Arap müslümanlığının geldiği nokta ve sır gibi saklanan Aspasia

Aspasia, MÖ 5. yüzyılda yaşamış, Atina’nın Altın Çağı’nda adından sıkça söz ettirmiş güçlü bir kadındır. Aslen Miletoslu olduğu düşünülür, yani Yunan değil, göçmendir. Ama öyle bir zekâya, öyle bir dile ve öyle bir duruşa sahiptir ki, Atina’nın entelektüel kalbinde yer bulur. Sokrates’in dostudur, Perikles’in sevgilisidir, hatta eşi gibidir. Ama onun asıl gücü, bunların ötesindedir.

Aspasia bir hetairadır. Yani o dönemde sıradan kadınların ulaşamayacağı alanlara giren, tartışmalara katılan, eğitim almış, zarif ve entelektüel kadın sınıfına dahildir. Fakat o, sadece erkeklerin meclisinde boy gösteren bir ‘konuk’ değildir. Konuşur, ikna eder, düşünce üretir. Söylentiye göre, Atina’nın en ünlü hitabet ustalarının eğitiminde parmağı vardır. Sokrates bile onun zekâsından hayranlıkla söz eder. Çünkü uzun süre ondan dersler alır, öğrencisi olur. Ama bunu neredeyse hiç kimse bilmez. Sokratesin hocasının bir kadın olması yüzyıllarca kabul edilmemiştir. 

Aspasia’nın adı, aşkın gölgesine değil, aklın sahnesine yazılmıştır. Perikles gibi kudretli bir adam, onunla sadece birlikte olmakla kalmaz; ona danışır, ondan beslenir, onun fikirlerine saygı duyar. Bu, o dönem için devrimdir. Çünkü kadın, sadece evi yöneten değil, fikriyle yön veren bir yere gelir Aspasia sayesinde.

Ama elbette bu cesaret, onu eleştiriye de açık hâle getirir. Aspasia hem hayranlıkla anılmış hem de ahlak muhafızlarının hedefi olmuştur. Onu aşağılamak için güzelliği öne çıkarılmış, zekâsı küçümsenmeye çalışılmıştır. Ama zaman geçtikçe, onun yalnızca Perikles’in sevgilisi değil, Atina’nın ruhunu şekillendiren bir entelektüel olduğu kabul edilmiştir.

Peki kendi tarihinde sonra ne mi olur? Bugün İslam adı altında Arap müslümanlığının yaşadığını; kadınlara ilk yaşatan Hristiyanlar olduğu için, bir kadının bu kadar akıllı ve lider olabileceği fikrine tahammül etmezler. O’nu dönemin tarih sahnesinden silerler. Uzun yıllar Hristiyanların yönettiği tarih kitaplarına dahi alınmaz. Olandan da yok edilir. 

Neden bugün İslam’ın yaptığı diyorum? Çünkü İslam adı adıltında bugün, Arap  müslümanlığını yaşayan dünya, onayı olmayan ve sebebi İslam ya da Kuran olmayan nedenlerle örtülen kadın aslında erkek gücünün arasından geri çekilmeleri sağlanıp varlıkları kabul edilmiyor. Bugün Arap müslümanlığı kadına hak verme yalanları ile tutsaklıklarını özgürlük gibi anlatıyor. 

Günümüzden baktığımızda Aspasia, yalnızca bir kadın figürü değil; kadın aklının, sesinin, ifadesinin simgesidir. Toplumun dışında değil, tam merkezinde durmanın ve bunu zarafetle yapmanın timsalidir.