Yapay zeka, Ege Denizi’nde büyük bir magma hakereti ortaya çıkardı

Almanya’daki Helmholtz Jeobilim Merkezi (GFZ) ve GEOMAR Okyanus Araştırmaları Merkezi öncülüğünde yapılan ve Nature dergisinde yayımlanan çalışma, yapay zeka destekli veri analizi ve deniz tabanı sensörleri sayesinde bölgedeki sismik krizi ayrıntılı biçimde haritalandırdı.

Araştırmaya göre yaklaşık 300 milyon metreküp magma, yer kabuğunun derinliklerinden yükselerek deniz tabanının 4 kilometre altına kadar ulaştı.

Bu süreçte magma çevresindeki kayaları kırarak binlerce depremi tetikledi. En şiddetli depremler 5 büyüklüğünü aştı.

Santorini, tarih boyunca birçok volkanik patlama yaşadı. Yakınındaki Kolumbo sualtı yanardağı da aktif bir volkan konumunda.

Çalışma, magma hareketinin Santorini’de küçük bir yükselmeye, ardından yeniden çöküşe yol açtığını, bunun da iki yanardağ arasında daha önce bilinmeyen bir hidrolik bağlantıya işaret ettiğini gösterdi.

GFZ ekibi, devasa sismik veri setlerini işleyen özel bir yapay zekâ yöntemi geliştirdi. GEOMAR ise Kolumbo krateri çevresine yerleştirdiği deniz tabanı sensörleriyle hem sismik sinyalleri hem de deniz tabanındaki 30 santimetreyi bulan çökmeyi kaydetti. Bu sayede magma akışının zamanı, yönü ve hızı yüksek doğrulukla takip edildi.

Araştırmacılar, bu tür ayrıntılı verilerin bölgedeki volkanların gelecekteki aktivitelerinin daha iyi izlenmesini sağlayacağını belirtiyor. GEOMAR’dan Prof. Heidrun Kopp, “Bu bulgular düzenli olarak Yunan makamlarıyla paylaşıldı. Amacımız, olası yeni depremlerde en hızlı ve doğru değerlendirmeyi sağlamak” dedi.

Atina Üniversitesi’nden Prof. Paraskevi Nomikou ise, “Böylesine aktif bir jeolojik bölgede süreçleri anlamak, halkın güvenliği için hayati önem taşıyor” ifadelerini kullandı.

Santorini ve Kolumbo çevresinde bilimsel gözlemler sürerken, uzmanlar bu tür çalışmaların gelecekte olası volkanik tehlikelerin erken tespitinde kritik rol oynayacağını vurguluyor.