Dijital şiddet patladı: Dünya sınır koyuyor, KKTC’de tehlike büyüyor…

Avustralya, 16 yaş altına sosyal medya kullanımını tamamen yasaklayan ilk ülke oldu. Bu karar yalnızca ülke içinde değil, küresel ölçekte sosyal medya kullanımına yönelik köklü bir dönüşümün başlangıcı olarak değerlendiriliyor. İngiltere, Danimarka, Fransa, Almanya, İtalya, Malezya, Çin, Norveç ve ABD gibi ülkeler de kendi modellerini hızla hazırlıyor.

Danimarka, 15 yaş altı için tam yasak planını duyururken; Fransa’da 15 yaş altı hesaplar ebeveyn onayı zorunluluğuna tabi. Almanya’da 13-16 yaş arası yalnızca ebeveyn izniyle sosyal medya kullanabiliyor. Malezya 2026’da 16 yaş altına yasak getirmeye hazırlanıyor. Çin’de ise yaşa göre ekran süreleri sıkı şekilde kontrol ediliyor.

AVUSTRALYA’NIN MODELİ: ALGORİTMALAR VE PLATFORMLAR YENİDEN ŞEKİLLENECEK

Avustralya’nın yürürlüğe giren yasası, X, Instagram, Facebook, TikTok, YouTube, Snapchat, Reddit, Twitch, Threads ve Kick gibi tüm platformlarda yaş doğrulaması zorunluluğu getiriyor. Amaç, gençleri zararlı içeriklerden ve manipülatif algoritmalardan korumak.

Bu kararın ardından birçok ülke kendi düzenlemelerini hızlandırırken, Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da çocukların dijital ortamda korunmasına yönelik yeni denetim mekanizmaları üzerinde çalışıldığını açıkladı.

PEKİ BU MODEL KKTC’DE MÜMKÜN MÜ?

Kuzey Kıbrıs’ta sosyal medya platformlarına yaş sınırlaması getirilmesi tartışmaları henüz somut bir noktaya ulaşmış değil. İnternet altyapısının Türkiye üzerinden sağlanması nedeniyle, teknik ve hukuki adımların Türkiye Cumhuriyeti’ndeki düzenlemelerle paralel ilerlemesi gerektiği belirtiliyor.

Mart 2025’te artan akran zorbalığı vakaları gündemi meşgul etmiş; buna karşılık Eğitim Bakanlığı’ndan somut bir uygulama görülmemişti. Özellikle dijital mecralarda siber zorbalığın artması, yaş sınırının KKTC’de uygulanabilirliği konusunda soru işaretlerini güçlendiriyor.

AKRAN ZORBALIĞI VE DİJİTAL ŞİDDET: KKTC’DE TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği, Mart 2025’te artan siber zorbalık olayları üzerine sert uyarılarda bulunmuştu. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Erdem Beyoğlu, zorbalığın uzun vadede özgüven kaybına, akademik başarısızlığa ve ruh sağlığı sorunlarına yol açtığını vurgulamıştı.

Beyoğlu’nun açıklamasında özellikle şu uyarı öne çıkıyordu:
“Dijital platformlardaki hakaret ve tehditler çocuklarımız için gerçek bir psikolojik travmaya dönüşüyor. Sessiz kalmak zorbalığı besliyor.”

MECLİS GÜNDEMİNDE: SAYILAR ENDİŞE VERİCİ

Konu Mayıs 2025’te KKTC Cumhuriyet Meclisi’nde ele alınmıştı. UBP Milletvekili Hasan Küçük başkanlığındaki komite, çocuk ve gençlerin dijital dünyadaki etkilerini inceleyen bir rapor hazırlamaya başlamıştı.

OECD’ye göre zorbalığa maruz kalan öğrenci oranı yüzde 20 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 27. Küçük’ün çalışmasına göre KKTC’de bu oran yüzde 25 civarında. Yani her dört çocuktan biri zorbalığa maruz kalıyor.

DÜNYA ÖRNEKLERİ: 40’TAN 5’E DÜŞEN ZORBALIK

Küçük, Danimarka örneğini gündeme getirerek dikkat çekici bir karşılaştırma yapmıştı:
1998’de yüzde 40’ı aşan zorbalık oranları, 10 yıllık sistematik eğitim politikaları, okul içi disiplin programları ve dijital denetimlerle 2018’de yüzde 5’in altına düştü.

Bu çarpıcı başarı, yalnızca teknolojik değil, kültürel ve eğitsel bir dönüşümle mümkün oldu.

AİLELER ELEŞTİRİ ALTINDA: “TELEFON DİJİTAL EMZİK OLDU”

Küçük’ün en sert çıkışlarından biri ailelere yönelikti. “Telefonlar dijital birer emzik oldu” diyerek ebeveynlerin çocukları oyalamak için ekranı bir susturucu gibi kullandığını söyledi.

Ayrıca çocukların oyun kültüründen uzaklaştığını, gerçek etkileşim yerine dijital izolasyonun arttığını ifade etti. BTHK, Telsim ve Turkcell ile yapılacak görüşmelerle çocuklara güvenli dijital sosyalleşme alanları oluşturulması planlanıyor.

Dünya çocukları korumak için sert yasaklar ve güçlü kurallar getirirken, KKTC’de hem hukuki hem de altyapısal boşluklar bulunuyor. Akran zorbalığı artarken; sosyal medya yasaklarının uygulanabilirliği, denetimin mümkün olup olmadığı ve toplumun dijital farkındalık düzeyi hâlâ ciddi bir soru işareti.

Uzmanlara göre mesele yalnızca yasak koymak değil; aileleri, okulları ve çocukları kapsayan çok boyutlu bir eğitim ve bilinçlendirme politikası oluşturmak.