Tanımıyor ama satıyor: Yeşil Hat var ama ticaret kırmızı çizgide!

Resmî söylemde “tanımıyoruz” denilen Güney Kıbrıs’la Türkiye arasındaki ticaret hacmi, Güney Kıbrıs’ın 2023 resmi verilerine göre 188,5 milyon Euro’ya ulaştı.

Aynı dönemde Kıbrıslı Türklerin Güney’e sattığı ürünlerin toplamı ise yalnızca 16 milyon Euro. Yani Türkiye’nin ticaret hacmi Kuzey Kıbrıs’ın yaklaşık 12 katı.

Yeşil Hat Ticareti Uzmanı Kemal Baykallı’nın geçtiğimiz gün Kıbrıs Postası’na açıkladığı veriler, yıllardır dile getirilen “tanımama” politikasının sahadaki ekonomik gerçeklerle uyuşmadığını gözler önüne seriyor.

KIBRISLI TÜRK ÜRETİCİLERİN PAZAR PAYI YÜZDE 0,13

Baykallı’nın aktardığına göre, Güneyin toplam mal ithalatı 2023'te, 14 milyar dolara ulaştı. Güney Kıbrıs’ın toplam ithalatında Kıbrıslı Türk ürünlerinin payı yalnızca yüzde 0,13.

Oysa Güney Kıbrıs, dünyanın onlarca ülkesinden ürün ithal eden ve ciddi bir tüketim hacmine sahip pazar konumunda. Bu durum, Yeşil Hat Tüzüğü’nün Kıbrıslı Türk üreticiler için hâlâ değerlendirilememiş bir potansiyel sunduğunu gösteriyor.

SİYASETİN DUVARLARI AŞILDI, EKONOMİNİN KANALI AÇILDI

Veriler, siyasî ayrışmanın ticaret önünde duramadığını; buna karşılık ekonomik akışın Kıbrıslı Türk üreticileri değil, Türkiye merkezli firmaları beslediğini ortaya koyuyor.

Yani Lefkoşa’da iki taraf arasında diplomatik temas yokken, mallar Limasol’a kadar ulaşıyor.

Bu tablo, Kıbrıs’taki ekonomik entegrasyonun Ankara üzerinden dolaylı bir biçimde geliştiğini; buna karşın Kıbrıslı Türk ekonomisinin bölgesel ticarette kendi ayakları üzerinde yer alamadığını gösteriyor.

“YEŞİL HAT” VAR AMA AKIŞ ZAYIF

2004’te yürürlüğe giren Yeşil Hat Tüzüğü, Kuzey ile Güney arasındaki ticareti kolaylaştırmak için tasarlanmıştı. Ancak yıllar geçmesine rağmen, Kıbrıslı Türk üreticilerin bu hattı etkin kullanamadığı görülüyor.

Bu yönde tespit ve eleştiriler zaman zaman dile getiriliyor.

Standartlar ve ilgili standart belgelerine erişim, sınırlı kapasite, yüksek nakliye maliyetleri, AB standartlarıyla uyum sorunları ve politik engeller, Kuzey’den yapılan satışların düşük kalmasının temel nedenleri arasında görülüyor.

YENİ BİR PARADOKS: EKONOMİK BAĞ, SİYASİ MESAFE

Bir yanda “tanımıyoruz” denilen bir yönetimle yüz milyonlarca Euro’luk ticaret, diğer yanda aynı ada üzerindeki üreticilerin ihracat yapamaması…

Bu durum Kıbrıs’ta ekonomik gerçekliğin siyasetten koptuğunu, hatta siyaseti tersyüz ettiğini gösteriyor.

Güney Kıbrıs’a satılan Türk malları, aslında fiilen Kıbrıs pazarının Ankara ile entegre olduğunu, ama Lefkoşa’nın kuzeyinin bu sistemin dışında bırakıldığını kanıtlıyor.

KIBRIS EKONOMİSİNİN YENİ AYRIM HATTI

Kıbrıs’ta artık yalnızca yeşil hat değil, ticari hat da ikiye bölünmüş durumda.

Bir taraf, fiilen tanınmayan ama ekonomik olarak bağ kurulan bir Güney; diğer taraf ise üretip pazar bulamayan bir Kuzey.

Bu tablo, adadaki siyasî statükonun ötesinde, ekonomik bağımlılık ve dışlanma gerçeğini açıkça ortaya koyuyor.

Yeşil Hat Ticareti Uzmanı Kemal Baykallı’nın geçtiğimiz gün Kıbrıs Postası’na Güney Kıbrıs’ın 2023 istatistik verilerine dayanarak paylaştığı Kıbrıslı Türklerin 2023’te Güney Kıbrıs’a yaklaşık 16 milyon Euro değerinde ürün sattığını, aynı dönemde Türkiye’nin doğrudan satışının 188,5 milyon Euro’ya ulaştığını açıkladı.

Kıbrıs Postası’nın yeniden ulaştığı Baykallı, 188.5 milyona ek olarak menşe değiştirerek dolaşıma giren ve belki de başka ülke adı altından giriş yapan ürün ve malların da olabileceğini, böylelikle bu rakamların muhtemelen daha fazla olduğu de sözlerine ekledi.