başkası yerine Başbakan olmuş olacak.

R-0 Sayısı Neden Önemli?

R-0 sayısı, bir salgının gidişatı hakkında bize ön bilgi verebilmesi açısından büyük öneme sahip:

R 0 değeri 1'den küçükse, her bir enfeksiyon, ortalamada 1'den az sayıda yeni enfeksiyona yol açabiliyor demektir. Bu durumda viral enfeksiyonlar giderek sönümlenecek ve salgın duracaktır. R 0 değeri 1 ise, her bir enfeksiyon, ortalamada 1 diğer enfeksiyona yol açıyor demektir. Bu durumda hastalık varlığını koruyacak; ama ne salgına dönüşecek ne de sönümlenecektir.

R0 DEĞERİ DİKKATLİ OKUNMALI!

R 0 değeri ile ilgili dikkatli olunması gereken birçok detay bulunuyor. Örneğin bu sayının geçerli bir sayı olabilmesi için, bir popülasyondaki insanların tamamının hastalığa açık olması gerekiyor. Yani, R 0  sayısından söz edebilmemiz için:

O hastalığa karşı kimse aşılanmamış olmalıdır,

O hastalığı daha önce kimse atlatmamış olmalıdır,

O hastalığı kontrol etmenin basit bir yolu bulunmamalıdır.

Dikkatinizi çekecek olursa, aşina olduğumuz hastalıkların ezici çoğunluğu bu üç unsurdan en az bir tanesini, tıp ve modern bilim sağ olsun, ihlal etmektedir ve bu nedenle R 0   değerlerinden pek söz edilmez. https://evrimagaci.org/bir-hastaligin-temel-bulasicilik-ve-ureme-katsayisi-r0-degeri-nedir-nasil-hesaplanir-8377

R0 DEĞERİ SALGIN BOYUNCA DEĞİŞEBİLİR!

Ayrıca bu sayının bir salgın boyunca değişebildiği, dolayısıyla düzenli olarak takip edilmesi gerektiği hatırlanmalı. Daha yüksek R 0   değeri, daha "kötü" bir salgına işaret etmek zorunda değil! Örneğin sezonluk gribin R 0  değeri 1.3 civarında; ancak her yıl milyonlarca insanı hasta ediyor. SARS ise, 2-5 arasında olan öldürücülük oranıyla, dediğimiz gibi sadece 8.000 kişiyi hasta etti. Dolayısıyla R 0           , bir hastalığın yayılma hızına, öldürücülüğüne, vb. diğer kritik faktörlere yönelik bilgi vermiyor. https://evrimagaci.org/bir-hastaligin-temel-bulasicilik-ve-ureme-katsayisi-r0-degeri-nedir-nasil-hesaplanir-8377

******************

Günün Sözü

Benvolio: Beni dinle ve onu düşünme, unut!

Romeo: Öğret bana, nasıl unutulur düşünmek?

Romeo ve Juliet, William Shakespeare