Günay Kiprit: Kamuda yaklaşık 550 engelli çalışıyor ama terfi hakları yok, kadroda da yer almıyorlar

• “Kamuda yaklaşık 550 engelli çalışıyor ama terfi hakları yok, kadroda da yer almıyorlar”
• “Aileler çocuklarının özel sektörde çalışmasını istemiyor”
• “Ailelere sesleniyorum: çocuklarınızı istihdama teşvik edin”
• “Engelli bireyler lütufla değil fırsatla yaşar”
• “Toplum engellilerle birlikte yaşadığının farkında değil”
• “Binaların tasarımını evrensel tasarım ilkeleriyle yapın ve denetleyin, herkes için erişilebilir yapın”
• “Bizi engellemeyin… 2 santimlik bir engel, benim hayatımda karşılaşabileceğim en büyük engel”
• “Engelli istihdamı siyasete göre değil sınavla yapılmalı”
• “Yetkililer engelli bireylerle fotoğraf çektirip ‘yanınızdayız’ demek için fırsat kolluyor, 4 Aralık’ta unutuyorlar”
• “Biz de varız ve buradayız”

Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği Başkanı Günay Kiprit Kıbrıs Postası’na 3 Aralık Dünya Engelliler Günü kapsamında açıklamalarda bulundu.

Günay Kiprit, ülkedeki engelli bireylerin güncel sayısının net olmadığını belirterek, kayıt dışı kişilerin de bulunduğunu söyledi.

Kiprit yaptığı açıklamada, Çalışma Dairesi’nin engellilerle ilgili koordinatör bakanlık olduğunu ve daire bünyesindeki birimden alınan verilere göre ülkede yaklaşık 6 bin 500 engelli birey bulunduğunu ifade etti.

“Bu kişilerin içinde görme engellilerimiz, bedensel engellilerimiz, talasemi hastalarımız, süreğen hastalığı olanlar, kanser ve madde bağımlısı arkadaşlarımız da bu kategoriye giriyor” diyen Kiprit, sayının güncel olduğunu ancak doğruluğunun tartışmalı olduğunu vurguladı.

Kiprit, “Aileler bazen engelli çocuğunu saklayabiliyor ya da kaydettirmiyor. Bu nedenle bir o kadar da kayıt dışı olabilir” ifadelerini kullandı.

“KAMUDA YAKLAŞIK 550 ENGELLİ ÇALIŞIYOR AMA TERFİ HAKLARI YOK, KADRODA DA YER ALMIYORLAR”

Kiprit, kamuda yaklaşık 550 engelli bireyin çalıştığını, ancak bu kişilerin ciddi hak kayıpları yaşadığını söyledi.

1993’te Engellilerin Koruma ve İstihdam Yasası’nın geçtiğini, o dönemde istihdamların başladığını belirten Kiprit, şunları kaydetti:

“Engelli statüsünde istihdam edilen arkadaşlarımızın terfi için müracaat etme şansı yoktur. Çalıştıkları kurumun teşkilat şemasında da yer almıyorlar. Tapuda, sosyal sigortada odacı, şoför, müdür gibi tüm kadrolar var ama engelli arkadaşlarımız bu kadroların hiçbirini işgal etmiyor. Maliye’de tamamen ‘sakatların istihdamı’ şeklinde ayrı bir kalemde yer alıyorlar. Bu nedenle kamu görevi yapmalarına rağmen kamu görevlisi olarak sayılmıyorlar. Bu büyük bir anormallik, ayrımcılık ve dışlanmadır.”

“AİLELER ÇOCUKLARININ ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞMASINI İSTEMİYOR”

Yakın zamanda AB ile yürüttükleri proje kapsamında engellilerin özel sektör ve yerel yönetimlerde istihdamını artırmayı hedeflediklerini anlatan Kiprit, 3 ay önce tamamladıkları araştırmada özel sektörde çalışan engelli birey sayısının 35–40 kişi civarında olduğunu söyledi.

“Özel sektör işletmeleri –özellikle bankalar– bizlere ulaşıyor; engelli personel talep ediyor ama aileler nedense çocuklarının özelde çalışmasını istemiyor. Yanlış inanışlar var. ‘Nakdi yardımı kaybederiz’ diye düşünüyorlar, bu doğru değil” dedi.

Kiprit teşvikleri şöyle açıkladı:

• “İşletmeler için beş yıl boyunca engelli birey için yapılacak yatırımları devlet karşılıyor.”
• “Engelli bireyler aldıkları nakdi yardımın yüzde 30’unu almaya devam ediyor.”
• “Çalıştıkları yerde en az asgari ücret alıyorlar.”
• “İhtiyat Sandığı Fonu’ndan brüt asgari ücretin yarısı kadar beş yıl boyunca maaş desteği sağlanıyor.”

“Eğitim seviyesi düşük profildeki arkadaşlarımız için özel sektör, devlete göre daha avantajlı olabilir” diyen Kiprit, sosyal güvenceye kavuşmanın ve ekonomik özgürlük kazanmanın önemine dikkat çekti.

 “AİLELERE SESLENİYORUM: ÇOCUKLARINIZI İSTİHDAMA TEŞVİK EDİN”

Ailelere çağrı yapan Kiprit, engelli bireylerin ayakları üzerinde durabilmesi için çalışma hayatına katılmasının zorunlu olduğunu vurgulayarak, “Bugün çocuğunuzu koruyabilirsiniz ama yarın ne olacağı belli olmaz. Siz gittikten sonra çocuğun ayakta durabilmesi için çalışma hayatında olması gerekiyor” dedi.

 “ENGELLİ BİREYLER LÜTUFLA DEĞİL FIRSATLA YAŞAR”

Kiprit, iş yerlerinde engelli bireylere karşı yaygın bir önyargının bulunduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:

“‘Sen engellisin yapamazsın, otur’ anlayışı hâkim. Engelli istihdamı bir lütuf gibi sunuluyor. Ama bugün öyle bir teknoloji ve eğitim var ki, çocuklarımız yüzde yüz performans gösteriyor. İdari amirler bile ‘Keşke tüm personel böyle olsa’ diyor. Yeter ki fırsat verilsin.”

“TOPLUM ENGELLİLERLE BİRLİKTE YAŞADIĞININ FARKINDA DEĞİL”

Psikolojik destek eksikliğine ve rehabilitasyon merkezlerinin yetersizliğine değinen Kiprit, toplumda farkındalık sıkıntısı olduğunu ifade etti.

Kiprit, “Sokakta kaç tekerlekli sandalyeli görüyorsunuz? Kafede, sinemada, parkta görebiliyor musunuz? Göremiyorsanız, bu onların olmadığı anlamına gelmez; erişilebilirlik olmadığı için dışarı çıkamıyorlar” dedi.

“BİNALARIN TASARIMINI EVRENSEL TASARIM İLKELERİYLE YAPIN VE DENETLEYİN, HERKES İÇİN ERİŞİLEBİLİR YAPIN”

Yerel yönetimlere, devlet kurumlarına, mimarlara ve mühendislere seslenen Kiprit, “Bir tasarıma başlarken evrensel tasarım ilkeleriyle hareket edin. Kamuya açık yerleri herkes için erişilebilir yapın. Yasalarda da var, denetlenmesini istiyoruz” dedi.

 “BİZİ ENGELLEMEYİN… 2 SANTİMLİK BİR ENGEL, BENİM HAYATIMDA KARŞILAŞABİLECEĞİM EN BÜYÜK ENGEL”

“Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü… Lütfen artık bizi engellemeyin” diyen Kiprit, küçük bir mimari engelin bile engelli bireyler için zorluğunu vurgulayarak, “2 santimlik bir engel, benim hayatımda karşılaşabileceğim en büyük engel. O 2 santim nedeniyle ben engelliyim. Bunu unutmayalım” dedi.

Çalışma Bakanlığı’nın bazı destekleri olsa da engelli bireylerin kendi işletmesini açması konusunda yeterli teşviğin olmadığını söyleyen Kiprit, “Kadın girişimci için destek var, engelliler için de vermek istediklerini söylediler ama henüz böyle bir çalışma yok” ifadelerini kullandı.

“ENGELLİ İSTİHDAMI SİYASETE GÖRE DEĞİL SINAVLA YAPILMALI”

Son yapılan istihdamdan önceki engelli istihdamının 2006 yılında yapıldığını hatırlatan Kiprit, kişisel ilişkilere dayalı istihdamı doğru bulmadığını belirterek, “Bir insanın iki dudağı arasında ‘Ayşe gelsin, Ahmet başlasın’ şeklinde yapılan istihdamları tasvip etmiyoruz. Bu engelliler arasında da ayrımcılık yaratıyor. Siyasete alet edilmeden, belki Türkiye’deki gibi bir sınav sistemiyle yapılabilir” dedi.

“YETKİLİLER ENGELLİ BİREYLERLE FOTOĞRAF ÇEKTİRİP ‘YANINIZDAYIZ’ DEMEK İÇİN FIRSAT KOLLUYOR, 4 ARALIK’TA UNUTUYORLAR”

Kiprit, 3 Aralık’ta yetkilileri ziyaret etmeyeceklerini de kaydederek, “Genelde yetkililer engelli bireylerle fotoğraf çektirip ‘Yanınızdayız’ demek için fırsat kolluyor. 4 Aralık’ta unutuyorlar. Bu yüzden bu ziyaretlere gitmiyoruz. Toplumun farkındalık yaşamasını arzu ediyoruz” dedi.

“BİZ DE VARIZ VE BURADAYIZ”

Kiprit, “Bizler gökkuşağı gibiyiz. Biz olmazsak toplum da çevre de olmaz. Biz de varız ve buradayız” diyerek sözlerini tamamladı.