Özsağlam, Freedom House raporunu değerlendirdi: KKTC hariç TDT ülkelerinde tek bir özgür ülke yok

Uluslararası ilişkiler uzmanı ve akademisyen Doç. Dr. Muhittin Tolga Özsağlam, demokrasi, özgürlükler ve Türk Devletleri Teşkilatı’na (TDT) yönelik politik yaklaşımlar hakkında önemli değerlendirmelerde bulundu.

Özsağlam, merkezi Washington D.C.’de bulunan ve dünya genelinde siyasal ve bireysel özgürlüklerin yanı sıra demokratikleşme süreçlerini izleyerek her yıl kapsamlı raporlar yayımlayan Freedom House’un çalışmalarına dikkat çekti. Kuruluşun yalnızca Birleşmiş Milletler’e üye ülkeleri değil, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) gibi tanınmamış veya de facto statüdeki yapıları da analiz ettiğini belirtti.

"TDT ÜZERİNDEN, KKTC LEHİNE BEKLENEN SİYASİ KAZANIMLAR BOŞA ÇIKTI"

Son yıllarda Türkiye’nin dış politikasında ön plana çıkan Türk Devletleri Teşkilatı’na üye ülkelerle ilişkilere de değinen Özsağlam, TDT’ye yönelik diplomatik açılımların kamuoyunda büyük umutlar doğurduğunu ancak bu beklentilerin karşılanmadığını savundu. TDT üyesi ülkelerin Güney Kıbrıs ile diplomatik ilişkilerini güçlendirdiğini ve bu ülkeye büyükelçi atadığını hatırlatan Özsağlam, “Bu durum, KKTC lehine beklenen siyasi kazanımların boşa çıktığını göstermektedir” dedi.

Federalizm ve bölgeselcilik çerçevesinde Bağımsız Devletler Topluluğu’nu (BDT) incelediği doktora tezine atıfta bulunan Özsağlam, Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetlerinin demokratikleşme yönünde kayda değer bir ilerleme göstermediğini ifade etti. “Yıllar geçti ancak Türk Devletleri Teşkilatı’na üye ülkelerde demokratikleşme söz konusu olmadı” diyen Özsağlam, bunun ilgili toplumların ve yönetimlerin tercihi olduğunu vurguladı.

"TDT'YE TAM ÜYE ÜLKELER ARASINDA BİR TANE BİLE 'ÖZGÜR BİR YAPI' YOK"

Özsağlam, TDT’ye tam üye ülkeler arasında Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye’nin; gözlemci statüsünde ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Macaristan ve Türkmenistan’ın yer aldığını hatırlattı. Freedom House raporlarına göre Azerbaycan, özgür olmayan konsolide otoriter rejim olarak tanımlanırken, 100 üzerinden yalnızca 7 puan aldı. Kazakistan 23, Kırgızistan 26 ve Özbekistan 12 puanla benzer otoriter rejim özellikleri gösterdi. Türkiye ise 33 puanla özgür olmayan ülke kategorisinde yer aldı.

"KUZEY KIBRIS, TDT ÜLKELERİ ARASINDA 'ÖZGÜR BİR YAPI' OLARAK DEĞERLENDİRİLEN TEK ÜLKE OLURKEN, 2020'DEN BU YANA ÖZGÜRLÜK PUANINDA DÜŞÜŞ YAŞADI"

Gözlemci ülkelerden Türkmenistan 1 puanla özgür olmayan ülke olarak raporlandı. Avrupa Birliği üyesi Macaristan ise kısmen özgür kabul edilerek 65 puan aldı. KKTC ise Freedom House tarafından Kuzey Kıbrıs ismiyle tanımlanıp, özgür bir yapı olarak değerlendirildi ve 76 puan aldı. Ancak medeni haklarda 49, siyasal haklarda ise 27 puanla diğer ülkelerden farklı bir konumda yer aldı.

Özsağlam, KKTC’nin 2020’de 81 puan alırken 2021’de Cumhurbaşkanlığı seçimlerine yönelik müdahale iddialarının rapora yansıması sonucu puanında hafif bir düşüş yaşandığını ifade etti.

Freedom House raporlarının araştırma metodolojisi ve kriterleri bağlamında eleştirilebileceğini, ancak bu raporların bölgedeki siyasi durumlar hakkında önemli göstergeler sunduğunu vurgulayan Doç. Dr. Özsağlam, özellikle KKTC’nin temel hak ve özgürlükler açısından TDT üyesi ve gözlemci ülkeler arasında farklı bir konuma sahip olmasının anlamlı olduğunu belirtti.

Son dönemde dış politika yapıcılarının büyük önem verdiği TDT üye ülkelerinin demokrasi alanında ciddi eksiklikler taşıdığını vurgulayan Özsağlam, bu ülkelerin genellikle doğal zenginliklere sahip olmasına rağmen demokrasi konusunda yetersiz kaldıklarını söyledi.

Ayrıca, ilgili ülkelerde gelir dağılımı adaletsizliğinin de dikkat çeken önemli sorunlardan biri olduğunu kaydeden Özsağlam, TDT’nin önemi artarken bu ülkeler hakkında daha fazla bilgi sahibi olunmasının ve bu bilgilerin kamuoyuyla paylaşılmasının gerekliliğine işaret etti. Doç. Dr. Özsağlam, son olarak “hakikat ötesi” bir politika benimseniyorsa, bu tür bilgilere ihtiyaç duyulmayacağını da ekledi.

İLGİLİ RAPORUN TAMAMI: https://freedomhouse.org/country/scores