Güney Kıbrıs-Orta Asya Türk Cumhuriyetleri İlişkileri...

Güney Kıbrıs-Orta Asya Türk Cumhuriyetleri İlişkisi…

               Geçtiğimiz yılın son günlerinde medyada yayımlanan bir haber gözüme ilişmişti. Haberde Güney Kıbrıs’ın (Kıbrıs Cumhuriyeti) Moskova’ya atadığı büyükelçi Kypros Giorgalli’nin Kırgızistan Devlet Başkanı Sadr Japarov’a güven  mektubundan bahsediliyordu….  Güney Kıbrıs’ın Rusya’da görevli büyükelçi aynı zamanda Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine de akredite oluyor...

Son 5-6 yıldır Güney Kıbrıs’ın Orta Asya Türk Cumhuriyetleriyle kurdukları ilişki dikkatimi çekiyor. Oysa ki 1990’lı yılların ortalarında Orta Asya Cumhuriyetleri arasında kültürel anlamda İrani olan Tacikistan ile sadece finans kuruluşları üzerinden kurulan ilişkiler vardı.

               Bugünlerde Güney Kıbrıs hem diplomatik hem de ekonomik anlamda Orta Asya Türk Cumhuriyetleriyle ilişkilerini ilerletmeye çalışıyor...

               Kathimerini gazetesinin 9 Aralık 2022 tarihli haberinde Güney Kıbrıs Dışişleri Bakanı Ioannis Kasoulides Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’lı mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmede KKTC’nin Türk Devletleri Teşkilatına üyeliğine Türkiye’nin teşvikine rağmen karşı durulduğu mesajının verildiği ifade ediliyor... (Kathimerini, 9 Aralık 2022). Bu haber bir anlamda Güney Kıbrıs ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki diplomatik temasların arttığını göstermektedir...

               Güney Kıbrıs ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki ilişkilerin boyutunu ölçmenin en iyi yolunun ekonomik-ticari ilişkilere bir göz atmakla mümkün olabilir...

               Ekonominin belirleyici özelliği sadece iç politikada değil uluslararası ilişkilerde de göze çarpmaktadır...

               Güney Kıbrıs’ın Türkmenistan’a 2020 yılının sonunda 20 bin ABD Doları civarında ihracatı olduğu ve oldukça cılız kaldığı göze çarpıyor. Ancak G.Kıbrıs’ın Türkmenistan’dan 2021 yılının sonu itibarıyla 93.39 milyon ABD Doları bir ithalat gerçekleştirdiği de önemsenecek bir miktar. Türkmenistan’dan daha çok petrol ürünlerinin ithal edildiği dikkat çekiyor... 600-700 bin ABD Dolarından, 90 Milyon ABD Dolarının üzerine çıkan rakamın ileriki yıllarda artma olasılığının pek muhtemel olduğunu söyleyebiliriz...

 Diğer cumhriyetlerle olan ilişkilerde ise durum şöyle. G.Kıbrıs Azerbaycan’a 10.67 Milyon ABD Doları tutarında ihracat yaparken , 11.34 Milyon ABD Doları tutarında da bir ithalat söz konusu olmaktadır. Diğer bir deyişle Azerbaycan ve G.Kıbrıs arasındaki ticaret hacmi 22 Milyon ABD Doları civarında.  Kazakistan ile ticari ilişkilerde ise 7.5 Milyon ABD Dolarında bir ticaret hacmi söz konusuyken burada %90’lık bir oranı Kazakistan’dan ithal edilen ürünler tutmaktadır. Kırgızistan ve Güney Kıbrıs arasındaki ticaret hacmi oldukça cılız kalmış ve 2 milyon ABD Doları civarında... Özbekistan ile olan ticaret hacmi ise daha da gerilerde ve 375 Bin ABD Doları civarında 2021  itibariyle... (Kaynak: www.tradingeconomics.com ) 

Güney Kıbrıs’ın son dönemde Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ve Azerbaycan ile ilişkilerini geliştirdiği bir gerçek. Özellikle Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan ile diplomatik ilişkiler gelişiyor. Ekonomik anlamda bir çıkıştan söz edebiliriz, ancak 2021 sonu itibariyle G.Kıbrıs ve Türk Cumhuriyetleri arasında toplam ticaret hacminin 124 Milyon ABD Doları civarında olduğunu görüyoruz, oysa ki, Türkiye Cumhuriyeti ve G.Kıbrıs arasındaki ticaret hacmi 2021 yılının sonunda 135 Milyon ABD Doları civarında... Bu karşılaştırma yapıldığında ticaret hacminin G.Kıbrıs ve Türk Cumhuriyetleri arasında şimdilik oldukça düşük bir düzeyde olduğunu söyleyebiliriz.

               KKTC’nin Türk Devletleri Teşkilatında gözlemci statüsünde yer almasıyla birlikte G.Kıbrıs’ın Orta Asya Türk Cumhuriyetleriyle diplomatik temaslarını asimetrik bir yolla (AB üyesi sıfatını ön plana çıkararak )yani diplomatik anlamda geliştirmeye çalışacağını söylemek sürpriz olmaz...