Atık pil sorunu büyüyor… Doğan Sahir: Kadmiyumlu pil 600 bin litre suyu kirletebilmektedir

Yeşil Barış Hareketi (YBH) Genel Sekreteri Doğan Sahir, Kıbrıs Postası’na özel açıklamalarda bulunarak, atık pillerin çevreye ve insan sağlığına etkilerine dikkat çekti.

YBH Genel Sekreteri Sahir, atık pillerin içerisindeki çeşitli kimyasal maddelerin çöp depolama alanlarında yeraltı sularına ve toprağa karışarak kirlilik yarattığını vurguladı.

Sahir, açıklamasına şöyle devam etti:

“Piller kullanım sırasında herhangi bir zarara yol açmasa da kullanımı bittikten sonra diğer çöplerle beraber atılırsa, dış kaplarının delinme olasılığı oluşuyor. Bu da içerdikleri metal ve kimyasal maddelerin toprağa ve suya karışmasına ve çevreyi kirletmesine yol açar. Aynı zamanda içerdikleri cıva ve kadmiyum gibi ağır metaller besin kaynaklarına karışarak insan ve çevre sağlığına da zarar verebiliyor. Pillerde bulunan insan sağlığına zararlı ağır metaller ve bazı kimyasallar, üzerinden ne kadar zaman geçerse geçsin değişime uğramamaktadır. Bu maddeler yağmur suyu ile birlikte yer altı sularına karışmakta ve hiç değişmeden vücudumuza girmektedirler. Sadece su ve hava yoluyla değil, doğaya karışan bu zararlı maddeler gıdalarımızı kirletmekte, bu yolla da vücudumuza girmektedirler. Çeşitli yollarla vücudumuza giren bu tehlikeli atıkların atılımları çok zor olduğundan vücudumuzda birikmektedirler. Bu birikimler, kanserler başta olmak üzere çeşitli ölümcül rahatsızlıkların ortaya çıkmasıyla insanların hayatını kaybetmelerine sebep olmaktadır.”

“KADMİYUMLU PİL 600 BİN LİTRE SUYU KİRLETEBİLMEKTEDİR”

“Kadmiyumlu pil bir olimpik havuzun üçte birini doldurmaya yeterli 600 bin litre suyu kirletebilmektedir” diyen Sahir, bunun ise yaklaşık 11 kişinin yıllık su ihtiyacına karşılık geldiğini kaydetti, “Yani, 600 ton eşittir 4 bin kişinin bir günlük su harcaması...” dedi.  

Sahir, “Ağır metaller toprağa ve oradan da yeraltı sularına karışırken, en başta toprak kullanılmaz hale gelir ve metallerin yarattığı su kirliliği sudaki ekosistemi alt üst eder. Etkilenen sadece su ekosistemi değil, aslında tüm ekosistemdir. Zaman içerisinde bu etkiler insanlar üzerinde de görülür. Atık pillerin sebep olduğu hastalıklar başında, nörolojik bozukluklar, merkezi sinir sistemi hastalıkları, kanser, böbrek ve karaciğer hastalıkları gelir. Pillerin içindeki tüm maddelerin zararı kimi zaman öldürücü boyuta ulaşabilir” açıklamasını da yaptı.

“BİR KÜÇÜK KALEM PİL 4 METREKARE TOPRAĞI KİRLETİRKEN, ÜRETİM YAPAMAZ HALE GETİRİR”

Sahir, “Pilin içerisindeki bu zararlı maddeler toprağa karışarak hayvanların yediklerinden, denizlere kadar ulaşarak balıklara kadar geçer ya da sulardan insan vücuduna karışır. Ayrıca bir küçük kalem pil 4 metrekare toprağı kirletirken, bu toprağı üretim yapamaz hale getirir. Toprağın içindeki canlıları öldürdüğünden, bu topraklardan uzun süre verim alınamaz. Bir küçük pil 4 m3 toprağı zehirler” ifadelerini kullandı.

“ATIK PİLLERİN TOPLANMASI İÇİN OLUŞTURULMUŞ ÇALIŞIR BİR SİSTEM NE YAZIK Kİ YOKTUR”

Ülkede atık pillerin toplanma aşamasında ne gibi uygulamaların mevcut olduğu hakkında da konuşan Sahir, şöyle devam etti:

“Ülkemizde atık pillerin toplanması için oluşturulmuş çalışır bir sistem ne yazık ki yoktur. Zaman zaman farkındalık ve duyarlılık yaratmak amacı ile bazı okullarda oluşturulan pil toplama kumbaraları söz konusu olmuştur. Bazı dernekler ve AB Bilgi Merkezi de benzer maksatlı bazı pilot projeler gereği, hatta Çevre Koruma Dairesi de bazı noktalara pil toplama kumbaraları yerleştirmişlerdir. Ne yazık ki bu girişimler yeterli altyapı ve süreklilik sağlanamaması nedeni ile sonuca ulaşamamıştır.”

“Pillerin tehlikeli zararlarını önlemek için toplamak yeterli değildir” ifadelerini kullanan Sahir, atık hale gelmiş pillerin onarılarak tekrar kullanımının mümkün olmadığını hatırlattı.

Sahir, “İnsanlara olduğu kadar çevreye de geriye dönüşü olmayan büyük zararlar vermekte olan pillerin toplanması zorunlu bir gereklilik olarak algılanmalıdır. Bu konuda gerekli mevzuatlar hazırlanarak altyapı oluşturulması gerekmektedir” diye konuştu.

“ATIK PİLLER KOMPOSTLAŞTIRMA METOTLARIYLA YOK EDİLEMEZLER”

Atık pillerin daha doğru bir şekilde toplanabilmesi ve geri dönüşümünün sağlanabilmesi için ise neler yapılması gerektiğine açıklık getiren Sahir, açıklamasında şunları kaydetti:

“Birçok ülkede pil üreten veya ithal eden firmalar, piyasaya sürdükleri pillerin atık hale geldikten sonra toplanmasından sorumludurlar. Bunun uygulanması için çeşitli mevzuatlar ve çok ciddi denetimler oluşturan bazı ülkeler bu görevi yerine getirmek üzere ayrı örgütler veya kurumlar oluşturma yoluna da gitmişlerdir. Bizim ülkemizde böyle bir duyarlılık ve uygulama ne yazık henüz hiç yoktur. Atık piller biyolojik olarak çürüme göstermediklerinden kompostlaştırma metotlarıyla yok edilemezler. Ayrıca yapıları gereği iyi yanmadıklarından ve neticede kütleleri yeterli oranda küçülmediklerinden yakılarak bertarafları da tercih edilmez.”

“GERİ DÖNÜŞÜM EKONOMİSİNİ YAVAŞ YAVAŞ NEGATİF KONUMA GETİRDİ”

Sahir, “Bir dönem pillerin içinde kullanılan maddelerin bir kısmının geri kazanılması ekonomik bulunuyordu. Ancak piller bünyesindeki değerli metallerin, çevreye daha az zarar vermek kaygısı ile zaman içerisinde azaltılması veya oranlarının düşürülmesi, elde edilen nihai ürünlerin borsa değerlerinin düşmesi veya ürünlerdeki pazar değeri kayıpları, geri dönüşüm ekonomisini yavaş yavaş negatif konuma getirmiştir” ifadelerini kullandı.

“PİLLERİN ÖZEL SIZDIRMAZ KAPLARDA BİRİKTİRİLEREK TOPLANMASI ÖNEMLİDİR”

Geri dönüşüm işlemi yapabilen tesisleri olmayan ülkelerde, toplanan tüm atık piller yer altında veya yer üstünde inşa edilmiş düzenli katı atık sahalarında kontrollü biçimde ve mono depolama esasına göre sızdırmaz ortamlar oluşturularak bertaraf edildiğini kaydeden Sahir, açıklamasına şöyle devam etti:

“Pillerin özel sızdırmaz kaplarda biriktirilerek toplanması önemlidir. Bu iş yeterli bilinçle ve standartlara uygun olarak hazırlanacak kumbaralar hazırlanmalıdır. Ancak toplama işi sadece bir adımdır. Atık pil dönüşümü, birbirinden farklı yöntemler uygulanarak yapılır.  Başarılı bir sonuç alabilmek için pillerin bertaraf şekli ve aşamaları en baştan adım adım planlanıp işler bir sistem oluşturularak hayata geçirilmelidir. Geri dönüştürme işi için ülkemizde böyle bir teknoloji yoktur. Ancak en uygun yöntem, pillerin bertaraf edilerek geri dönüştürülmesidir. Eğer geri dönüşüme gönderilecekse, pillerin nasıl ve neye göre ayrıştırılacağı ve nereye nasıl ihraç edileceği belirlenip çözümlenmelidir. Kullanılmış pillerin geri dönüşüm işlemi “kimyasal yapıya göre” sınıflandırma yapılarak farklı tekniklerle gerçekleştirilir. Sınıflandırma prosedürü, toplanan atık pillerin nereye, nasıl gönderileceği belirlenerek en doğru ve sağlıklı şekilde geri dönüştürülmesini sağlar. Günümüzde kullanılan pillerin içerisinde; çinko, mangan, nikel, demir, kobalt, bakır, lityum ve alüminyum bulunur. Pillerde bulunan çeşitli kimyasal çözeltilerin ve yarı ağır metallerin zararından korunabilmek için içeriğe uygun bir geri dönüşüm işleminin gerçekleştirilmesi büyük önem taşır.”

“DEPOLAMA YÖNTEMLERİ PLANLANMALIDIR”

YBH Genel Sekreteri Sahir, ülkelerin atık pil geri dönüşüm sahalarının ve teknolojik yetersizliğinden dolayı hâlen birçok ülkede atık piller, kontrollü biçimde toprak altında ya da üstünde depolandığını söyleyerek, “Bizim ülkemiz de bu durumdadır. Bunun için de toplama kumbaralarının düzenli boşaltılması, özel taşıma araçlarının sağlanması, bunların nereye götürüleceği, hangi yöntemle koruma altına alınacağı ve depolama yöntemleri planlanmalıdır” dedi.