AİHM, Taşınmaz Mal Komisyonu’nu ‘geçersiz’ ilan edebilir!

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), Kuzey Kıbrıs’ta faaliyet gösteren Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) hakkında önümüzdeki üç ay içinde kritik bir karar vermesi bekleniyor.

Rum mal sahiplerinin mülkiyet başvurularını karara bağlamakla görevli olan TMK’nın, son yıllarda işlevini yerine getirmediği gerekçesiyle etkinliğini kaybettiği iddiaları AİHM gündemine taşındı.

TMK, 2005 yılında kurulmuş ve 2006’da faaliyete başlamıştı.

2010 yılında AİHM, Demopoulos ve Diğerleri davasında aldığı kararla, TMK’yı Rum mal sahipleri için “etkili iç hukuk yolu” olarak tanımıştı.

Böylece Rumların doğrudan Strasbourg’a başvurmadan önce bu komisyona gitmeleri zorunlu hale gelmişti.

Ancak aradan geçen yıllar içinde yüzlerce başvurunun sonuçsuz kalması, davaların yıllarca beklemesi ve tazminat ödemelerinde yaşanan sıkıntılar, TMK’nın etkinliği konusunda ciddi tartışmalara yol açtı.

AİHM, 2010 yılında aldığı Demopoulos kararıyla TMK’yı “etkili iç hukuk yolu” olarak tanımış, Rumların doğrudan Strasbourg’a başvurusunu engellemişti.

Diplomatik kaynaklara göre AİHM, önümüzdeki üç ay içinde TMK’nın işleyişiyle ilgili yeni bir değerlendirme yapacak.

Mahkemenin, TMK’yı “geçersiz ve hükümsüz” ilan etmesi halinde, Rum mal sahipleri yeniden doğrudan AİHM’e başvuru hakkı kazanacak.

Bu durum, Kıbrıs sorununun en kritik başlıklarından biri olan mülkiyet meselesini yeniden uluslararası düzeyde gündeme taşıyacak.

KKTC VE TÜRKİYE İÇİN SONUÇLAR AĞIR OLABİLİR

Uzmanlara göre böyle bir karar, hem Kıbrıs Türk tarafı hem de Türkiye açısından ciddi sonuçlar doğuracak.

AİHM’e gidecek davalar milyonlarca Euro’luk tazminat yükü anlamına gelebilir.

Ayrıca mülkiyet konusunun yeniden AİHM’in doğrudan gündemine taşınması, müzakerelerde taraflar arasındaki dengeleri bozabilir ve yeni bir diplomatik kriz yaratabilir.

Olası bu durumun Kıbrıs müzakerelerinde mülkiyet başlığı altında ciddi bir kriz yaratma ihtimali de bulunuyor.

TAŞINMAZ MAL KOMİSYONU (TMK) NEDİR?

 2005’te kuruldu, 2006’da faaliyete geçti.

 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2010’da Demopoulos ve Diğerleri davasında TMK’yı “etkili iç hukuk yolu” olarak tanıdı.

Rum mal sahipleri, mülkiyet haklarını AİHM’e taşımadan önce TMK’ya başvurmak zorunda.

Komisyonun yetkisi: iade, tazminat veya takas kararı vermek.

Son yıllarda iş yükü arttı ama karar süreçleri çok yavaşladı.

Rum kesiminden TMK’ya başvurular devam ediyor fakat birçok dosya yıllarca bekliyor.

Bu nedenle TMK’nın etkinliği tartışmaya açıldı.

Eğer TMK’nın artık etkin bir iç hukuk yolu olmadığına karar verirse, bu “geçersiz ve hükümsüz” kararı anlamına gelir. Bu durumda Rum mal sahipleri doğrudan AİHM’e başvurabilecek.