Mega kuraklıkların gittikçe daha şiddetli hale geldiği ortaya kondu

Mega kuraklıklar, yıllarca süren şiddetli kuraklıkları ifade ediyor. Bu olaylarda uzun süre yağış olmaması, su kaynaklarının tükenmesine, ekin kayıplarına, gıda güvensizliğine ve orman yangınlarının sıklaşmasına yol açabiliyor.

İsviçre Federal Orman, Kar ve Peyzaj Araştırmaları Enstitüsü'nden Dirk Karger ve ekip arkadaşları, 1980-2018 döneminde dünya çapında görülen mega kuraklıkları inceledi.

Bulguları hakemli dergi Science'ta 16 Ocak'ta yayımlanan çalışmada en az iki yıl süren 13 binden fazla kuraklık tespit edildi. Bu dönemlerin 1980'lerden beri daha da kuru ve sıcak hale geldiği saptandı. 

Neredeyse bütün kıtalarda mega kuraklık yaşandığını belirleyen ekip, bunlardan en şiddetlisinin Kuzey Amerika'da 2008'den 2014'e kadar sürdüğünü söylüyor.

2022'de yapılan bir araştırmada bölgede 2000-2021 döneminde yaşanan mega kuraklığın, en az 1200 senedir görülmeyen bir seviyeye ulaştığı bulunmuştu.

Yeni araştırmada kuraklıkların daha büyük bir alanı etkilediği de tespit edildi. Herhangi bir dönemde devam eden en şiddetli 500 kuraklıktan etkilenen alan, yılda yaklaşık 50 bin kilometrekare genişlemiş. Karger, "Bu İsviçre'den daha büyük bir alan" diyor.

Kuraklıkların ekosistemler üzerindeki etkisini anlamak için uydu görüntülerini inceleyen ekip, en büyük darbeyi çayır ve otlakların aldığını gözlemledi. Bu bölgeler, su miktarındaki değişimlere karşı daha hassas olduğundan, yeşilden kahverengiye dönmeye daha yatkın. 

Diğer yandan tropikal ve tayga ormanları, kuraklıktan daha az etkilenmiş gibi görünüyor. Ancak uzmanlar bu durumun ileride değişerek dirençli ekosistemleri de yok olmanın kıyısına getirebileceğine karşı uyarıyor.

Bilim insanları insan kaynaklı iklim değişikliğinin 1980-2018 döneminde görülen eğilim üzerindeki etkisini belirlemedi fakat uzmanlar, bulguların beklentilerle uyuştuğunu söylüyor.

Sıcak hava daha fazla nem tutarak topraktaki buharlaşmayı artırdığı için iklim değişikliği sonucu yükselen sıcaklıklar, kuraklık riskini yükseltiyor. Buna yağışların da azalması eklenince, kuraklık şiddeti ve süresi artabiliyor.

Columbia Üniversitesi'nden Benjamin Cook yer almadığı araştırmanın, uzun vadeli kuraklığın, şiddetli orman yangınları veya kasırgalar gibi iklim felaketleri kadar ciddi sonuçlar doğurabildiğini vurguladığını söylüyor. 

Cook "Hem insanlar hem de ekosistemler için asıl önemli olan, kuraklığın kümülatif etkisi" diyor.