Marketlerde aynı ürünlerin fiyat farkı gündemde: Denetlemeyi hedefleyen etiket tüzüğüne ne oldu?

Kıbrıs Postası’nın yaptığı piyasa araştırması, aynı gıda ve manav ürünlerinde süpermarketler arasında ciddi fiyat farkları olduğunu ortaya koydu.

Fiyatlardaki bu fark, gözleri yeniden 2 Mayıs’ta yürürlüğe girmesi gereken ancak aylardır uygulanmayan “dijital etiket” tüzüğüne çevirdi.

MAL VE HİZMETLERİN ETİKET, TARİFE VE FİYAT LİSTELERİ TÜZÜĞÜ NEYİ ÖNGÖRÜYORDU?

Resmi Gazete’de yayımlanan “Mal ve Hizmetlerin Etiket, Tarife ve Fiyat Listeleri (Değişiklik) Tüzüğü”, Vergi Usul Yasası'nın 116’ncı maddesi uyarınca bilanço esasına göre defter tutan ve en az 5 çalışanı olan marketlerin, perakende olarak satışa sundukları ve Ekonomi ve Enerji Bakanlığı’nın internet sitesinde yayınlanacak malların listesini Dijital karekod sisteminden almasını, eşleştirmelerini yapmasını ve gerekli veri akışını sisteme aktarmasını öngörüyordu.

Marketler, bu sistemden basılacak Dijital etiketleri ürünleri üzerinde kullanmakla yükümlü olacaktı.

Dijital etiket uygulaması kapsamında, ürünün fiyatı, üretim yeri ve özellikleri etikete veya okunabilir bir listeye yerleştirilecekti. Bakanlık, sistemin teknik özelliklerini ve veri aktarım düzenlemelerini genelge ile duyuracaktı. Ancak 2 Mayıs 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi planlanan uygulama devreye alınamadı.

GÜVEN BENGİHAN: ETİKET TÜZÜĞÜ SERMAYE GRUPLARININ ÇIKARLARINA UYMADIĞI İÇİN 3 AYDIR BEKLETİLİYOR

Daha önce konuyla alakalı olarak Kıbrıs Postası’na konuşan Kıbrıs Türk Amme Memurlar Sendikası (KTAMS) Başkanı Güven Bengihan, yasa ve uygulamanın belli başlı sermaye grupları tarafından kabul görmediği için yürürlüğe alınamadığı iddialarına dikkat çekmişti.

Bengihan'ın, tüzüğün üç aydır Bakanlar Kurulu’nda beklediğini ve hükümetin uygulamayı geciktirdiğini öne sürerek, “Sayın Ünal Üstel, etiket tüzüğü müjdesini vermiştiniz. Bu tüzük, 3 aydır Bakanlar Kurulu’nun masasında kaldı. Hükümet, halkı değil sermayeyi korumaya çalışıyor” demesinin üzerinden 4 buçuk ay geçerken, genelge hala ortalıkta yok. 

MARKETLERDE AYNI ÜRÜNLERDEKİ FARKLI FİYATLAR GÖZE ÇARPIYOR

Kıbrıs Postası'nın aynı hafta içerisinde yaptığı araştırmalara göre, özellikle temel gıda ürünlerinde farklı marketler arasında ciddi fiyat farklarının oluştuğunu ortaya koydu. Manav ürünleri de dahil tüketiciyi doğrudan etkileyen fiyat farkları olduğunu gösterdi.

Araştırmada öne çıkan ürünlerden biri sofraların vazgeçilmezi domates oldu. Süpermarketlerde yapılan incelemelerde, bir markette domatesin kilosu 105 TL 89 kuruş olarak fiyatlandırılırken, diğer bir süpermarkette aynı kalite ve cins domatesin 119 TL 95 kuruştan satışa sunulduğu görüldü. Bu durum, vatandaşın temel gıda ürünlerine erişiminde yaşadığı mali yükü gözler önüne serdi.

Vatandaşlar, aynı manav ürünü için farklı marketlerde neredeyse %13’lük bir fiyat farkıyla karşı karşıya kalırken, bu durumun günlük yaşam bütçesine doğrudan etkileri olduğu belirtiliyor.

FİYATLARDAKİ TUTARSIZLIK DENETİMSİZLİKTEN Mİ KAYNAKLANIYOR?

Fiyatların bir marketten diğerine bu kadar oynuyor olması üzerine gözler yeniden, fiyat şeffaflığını sağlamak, denetimi kolaylaştırmak, adil rekabet yaratmak, fahiş fiyatların önüne geçmek ve tüketici güvenini artırmak gibi hedeflere sahip olan, ancak devreye girmeyen “dijital etiket” tüzüğüne çevrildi.

Ürün fiyatlarının marketten markete önemli ölçüde fark ediyor olması yüksek fiyatların “enflasyon” kaynaklı mı olduğu yoksa denetim eksikliğinden ve tüzüğün uygulanmamasından mı kaynaklandığı sorusunu akıllara getiriyor. KTAMS Başkanı Bengihan da, Kıbrıs Postası'na verdiği önceki demeçlerde ülkede alım gücünün her geçen gün düştüğünü belirterek, devletin denetim mekanizmalarının yetersiz olduğunu vurgulamıştı.

Dijital etiket uygulamasının devreye girmesi halinde tüketicinin korunmasına, piyasada adil rekabetin sağlanmasına ve fiyatların daha gerçekçi bir şekilde yansıtılmasına olası etkileri bir diğer merak konusu olarak gündemde yer buluyor.