“Bavul – Mağusa’yı Kaybetmek”

Bavul. Göçü en fazla simgeleyen bir eşya. Ama gerçek yaşamda öyle mi? Değil bir bavul, kendilerine ait hiçbir şey alamadan evlerini terk etmeye zorlanan milyonlarca göçmen var dünyamızda.

Bizim küçücük adamız da savaşlar nedeniyle gerek iç gerekse dış göçlerden nasibini almış bulunan bedbaht bir ülke. 1960lı yıllarda başlayan ve 1974 yılında adanın bölünmesi ile sonuçlanan göçler…Acılar…Yaşanmamış çocukluklar, gençlikler…

Geçtiğimiz hafta “Camden Fringe” festivali çerçevesinde ünlü Theatro Technis tiyatrosunda sergilenen solo bir oyunda bulunma şansı yakaladım. Oyunun ismi yazımın başlığını oluşturdu. “Bavul – Mağusa’yı Kaybetmek”.

Lorna Eleonora Vassiliades tek kişilik oyunda kendi gerçek yaşantısını sergiliyor. Lorna Londra’nın Bayswater semtinde Kıbrıslırum bir ailenin kızı olarak dünyaya gelir. Anne, babası Mağusa’da evlendikten sonra Londra’ya göç etmişlerdi. Aile Londra’dan Essex bölgesinde bulunan Benfleet kasabasına taşınırlar, çünkü evler Londra dışında daha ucuzdur. Lorna’nın ağzından okulda karşılaştığı ırkçılığı dinledik oyunda.

Vassiliades ailesi 1974 yılında tatil amacıyla Mağusa’nın Maraş bölgesinde bulunan büyükanne, büyükbaba evlerini ziyaret ederler. Muhasebeci olarak İngiltere’de mezun olan babanın niyeti aslında orada yerleşip mesleğini kendi ülkesinde icra etmekti. Ama evdeki hesap çarşıya uymaz. 1974 yılında Yunan Junta darbesini takip eden Türkiye müdahelesi yüzünden Maraş’ı terkedip apar topar geri İngiltere’ye dönerler.

Lorna sergilediği oyun için 13 Ağustos tarihinde tutmaya başladığı günlükten yararlandı. Günlüğe “Dramatik Günler” ismini vermişti. Tam 50 yıl sonra çocukken yaşadıklarını sahneleme fırsatı yakalayan ender kişilerdendir Lorna. Kıbrıs trajedisi ile ilgili çok oyunlar, filmler, belgeseller izledim. Ancak ilk kez bu oyunda olayları bir çocuk gözünden izleyebildim. Bu çok önemli bir şeydir. Toplum olarak pek fazla üzerinde durduğumuz bir şey değil çocukların yaşadıkları duyguları, yaşanılan travmaları çocukların gözünden irdelemek.

Sadece kişisel değil, kollektif travmaları da irdeleyen oyun tarihsel gerçekleri gözardı etmedi. Oyunun başlangıcında Lorna küçük masa üzerindeki Amerikan, Rus, İngiliz, Yunan, Türk ve en sonunda Kıbrıs bayraklarını çekip almakla Kıbrıs’ın bu güçler tarafından nasıl olumsuz etkilendiğini sembolik olarak gösterdi.

Bu oyunu izlemek için aldığım daveti kabul ettiğimi bir arkadaşıma söylediğimde, “Olayları tek yanlı sergileyen bir oyun izlemeye hazır ol” demişti. Theatro Technis’in kurucusu sevgili George Eugeniou’yu tanıdığımdan böyle bir şeyin mümkün olmayacağını biliyordum. Nitekim yanılmadım. Büyük ölçüde tarafsız ve hassas bir şekilde sahnelenen duygusal bir oyun izledim. Tiyatronun bir odasında Lorna ve ailesinin Maraş’tan kaçarken beraberinde getirdikleri eşyaların küçük bir sergisi vardı. Sergiyi nemli gözlerle, ailenin yaşadığı acıyı ta derinden hissederek izledim. Sadece Vassiliades ailesinin değil, Kıbrıs trajedisinden etkilenen tüm Kıbrıslıların, dünyanın her yerinde yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda bırakılanların travmasını düşündüm ve bunlara neden olanlara lanetledim.

Oyuncu Lorna Eleonora Vassiliades, Direktörler Pedro Perez Rothstein, Despina Christianoudi, Sergi Küratörü Eleni Chasioti Queen Mary Üniversitesi doktora öğrencilerindendir. Oyun sonrası bu üçlü, oyunu destekleyen üniversitenin İngiliz Dili ve Drama bölümünden Profesör Bridget Escolme ile birlikte salonu dolduran izleyicilerin sorularını yanıtladılar.

Lorna, “Kapalı Maraş” denilen ve bir bölümü birkaç yıl önce ziyaretçilere açılan bölgeyi ziyaret edip orada denize girdiğini anlattı. Denize girdiği bölümden görünen evlerinin üzerinde ne büyük bir hüzün yarattığını da sözlerine ekledi. Tam da bu yüzdendir ki kişisel olarak bu bölgeyi hiçbir zaman ziyaret etmeyeceğim ve hiçbir zaman burayı turistik bir bölge gibi ziiyaret edip oralarda düğün fotoğrafı çeken zihniyetleri anlamayacağım.

Oyun ile ilgili detaylı bilgi, direktörlerin ve sergi küratörünün söyleşilerini aşağıdaki linkte bulabilirsiniz.

https://www.facebook.com/profile.php?id=61558886873526