Emekliye yüzde 48,5 ödenebilecek mi?

İstatistik Kurumu Başkanı İrfan Tansel Demir’i uzun yıllardır tanırım. Düzgün adamdır. Bildiğiniz gibi Ekim ayı hayat pahalılığı %1,92 olarak açıklandı. Bu orana ben de inanmayanlardanım ama Tansel Demir yalan yapacak adam da değildir onu da biliyorum. Hayat pahalılığını belirleme kıstaslarında belli ki bir sıkıntı var. Çünkü KKTC’de hayat ucuzlamadı ki bu oran çıksın. Türkiye bizden daha ucuz olmasına karşın onlarda bile %3,5’larda bir rakam çıktı. Bizde ne et ne tavuk ne süt ne yumurta ne da temel tüketim maddeleri ucuzladı ki bu rakam doğru çıksın.

Aksine KKTC’de temel tüketim maddeleri başta olmak üzere birçok emtia pahalı oldu. Alın size bir örnek mesela pirinç 70 lira oldu. Zamlandı. Hani şu bildiğimiz Allah’ın pirinci. Et tavuk balık bunlar hep pahalı oldu. Neye göre bir belirleme yapıyorlar bilmiyoruz ama bu belirleme kalemlerinde bir sıkıntı var bu besbelli.

Zaten sendikalara çağrı yapıldı gelin sepeti yenileyelim diye. Sendikalar bu daveti kabul etmediler. Onlar da kendi açılarından haklılar. Eylem yapınca bu davet geldi. Onların anlatması da böyle.

Maliye Bakanı Özdemir Berova geçtiğimiz hafta bende konuktu. Sana manşet vereyim ve yaz dedi. Ocak 2024 hayat pahalılığı %48,5 olacak dedi ve manşeti patlattık. Sonra aldı herkes kullandı. Hatta bu açıklamanın ardına Kamu-İş Başkanı Ahmet Serdaroğlu resmi başvuru yaparak asgari ücretin verilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulundu.

Asgari ücret bildiğiniz gibi yılda üç defaya kadar belirlenebilir, Aralık ayında belirlenmesini istiyorlar. Dün Kamu-İş Başkanı Ahmet Serdaroğlu bende konuktu. Yayın bir hayli iyi de izlendi. Çok mesaj geldi. Başkanın ifadesine göre 15 gün içerisinde yasaya göre komisyonun toplanması gerekiyor. Yani anlayacağınız bu komisyon toplanacak. Bir sonuç çıkar mı orasını bilemeyiz.

Ama Serdaroğlu’na göre yapılan zamların ardından Maliye Bakanı Berova’nın erkenden hayat pahalılığını açıklaması kötü oldu. Çünkü bu artışlar verilmeden bir zam furyası esecek. Serdaroğlu’na göre %48,5 artış demek enflasyonun da yükseleceği anlamına geliyor. Enflasyon demek zam demek. Hükümet tepeden tırnağa her şeyi zamlayacak demek, marketçi otelci sanayici, ticaretle uğraşan herkes daha Ocak 2024 gelmeden her şeyi zamlayacak. Bu nedenle erken açıklanmasını doğru bulmadı.

Haksız da sayılmaz. Hükümet de bir nevi iyi polisi oynuyor. Bakın elektriği %15 zamladık ama maaş artışını da kuvvetli yapacağız demeye getiriyorlar.

Hükümet hayatı ucuzlatamadığı için, enflasyonu da aşağı çekemediği için hayat pahalılığını yüksek veriyor. Belki sizin cebinize girecek para artacak ama alım gücünüz de düşmüş olacak. Yani cebinizde daha çok para olacak ama her şeyi zamlı alacağınızdan bu aldığınız artış size yetmeyecek.

ÇALIŞMA BAKANLIĞI ÖDEYEBİLECEK Mİ?

Bu konuyu muhtemelen yarın da işleyeceğim ancak güvenilir kaynaklardan gelen bilgilere göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Gardiyanoğlu emeklilere bu kadar yüksek bir artışı ödemekte zorlanacaklarını yakın çevresine söylüyormuş. Bakanla konuşmadım ama gelen bilgiler böyle. Hiç şüphe yok ki bu artışa en çok ihtiyacı olan sosyal sigorta emeklileri. Aldıkları maaş birçoğunun asgari ücretin altında. %48,5 maaş artışı ile ilk defa asgari ücreti ya yakalayacaklar ya biraz üstüne geçecekler.

ÖZEL SEKTÖR ÖDEYEBİLECEK Mİ?

Bir başka önemli soru da bu. Hayat pahalılığına yakın bir asgari ücret belirlenirse bu artışı özel sektör yani küçük işverenler ödeyebilecek mi? Muhtemelen ödeyemeyecekler ve kapatacaklar. Bu tehlike de var.

Öte yandan bu artışların da yapılması gerekiyor. Çünkü bu hayat şartlarına göre asgari ücretlinin de geçinmesi söz konusu değil. Hem işçiyi hem işvereni koruyan bir artış yapılması gerekiyor ki işveren de mağdur olup işçisini mağdur etmesin. Zira çok yüksek artışlar beraberinde işsizliği de tetikler. Ödeyemeyen işverenler mecburi işçi çıkaracaklar.

Unutmadan bir şeye de değinmek istiyorum. Ekim sonu hayat pahalılığı %1,92 ise nasıl olacak da ocak sonu hayat pahalılığı %48,5 çıkacak. Maliye Bakanlığı bir projeksiyon sonucunda buna ulaştığını anlattı. Bakalım gerçek hayat pahalılığı bize neyi gösterecek.

********************

Günün Sözü

Hacet yok hatırlatmasına seni hatıraların bir dakika bile çıkmıyorsun aklımdan koşar gibi yürüyüşün karanlıkta bir ışık gibi aydınlık gülüşün.

Attila İlhan